Gry z czasem. Szostakowicz wg Melnikova

W Bachowskim roku 1950 Dymitr Szostakowicz wziął udział w uroczystościach zorganizowanych w Lipsku na cześć „największego NRD-owskiego kompozytora”. Usłyszał wtedy wielką Tatianę Nikołajewą grającą „Preludia i fugi” z „Das Wohltemperierte Klavier”.

Po powrocie do domu popadł w wyjątkową wprost twórczą gorączkę, której efektem – po niespełna czterech miesiącach! – jest monumentalne Opus 87, rozsławione potem również przez Nikołajewą.

Jakiś bardzo silny przymus twórczy kryje się za tą muzyką, która w ówczesnym ZSRR nie mogła być zaakceptowana – i rzeczywiście, oskarżono ją o „formalizm”, o „niewspółczesność”. To niezwykłe dzieło jest zarazem jednym z najbardziej hermetycznych w twórczości Szostakowicza. Kompozytor mierzy się w nim z najrozmaitszymi postawionymi samemu sobie zadaniami. Pisze na przykład niemal dwunastotonowy, atonalny temat, splata fugi z zupełnie „niefugowych” melodii. Wykorzystuje swoje ulubione, żydowskie skale…

Jest w tej muzyce ambicja, ogromna wiedza, ale i kontemplacja. Jest nieziemskie zatrzymanie czasu i brzmienia, któremu chętnie przypisuje się walory „duchowe” (uważni usłyszeć tu mogą wręcz zapowiedź Pärta!), ale są też abstrakcyjne, wirtuozowskie gry dźwiękowe.

Nie sposób tej muzyki ogarnąć po jednym wysłuchaniu, ba, trudno wysłuchać całego cyklu za jednym posiedzeniem. To konstrukcje do wgryzania się, poznawania, studiowania. Wie o tym Alexander Melnikov, proponując interpretacje o wielkiej intelektualnej dyscyplinie, formalnie przejrzyste, czasem szalenie efektowne, popisowe, kiedy indziej skupione, nieprzyspieszające czasu, pozwalające na jego zatrzymania, zmiany kierunku czy zapętlenia.

Nagranie:

Dymitr Szostakowicz 24 Preludia i fugi op. 87
Alexander Melnikov fortepian
Harmonia Mundi 2010
Dystr. CMD

Skoro tu jesteś...

...mamy do Ciebie małą prośbę. Żyjemy w dobie poważnych zagrożeń dla pluralizmu polskich mediów. W Kulturze Liberalnej jesteśmy przekonani, że każdy zasługuje na bezpłatny dostęp do najwyższej jakości dziennikarstwa

Każdy i każda z nas ma prawo do dobrych mediów. Warto na nie wydać nawet drobną kwotę. Nawet jeśli przeznaczysz na naszą działalność 10 złotych miesięcznie, to jeśli podobnie zrobią inni, wspólnie zapewnimy działanie portalowi, który broni wolności, praworządności i różnorodności.

Prosimy Cię, abyś tworzył lub tworzyła Kulturę Liberalną z nami. Dołącz do grona naszych Darczyńców!

Wesprzyj Kulturę Liberalną