KULTURA LIBERALNA > Felietony > [Z miasta] Miasto...
[Z miasta] Miasto szklanych elewacji
Gdy oddawano ją do użytku, Ściana Wschodnia szybko została uznana za jedno z najwybitniejszych dokonań architektoniczno-urbanistycznych Polski. Modernistyczny kompleks mieszkalny włączony w gęstą tkankę miejską z kinem, domem towarowym i jednym z bardziej udanych pasaży miejskich – wszystko to składało się na wspaniałe założenie architektoniczne.
Niestety, po latach świetności, w epoce wolnego rynku cały kompleks zaczął podupadać. Kino zamknięto, pasaż przeistoczył się w miejski szalet, a późniejsze pomysły na zmianę tej przestrzeni tylko pogorszyły jej ogólny stan. Dotychczasowe przebudowy Ściany Wschodniej pokazują tylko, że ukończonych dzieł się nie poprawia.
Znamienna w tym zakresie była debata wokół Pasażu Śródmiejskiego, który w XXI w. nazwano Pasażem Wiecha. Znana wszystkim przestrzeń, ze świetnie zakomponowaną zielenią, z początkiem XXI w. wymagała już koniecznego odświeżenia. To był jeszcze czas, kiedy debata o powojennym modernizmie jeszcze na dobre się nie zaczęła i kiedy niejeden znawca architektury uważał, że należy tę przestrzenie gruntownie przebudować. Te głosy zyskały też wsparcie mieszkańców, co koniec końców doprowadziło do zrównania Pasażu Wiecha z ziemią. Pikanterii całej sprawie nadaje fakt, że tę przestrzeń chciano przekształcić w prawdziwie „wielkomiejski” deptak (sformułowanie „wielkomiejski” było wówczas odmieniane przez wszystkie przypadki). Wielkomiejskość realizowanej wizji przerosła jednak jej twórców, ponieważ rozmach nowego pasażu spotkał się z silnym oporem okolicznych mieszkańców, którzy oprotestowali szklane zadaszenie na wysokich słupach. Z zadaszenia więc zrezygnowano, słupy, na których miało spocząć – zostały. To chyba najbardziej namacalny argument, przemawiający za wcześniejszą wizją Zbigniewa Karpińskiego. Nie stworzył on bowiem zadaszenia, a jedynie zamknął pasaż od góry charakterystycznym ciągiem pergoli, które nadawały całemu założeniu bardzo ludzki wymiar.
Jakiś czas później rozebrano również dwa boczne budynki, które w pewnym sensie domykały całość założenia, a mianowicie Sezam i niedawno Universal. Chociaż w miejscu obu budynków mają powstać podobne struktury, nie wydaje się, by w świetle obecnych przemian tej części miasta ta zmiana wyszła na dobre.
Dewastacja Ściany Wschodniej już się dokonuje i patrząc na rozbiórkę Rotundy, możemy się tylko zastanawiać, dlaczego do tego dopuściliśmy. Dlaczego nie otoczyliśmy tego założenia większą ochroną i dlaczego nie uświadamialiśmy mieszkańcom, że niszczony projekt miał wielką wartość?
Pobrzmiewające wciąż argumenty, że budynki wchodzące w jej skład to „peerelowskie” blaszaki, z dzisiejszego punktu widzenia brzmią niedorzeczne. Świadczą przede wszystkim o braku wiedzy mieszkańców Warszawy o ich własnym mieście. Tak jak tęsknimy dziś za burżuazyjnymi kamienicami przedwojennej Warszawy, tak kiedyś zatęsknimy za tymi komunistycznymi koszarami, topniejąc z gorąca w mieście szklanych elewacji.
Patronem artykułu jest NETIA, wspierająca inicjatywy społeczne w dziedzinie miejskiego aktywizmu.
Skoro tu jesteś...
...mamy do Ciebie małą prośbę. Żyjemy w dobie poważnych zagrożeń dla pluralizmu polskich mediów. W Kulturze Liberalnej jesteśmy przekonani, że każdy zasługuje na bezpłatny dostęp do najwyższej jakości dziennikarstwa
Każdy i każda z nas ma prawo do dobrych mediów. Warto na nie wydać nawet drobną kwotę. Nawet jeśli przeznaczysz na naszą działalność 10 złotych miesięcznie, to jeśli podobnie zrobią inni, wspólnie zapewnimy działanie portalowi, który broni wolności, praworządności i różnorodności.
Prosimy Cię, abyś tworzył lub tworzyła Kulturę Liberalną z nami. Dołącz do grona naszych Darczyńców!
PRZECZYTAJ INNE Z TEGO NUMERU
KOMENTARZE
