Nie wydaje się obecnie możliwa tak radykalna zmiana całego systemu, jaką proponują zwolennicy emerytur obywatelskich. Główny powód to koszty związane ze spłatą zobowiązania wobec osób, które już nabyły uprawnienia na zasadzie ubezpieczeniowej.
Emerytura obywatelska jako świadczenie uniwersalne, wypłacane każdemu obywatelowi ze względu na wiek, z pozoru wydaje się rozwiązaniem solidarystycznym. Co najmniej niepokojące jest jednak to, że jednym głosem popierają ją neoliberalne think thanki i część środowisk lewicowych. Niestety, to lewica pomyliła bramki.
Niezależnie od wprowadzenia emerytury obywatelskiej, na dłuższą metę jedynym roztropnym rozwiązaniem problemów nie tylko polityki emerytalnej jest wzmocnienie wspólnot rodzinnych.
Bez reformy nasz system zabezpieczenia na starość ulegnie zapaści. Ratunkiem może być potraktowanie emerytur jako niskiego świadczenia socjalnego dla wszystkich i zachęcanie do samodzielnego oszczędzania.
Gdyby wprowadzić emeryturę obywatelską, do zapłacenia byłoby wciąż tyle samo, ale dla nas – płacących horrendalnie podniesione w tym celu podatki – nic by już z tego nie wynikało. To jest system sformatowany pod polityków, którzy uwielbiają wydawać nasze pieniądze tu i teraz, kiedy są politykami; przyszłość, która jest ważna dla nas, dla nich jest mniej istotna – przekonuje Marek Góra, profesor ekonomii SGH, współtwórca obecnego systemu emerytalnego.
„W Polsce nie ma pojęcia państwa jako abstrakcyjnej idei dobra wspólnego. W Polsce wszystko jest spersonalizowane – są konkretni ludzie, którzy w oczach swoich zwolenników to państwo uosabiają. Każdy twierdzi, że jest Polakiem, że chce dobra Polski, ale nikt w tę Polskę nie wierzy”, mówi politolog z Uniwersytetu w Oksfordzie.
Dochód gwarantowany nie jest uniwersalnym lekiem na całe zło. Ale to być może jedno z nielicznych wyjść, jakie zostaną nam po demontażu systemu emerytalnego oraz osłabieniu rynku pracy, i dlatego warto je przetestować.