Rozpacz, którą żywią się wyborcy Trumpa, to jak wybuch jakiejś tajemniczej irracjonalności. Zupełnie jak pytanie o to, co było przyczyną wybuchu I wojny światowej. Tej erupcji szaleństwa, która doprowadziła do zniszczenia Europy jako cywilizacji.
O zmarłych pisze się dobrze albo w ogóle. Jeśli jednak pamięć o nich nieustannie kształtuje teraźniejszość, oceniać ich należy jak najbardziej krytycznie. Dziś Wenezuela spłaca długi zmarłego przed rokiem Hugo Cháveza, a społeczeństwo ponosi koszty zapoczątkowanego przez niego „El Proceso” – procesu przemian, tzw. rewolucji bolivariańskiej.
„Przyczyną masowych manifestacji jest po prostu brak żywności i podstawowych środków do życia. Brakuje nam mleka, cukru, wszelkich rzeczy, których potrzebujemy codziennie i zauważamy ich niezbędność dopiero jak znikną” – mówi uczestnik protestów w Caracas.
Hugo Chávez, prezydent Wenezueli w latach 1999-2013, był kolejnym w szeregu latynoamerykańskich populistycznych prezydentów. Co ich (z grubsza) charakteryzowało?
W ostatnich 15 latach przez Amerykę Łacińską przetoczyła się lewicowa fala. W wielu państwach, nawołując do zerwania z przeszłością, lewica zdołała sięgnąć po władzę, a następnie zapewnić sobie reelekcję. Wenezuela stanowi jeden z najbardziej interesujących i najczęściej dyskutowanych przypadków wśród tych państw.
Niezależnie od tego, jak zakończą się protesty w Wenezueli i czy prezydent Nicolás Maduro utrzyma się przy władzy, jedno jest pewne: wprowadzony przez Hugo Cháveza program „Socjalizmu XXI w.” już zbankrutował.
Trudno o umiar w dyskusji o Ameryce Łacińskiej. Jakoś w końcu trzeba Czytelnika zaciągnąć za Atlantyk. Brazylia była przez ostatnią dekadę przedstawiana jako wzrastająca „potęga globalna”, a teraz okazuje się „kolosem na glinianych nogach”. Trzeba uważać, aby chwaląc Meksyk za obiecujące reformy, również jego nieopatrznie nie przereklamować.
Głośno było o Ameryce Łacińskiej w tym roku. W kolejnym może być jeszcze głośniej.
Stało się to, czego od miesięcy wielu się spodziewało, a część od kilku tygodni była już pewna, czekała tylko na potwierdzenie. Po długich zmaganiach z rakiem odszedł prezydent Boliwariańskiej Republiki Wenezueli, Hugo Chávez. Ostatni, miejmy nadzieję, caudillo Ameryki Południowej. Ale i caudillo zupełnie nietypowy. Populista, bohater, dyktator, trybun ludowy. Przywódca, który popełnił bardzo wiele błędów, nie wykorzystał wielu szans, ale mimo to pozostawił trwały ślad na obliczu całego kontynentu.