Kto żyje w XXI wieku i ma oczy otwarte, ten traci wiarę – jeśli ją miał – w „humanizm”, „kulturę”, „postęp cywilizacyjny” i inne ułudy ludzkich umysłów. Wystarczy drobna iskra, aby znów wylała się z ludzi stłumiona w nich przez „kulturę” agresja i żądza przemocy. Józef Wittlin należy do najczulszych i najinteligentniejszych obserwatorów i diagnostów tych zjawisk.
„Miał styl skondensowany, precyzyjny, do bólu analityczny, ale jednocześnie wciągający czytelnika w elokwentną narrację. Jego «Historia Polski w XX wieku» jest do dzisiaj najlepiej sprzedającą się za granicą książką naukową polskiego autora”, pisze Robert Traba o Włodzimierzu Borodzieju. We wrześniu ten jeden z najbardziej znanych polskich historyków obchodziłby swoje 65. urodziny.
Każdy, kto chce poznać klimat panujący w Europie w przededniu I wojny światowej, powinien przeczytać tę książkę. „Świat wczorajszy” to jednak osobliwa lektura. Z jednej strony otrzymujemy trzeźwy opis wojny i dwudziestolecia. Z drugiej – przesłodzony obraz epoki habsburskiej. Skąd ta podwójność? Odpowiedzi należy szukać w biografii Zweiga.
Alojzy Pokora, jeden z synów wielodzietnej śląskiej, polskojęzycznej rodziny, jako jedyny nie zostaje górnikiem. Wybiera studiowanie filozofii w Breslau i idzie na ochotnika bić się za Rzeszę. Ukazując jego losy, Twardoch stawia fundamentalne pytanie – co dzieje się z jednostką, która usiłuje zmienić miejsce w społecznej strukturze? I czy w ogóle jest to możliwe?
Historie straceńców i dekowników, opowieści o upadku imperiów i narodzinach nowego świata, humoreski, apokaliptyczne sztuki i miłosne wiersze. W ramach cyklu „Lektury na czas kwarantanny” przypominamy zestawienie czternastu najlepszych powieści o I wojnie światowej.
Od 1914 roku ciała imperialnych potęg coraz szybciej zaczęła trawić gorączka unarodowienia, doprowadzając w końcu do ich zgonu. O tej i innych przemianach tamtego czasu Iza Mrzygłód dyskutuje z Maciejem Górnym, współautorem „Naszej wojny”.
Książka Barataya to ważny głos w sprawie zapomnianych aktorów I wojny światowej – zwierząt. Szkoda tylko, że autor uparcie powtarza starą mantrę badaczy spod znaku animal studies o zagrożeniu, jakie niesie ze sobą antropocentryczny punkt widzenia. Historii nie da się bowiem uprawiać z innej perspektywy.
Rzeczywistość była bardziej skomplikowana, a brak zaufania wobec Europy widać do dziś – o filmie „Lawrence z Arabii” Davida Leana.
Czy w lawinie rocznicowych wydawnictw polski czytelnik może jeszcze odnaleźć historyczną perełkę, która pokaże I wojnę światową z nowej perspektywy? Wspomnienia Louisa Maufrais, lekarza, który całą Wielką Wojnę spędził w lazaretach frontu zachodniego, pokazują, że może.
Szanowni Państwo, 100 lat temu, 28 lipca 1914 r., Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Serbii. Rozpoczęła się I wojna światowa. Wraz z nią nadeszła epoka, którą znamy – upowszechnienia ustroju republikańskiego i psychoanalizy, praw kobiet i strachu przed zjawiskiem masowej śmierci. A także nawyku zmiany czasu z zimowego na letni. Czy jednak wspomnienie tamtego lata może mieć […]
Większość polityków w 1914 r. zdawała sobie sprawę, jak katastrofalne skutki może przynieść konflikt zbrojny. Jednocześnie wszyscy rozgrywali partykularne interesy. Byli bardzo bliscy nam, ludziom żyjącym w wielobiegunowym i nieprzejrzystym świecie pozimnowojennym – przekonuje autor głośnej książki „The Sleepwalkers” (Lunatycy).
I wojna światowa przyniosła zmianę sytuacji kobiet, postęp w medycynie, ale i radykalny rozwój ruchu faszystowskiego i bolszewickiego. 100 lat po wybuchu konfliktu powinniśmy patrzeć na niego jak na zjawisko, które głęboko zmieniło całą Europę. Niestety, w jego upamiętnieniu dominuje ton narodowy, jeśli nie nacjonalistyczny, opowiada Margaret MacMillan, rektorka St Antony’s College na Uniwersytecie Oksfordzkim, autorka książki „The War That Ended Peace”.
Polska dwukrotnie w XX wieku wybiła się na pełną niepodległość. Wypadająca w tym roku 100. rocznica wybuchu I wojny światowej i jubileusz 25-lecia III Rzeczpospolitej skłaniają do porównania dróg, jakimi Polacy zmierzali w stronę wolności, przekonuje Jacek Stawiski, dziennikarz i szef TVN 24 Biznes i Świat.
Można mówić o pamięci zbiorowej Zachodu i Wschodu. Raczej nie mają one szans na połączenie się, ale z pewnością dobrze byłoby wzbogacić je o nowe wątki, przekonuje Krzysztof Ruchniewicz, historyk.
Przyczyny wybuchu I wojny światowej od stu lat prowokują gorące debaty, które miałyby wskazać winnych wielkiej katastrofy. Australijski historyk Christopher Clark sugeruje, że przedwojenne elity funkcjonowały niczym lunatycy zmierzający bezmyślnie do katastrofy. I nie boi się szukać współczesnych analogii.