„Pomniki katalizują reakcję, na czymś ona musi się skupić – ale o tym, co reprezentują, pamiętamy my. Pomnik, historyczny lub współczesny, jak każda rzeźba czy obraz, mówi do nas jedynie wtedy, gdy nań świadomie patrzymy. Może przypominać nam zresztą bardziej swego twórcę niż wydarzenie bądź osobę, którym go poświęcono. Każdy może widzieć w nim co chce, a sposoby widzenia ewoluują”, pisze prof. Marcin Kula.
16 grudnia 1918 roku w kamienicy Stowarzyszenia Wzajemnej Pomocy Subiektów Handlowych Wyznania Mojżeszowego przy ulicy Zielnej 25 w Warszawie odbył się zjazd założycielski Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. Jej powstanie stanowiło jedną z odpowiedzi na palące wyzwania epoki.
Szanowni Państwo! W piątek Sejm głosami Zjednoczonej Prawicy i Konfederacji przegłosował ustawę w sprawie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla i kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie. Gmach pierwszego z budynków został wysadzony w powietrze przez żołnierzy niemieckich w 1944 roku po upadku powstania warszawskiego. Jego pozostałością jest grób nieznanego żołnierza na placu Józefa Piłsudskiego. Koszt […]
II RP zakończyła się katastrofą, której krótkie upojenie ultra-, super-, turbo- (niepotrzebne skreślić) suwerennością na pięć minut przed zagładą niektórych zachwyca. Rok 1939 powinien być nieustannie odrabianą lekcją, w której suwerenistyczne „non possumus” w ogóle nie powinno być przedmiotem bezkrytycznego zachwytu.
„Piłsudski był obiektem niezwykle intensywnej akcji propagandowej. Jego zwolennicy byli fanatyczni, uważali go za zbawiciela narodu, wskrzesiciela ojczyzny. Ukazywały się poważne prace naukowe, mówiące, że został przepowiedziany przez poetów romantycznych, przez Wernyhorę. Za tym szedł fanatyzm”, mówi Jarosław Górski, autor książki „Parweniusz z rodowodem. Biografia Tadeusza Dołęgi-Mostowicza”.
„Józef Beck, odrzucając żądania niemieckie i przyjmując ofertę sojuszu ze strony rządu brytyjskiego, nie był wcale przekonany o tym, że wszystko jest już rozstrzygnięte i teraz oczekujemy klęski. Uważał, że dyplomacja nie powiedziała jeszcze ostatniego słowa i że Niemcy nie mogą wygrać wojny z całym światem, więc być może się cofną. Jeżeli ktoś nazywa to naiwnością, to ja się nie zgadzam” – mówi prof. Marek Kornat, współautor biografii Józefa Becka.
Postać Józefa Becka od lat jest przedmiotem kontrowersji. Jedni utrzymują, że to właśnie ulubieniec i prawa ręka marszałka Piłsudskiego w dużej mierze ponosi odpowiedzialność za tragedię 1939 roku, inni twierdzą, że w ówczesnej sytuacji polityka Becka była najlepszym możliwym wyjściem. Jak jest w rzeczywistości? O tym Jarosław Kuisz rozmawia z prof. Markiem Kornatem, współautorem biografii Józefa Becka wydanej przez Wydawnictwo Literackie.
„Piłsudski zawładnął krajem, lecz nie chciał ani uznać, ani obalić konstytucji. Co z nią zrobił? Zwinął ją starannie i usiadł na niej, pilnując, by jej nie zgnieść” – pisał o zamachu majowym francuski reporter Albert Londres. Brzmi znajomo? Wówczas dla dziennikarza były to narodziny nowego politycznego zjawiska – zamaskowanej dyktatury.
Mówimy: listopad 1918 – myślimy: Piłsudski, I wojna światowa, rozbrajanie Niemców. Jednak, jak wynika z badań zrealizowanych przez TNS Polska dla Narodowego Centrum Kultury, właściwie tak nie do końca wiemy, dlaczego świętujemy.
„Kaczyński chce cofnąć państwo do postaci, jaką miało 100 lat temu. Próbuje odtworzyć figurę Piłsudskiego, tylko że zamiast Kasztanki ma kota. Coś, co było poważne, godne wielkiego sporu, dzisiaj występuje w postaci groteskowej”, mówi Jacek Żakowski w rozmowie z Tomaszem Sawczukiem.
„Kochani, oni z naszą Ojczyzną nic nadzwyczajnego nie robią” (czytaj: „my, Polacy, nic nie robimy”). To wróciła zza grobu nasza tradycja niszczenia państwa i prawa.
To osobliwe, że rząd, który przez wszystkie przypadki odmienia słowo „demokracja”, akurat 12 maja składa kwiaty pod pomnikiem Józefa Piłsudskiego.
Przy takim spiętrzeniu emocji, społecznego zaangażowania i polityzacji, PiS-owi nie tylko nie uda się przeprowadzić zaplanowanych reform, ale dodatkowo potwierdzi w oczach Zachodu półperyferyjny status Polski.
Święto Niepodległości powinno być okazją do przypomnienia, że fetowana tego dnia polskość ma odcień nie tylko katolicko-narodowy, ale także ogromny ładunek emancypacji jednostkowej i społecznej.
Wznowiona biografia Józefa Piłsudskiego może być przyczynkiem do debaty na temat tej wieloznacznej postaci.