0000398695
close
W walce o demokrację nie robimy sobie przerw! Przekaż 1,5% na Fundację Kultura Liberalna WSPIERAM
close
Kultura Liberalna solidarnie z Ukrainą

PRZEKAŻ
1,5%
PODATKU
close

W walce o demokrację

nie robimy sobie przerw!

Przekaż 1,5% na Fundację
Kultura Liberalna

Przekaż 1,5%
na Fundację Kultura Liberalna
forward
close
  • CZAPUTOWICZ
  • ŁĘTOWSKA
  • PIOTROWSKI
  • Zoll

A jeśli Trybunał przegra?

Fot. Lonpicman / WikimediaCommons

Szanowni Państwo!

„Za Trybunał Konstytucyjny ludzie ostatecznie nie będą umierać” – mówił w rozmowie z „Kulturą Liberalną” Zbigniew Nosowski, argumentując, że przeciwnicy rządu większe korzyści polityczne odniosą na sporze wokół zaostrzenia ustawy antyaborcyjnej niż kryzysie konstytucyjnym. „O wiele łatwiej obalić rząd PiS-u jako przeciwnika kobiet niż demokracji”, przekonywał Nosowski.

Jednak można argumentować, że społeczny opór wobec działań rządu w związku z Trybunałem nie słabnie – w sondażu dla „Rzeczpospolitej” blisko dwie trzecie badanych zgodziło się ze stwierdzeniem, że „demokracja jest w Polsce zagrożona”. To wzrost o kilkanaście punktów procentowych w stosunku do badania pod koniec listopada 2015 r. Większa część respondentów uważa, że to strona rządowa powinna ustąpić – 46 proc. domaga się zaprzysiężenia przez prezydenta trzech sędziów wybranych przez poprzedni sejm, przyjęcia przez PiS wytycznych Komisji Weneckiej (42 proc.) oraz publikacji przez rząd ostatniego wyroku Trybunału Konstytucyjnego (41 proc.).

W odpowiedzi na zarzuty postawione przez Komisję Wenecką obóz rządzący podjął decyzję o powołaniu pod patronatem Marszałka Sejmu specjalnego zespołu ekspertów w celu wypracowania kompromisowego rozwiązania sporu. Jak na razie jednak nie ma pewności, według jakich kryteriów dobrano jego członków, jak zapatrują się oni na konflikt wokół TK, a nawet kiedy dokładnie zamierzają zakończyć pracę. „Mam nadzieję, że następnym razem będę miał państwu do powiedzenia coś konkretnego, a jeśli nie, to przynajmniej coś zabawnego” – powiedział na zakończenie pierwszej konferencji prasowej szef zespołu, Jan Majchrowski.

Trybunał Konstytucyjny jednak orzeka w dalszym ciągu, zaś rząd w dalszym ciągu nie publikuje jego wyroków. Można usłyszeć, iż doprowadzi to do „dwoistości porządku prawnego”. Co to oznacza? „Sądy mogą stosować się do wyroku TK i uznawać niezgodność z konstytucją nowych zapisów, co oczywiście będzie miało wpływ na ich orzeczenia. Natomiast władza administracyjna zapewne nie będzie uznawała tych orzeczeń. To doprowadzi do niepewności prawnej i braku możliwości przewidywania”, ostrzega Andrzej Zoll w rozmowie z Łukaszem Pawłowskim.

Były prezes Trybunału Konstytucyjnego wyjaśnia także większość kontrowersji narosłych wokół TK – jego sposobu obradowania, wydawania wyroków oraz zasadności sprawowanej przez Trybunał funkcji kontrolnej.

„To jest fikcja, mówienie o tym może wynikać tylko z nieznajomości prawa” – w ten sposób odrzuca prognozy dwoistości porządku prawnego prezes PiS-u Jarosław Kaczyński w wywiadzie dla tygodnika „wSieci” (nr 16/2016). Z kolei na pytanie o to, dlaczego TK odrzucił uchwaloną przez PiS 22 grudnia „ustawę naprawczą”, uznając ją za niekonstytucyjną, Kaczyński odpowiada: „To był przekaz od pewnej grupy społecznej, która mówi Polakom, że ona tu rządzi, niezależnie od wyników wyborów”.

Czy Trybunał Konstytucyjny faktycznie jest instytucją antydemokratyczną w tym sensie, że blokuje realizację woli obywateli, którzy wzięli udział w wyborach i oddali głos na zwycięską partię? „Koncepcja demokracji nie zakłada, że większość jest wartością samą w sobie, tylko że większość jest wartością o tyle, o ile respektuje reguły i standardy, w tym prawa mniejszości”, mówi konstytucjonalista Ryszard Piotrowski w rozmowie z Julianem Kanią i Łukaszem Pawłowskim. Wyjaśnia też, dlaczego fakt, iż kilku sędziów może powstrzymać propozycje partii, na którą oddano kilka milionów głosów, nie tylko nie jest sprzeczny z demokracją, ale stanowi jej niezbędny warunek.

„Uchwalając paraliżującą Trybunał Konstytucyjny niekonstytucyjną ustawę «naprawczą» i sabotując następnie publikowanie oraz uznawanie wyroków TK, egzekutywa i posłowie większości parlamentarnej ogłosili rebelię przeciw miejscu judykatywy w podziale władz” – twierdzi Ewa Łętowska, sędzia TK w stanie spoczynku. Jej zdaniem skutki tego stanu rzeczy może po części „niwelować sądowa, zdekoncentrowana kontrola konstytucyjności”, do której sądy wyższych i niższych instancji mają w Polsce prawo. Na czym polega to narzędzie, czy sądy zechcą się nim posłużyć i czy na pewno powinny?

Zdaniem Jacka Czaputowicza – z którym rozmowę opublikujemy w najbliższych dniach – przedstawianie Trybunału Konstytucyjnego jako ofiary obecnej sytuacji mija się z prawdą. To TK jest zdaniem Czaputowicza odpowiedzialny za obecny stan rzeczy i to on wyrokiem z 3 grudnia, a następnie kolejnymi decyzjami łamie konstytucję.

 

Zapraszamy do lektury!

Łukasz Pawłowski


 

Stopka numeru

Koncepcja Tematu Tygodnia: Jarosław Kuisz.

Opracowanie: Łukasz Pawłowski, Julian Kania, Joanna Derlikiewicz, Tomasz Sawczuk.

Nr 380

(16/2016)
19.04.2016
Fot. Lonpicman / WikimediaCommons

Z Ryszardem Piotrowskim rozmawiają Łukasz Pawłowski i Julian Kania

Konstytucja jest bezkompromisowa

„Większość zwykle się myli. To, że jeden człowiek w todze może zatrzymać nawet kilka milionów ludzi, to bardzo dobrze. Bo czasem przekonanie, że miliony zawsze mają rację, prowadzi do katastrofy”.

PATRZĄC

Myroslava Keryk, Katarzyna Klimkiewicz, Sylwia Urbańska, Anna Serdiukow, Grzegorz Brzozowski

Polacy jako gospodarze? „Hanoi–Warszawa”, „Pani z Ukrainy”, „Olena”, „Przyjdź do mnie” [SEMINARIUM FILMOWE]

Czy doświadczenia migracyjne Polaków sprawiły, że zachowujemy się bardziej przyjaźnie wobec imigrantów przybywających do naszego kraju? O trudnościach adaptacyjnych i polskiej gościnności rozmawiają z Grzegorzem Brzozowskim i Anną Serdiukow socjolożka Sylwia Urbańska, reżyserka Katarzyna Klimkiewicz i prezeska Fundacji „Nasz Wybór” Myroslava Keryk.

Agnieszka Ayşen Kaim

Gorzki smak wolności. Recenzja filmu „Mustang” Deniz Gamze Ergüven

„Mustang” to intrygujący film o dojrzewaniu, odkrywaniu własnej seksualności i mrocznych rodzinnych tajemnicach, które nie mogą ujrzeć światła dziennego. Ale przede wszystkim jest to gorzka historia o poszukiwaniu wolności, za którą trzeba zapłacić czasem najwyższą cenę.

WIĘCEJ
CZYTAJĄC

Anna Olmińska

Mój temat: człowiek. O trylogii „Opowieści z ostatnich dni” Olega Pawłowa

Trylogia Pawłowa to opowieść o żołnierzach z kompanii ochrony łagrów, a zarazem seria egzystencjalnych minitraktatów o uległości, dobru i złu, wreszcie – o śmierci. Autor po sołżenicynowsku splata opisy akcji z przemyśleniami swoich bohaterów, dając nam do ręki jedne z najlepszych tekstów literackich współczesnej Rosji.

Łukasz Jasina

Godność ponad wszystko. O wspomnieniach Lidii Czukowskiej

Wspomnienia Czukowskiej „Proces wykluczenia” obejmują najtrudniejszy chyba dla pisarki okres, czyli lata 70. To czas, w którym stara i chora pisarka zostaje skazana na publiczny niebyt. Wśród jej sędziów znajdują się niejednokrotnie utalentowani pisarze.

Agnieszka Doberschuetz

[KL dzieciom] Wiosna znaczy Bahar!

Dawno, dawno temu… Oj, dawno temu czytałam baśń z prawdziwego zdarzenia. Taką jak „Bahar znaczy Wiosna” – o zamierzchłych czasach, miejscach i ludziach sprzed setek lat. A jakże uniwersalną w swym przesłaniu. W wielu przesłaniach! To opowieść tak piękna, wzruszająca, zachwycająca pod każdym względem – jak wiosna właśnie!

WIĘCEJ
SMAKUJĄC
WIĘCEJ
SŁYSZĄC

Karol Aurewicz

Wyczekane 10-34. Recenzja „Brute” Fatimy Al Qadiri

„10-34” w kodzie amerykańskiej policji oznacza zamieszki. Dla całodobowych mediów informacyjnych sygnalizuje z kolei dobry temat. Fatima Al Qadiri pokazuje, że takie znaczenie może też mieć dla artysty. Niestety, kosztem samego dzieła.

WIĘCEJ

FELIETONY

Czy Polska może mieć czyste powietrze?

[Azja w zbliżeniu] Dawna opozycja bliżej władzy

Kryzys polityczny, nie konstytucyjny

[Bioetyka] Czy zarodek jest człowiekiem?

[Polityka] No logo albo demokracja

KOMENTARZ NADZWYCZAJNY

Czy to Trybunał Konstytucyjny złamał Konstytucję?