W aktualnym numerze „Kultury Liberalnej” piszemy o Polsce i Litwie w kontekście wspólnej historii i wspólnych zagrożeń, a także roli, jaką pełnią teraz państwa Europy Środkowo-Wschodniej w czasie wojny toczonej przez Rosję.
Od ponad stu lat relacje społeczności polskich i litewskich naznaczone były konfliktem. Dziś, trzydzieści lat po upadku komunizmu, sytuacja się zmienia. W Wilnie antagonizm przemija wraz wymianą pokoleń, za to Polaków, Litwinów i inne narodowości, które zamieszkały w tym mieście, zaczyna łączyć wspólne poczucie zagrożenia ze strony imperium ze wschodu. Wcześniej tak nie było.
„W naszych państwach historii często uczy się w sposób anachroniczny, zmitologizowany, „państwowotwórczy”, co zresztą dobrze parodiowali Gombrowicz i inni. Opublikowałem ostatnio popularną historię Litwy, której głównym celem jest dekonstrukcja tych przekonań. Spotkała się z zupełnie pozytywnym przyjęciem, co chyba świadczy o tym, że Litwini potrafią jednak rozróżnić patriotyczną tromtadrację od świadomego patriotyzmu”.
Na ulicach Wilna, w którym przez dekady słychać było na każdym kroku język polski, teraz coraz częściej słychać rosyjski, białoruski, ukraiński. Miasto się zmienia pod wpływem imigracji i wymiany pokoleń Polaków. Wciąż jednak jest wielonarodowe.
„Państwa bałtyckie będą naciskać na struktury unijne, by wprowadzać jeszcze mocniejsze sankcje wobec Rosji. Naszym wielkim celem jest niedopuszczenie do zwycięstwa Rosji w tej wojnie”, mówi Mariusz Antonowicz z Uniwersytetu Wileńskiego.
„Rosja jest przekonana, że Unia Europejska nie jest gotowa na zmierzenie się z długotrwałą wojną w Ukrainie. W obecnej sytuacji dochodzi do konfrontacji dwóch światów – świata pokoju i świata wojny. Musimy być przygotowani na zapłacenie ceny za wsparcie Kijowa”, mówi marszałkini litewskiego Sejmu.
O poszukiwaniach uniwersalizmu w lokalnym doświadczeniu podlaskiej wsi, relacjach polsko-białoruskich oraz korzyściach jakie sztuce daje wielokulturowość, z Leonem Tarasewiczem rozmawia Krzysztof Renik
W grozie przesiedleń, szabrownictwa i powojennej traumy milionów ludzi raczej nikomu nie przyszło do głowy, że Polska pod przymusem dokonała prawdopodobnie najlepszej terytorialnej transakcji w swojej historii. Zachód zamiast Wschodu.
13 stycznia minęło 25 lat od wydarzeń pod wieżą telewizyjną w Wilnie, gdy w wyniku ataku sowieckiego wojska zginęło 14 osób. Życie dopisało do tej rocznicy nieoczekiwane postscriptum: tydzień później zmarła jedna z osób odpowiedzialnych za tę masakrę – ostatni szef litewskiej partii komunistycznej, Mykolas Burokevičius.
Polityczne zmiany w Warszawie z uwagą śledzi się w innych stolicach regionu, szczególnie w krajach bezpośrednio sąsiadujących z Polską. Nie inaczej jest z Wilnem, gdzie z powrotem PiS-u do władzy wiąże się nadzieje na to, że stosunkom polsko-litewskim uda się nadać nową dynamikę.
Skutki kryzysu migracyjnego, który w tym roku z niespotykaną dotąd siłą uderzył w Europę, nie ominęły Litwy. To, jak Litwa reaguje na wydarzenia związane z napływem uchodźców, nie odbiega szczególnie od reakcji innych krajów regionu, w tym Polski.
O sporach wewnątrz litewskiej Polonii piszą Tomasz Mincer i Aleksander Radczenko.
O albumie „Muzyczne Rodowody – Litwa”. O litewsko-polskiej i wileńskiej scenie muzycznej. O muzyce w języku polskim i Wilnie w muzyce.
Najpierw myślałam, że mamy do czynienia z wyjątkowym chamstwem. Hasło, jakie kibice Lecha wywiesili w trakcie meczu z Žalgirisem Wilno wydawało mi się wręcz nieprawdopodobne. Jak można, myślałam, tak bezmyślnie i głupio się zachować? Tak niewiarygodnie obraźliwie. A potem przyszło oświecenie.
Szanowni Państwo, w tym roku przypada 100. rocznica urodzin Czesława Miłosza. Polskiemu nobliście przyznano zatem 12 miesięcy. Rok na przebojowe prezentacje, odważne reinterpretacje czy może po prostu przypomnienie twórczości autora „Zniewolonego umysłu” Rodakom o słabszej pamięci? Jakie będą wyniki hucznie zapowiadanego Roku Miłosza –ponowne odkrycie całej wielowymiarowości poety czy zmęczenie i przesyt? Zapraszamy do lektury […]