Wpadające w ucho piosenki o tępieniu inyenzi („karaluchów” – tak Hutu nazywali Tutsich) czyniły z ludobójstwa i obowiązek, i świetną zabawę, którą szkoda byłoby ominąć. W sześć tygodni wymordowano 800 tysięcy ludzi. Nawet niemieckie krematoria nigdy nie osiągnęły takiej wydajności.
„Porządek dnia” Érica Vuillarda do swoiste memento. W niewielkiej, nagrodzonej Nagrodą Goncourtów książce autor ujawnia kulisy polityki ustępstw prowadzonej przez Zachód wobec Hitlera. Dziś lektura tej opowieści automatycznie przywodzi na myśl politykę resetu w relacjach z Putinem i wojnę w Ukrainie. Tylko czy historia może nas czegokolwiek nauczyć?
Książka Ostrowskiej, wbrew pierwszemu wrażeniu, nie jest reportażem historycznym. To rzetelne studium historyczne seksualnej pracy przymusowej kobiet w czasie wojny, które wymaga od czytelnika skupienia. Podobnie jak temat, który pomimo dekad, jakie minęły od końca wojny, nadal stanowi społeczne tabu – także wśród ocalonych.
Dlaczego Niemcy i Japończycy cieszą się powszechnym prestiżem, mimo nieporównywalnie gorszej przeszłości? Bo jej nie zaprzeczają i nie cenzurują. A byliby najgorszymi pariasami, gdyby to robili. Ustawodawcy wybrani w legalny sposób są w stanie popsuć Polsce reputację bardziej niż komunistyczni, podważyć jej status i przynależność do obozu państw demokratycznych, odizolować ją lub oddalić od najważniejszych sojuszników, a zwłaszcza Ameryki. Ta ustawa zaszkodzi wszystkim. Z oczywistym wyjątkiem Rosji.
W latach 70. książka Heinza Hegera przełamała na Zachodzie tabu wokół doświadczeń homoseksualnych więźniów obozów koncentracyjnych III Rzeszy. Po 40 latach ukazuje się w Polsce i ma podobną rolę do odegrania.
Czy o udziale Niemców w II wojnie światowej i ich odpowiedzialności za zbrodnie można powiedzieć jeszcze coś nowego? Nicholas Stargardt w swojej ostatniej książce, która w krajach anglojęzycznych doczekała się wielu omówień, udowadnia, że tak.
Szanowni Państwo, radio podsycało nienawiść, uzbrojone bojówki mężczyzn uczestniczyły w szkoleniach, rozdano kilkaset tysięcy chińskich maczet, maczugi ponabijano gwoździami. 6 kwietnia 1994 r. to ponura data. Dwie dekady temu w Rwandzie rozpoczęła się rzeź. W przeciągu 100 dni Hutu wymordowali blisko milion Tutsi. Niemoc Zachodu w obliczu ludobójstwa była porażająca. Społeczność międzynarodowa zignorowała wszelkie sygnały […]
Wspominając przeszłe zbrodnie, nie wystarczy ograniczyć się do upamiętniania ofiar i inicjowania dialogu intelektualistów. Trzeba budować międzynarodowe sieci obywateli świadomych nieustającego zagrożenia ludobójstwem, przekonuje socjolog.
Mateusz Chmurski Historia lęku przed wolnością „Być demokratą to przede wszystkim znaczy: nie bać się” – oto najkrótsza definicja demokracji, którą zaproponował pół wieku temu István Bibó, węgierski prawnik, politolog i eseista. Zdanie to zawiera w sobie esencję jego myśli zrodzonej wbrew tak dotkliwym dla Europy Środkowej traumom XX wieku, oddaje jego niezłomną wiarę w […]
Magdalena M. Baran Banalność…? Oskarżony „Smith” Krótki spacer po ulicach Budapesztu. Na więcej nie pozwolą nogi, może pojawi się związana z wiekiem zadyszka albo kołatanie serca. W drodze do sklepu czy parku kilka zdawkowych słów z sąsiadami, ze sprzedawcą. O pogodzie, upałach miejskiego lata, może o niedokręconej żarówce, co migała na korytarzu pierwszego piętra, rzadziej […]
Paweł Majewski „Łaskawe” Jonathana Littella Istnieją, jak wiadomo, dwie podstawowe szkoły interpretacji nazizmu i Holokaustu – „demoniczna” albo „metafizyczna” oraz „banalistyczna” albo „materialistyczna”. Emblematem pierwszej jest „Doktor Faustus”, emblematem drugiej – „Eichmann w Jerozolimie”. Inne interpretacje albo mieszczą się w pobliżu tych dwóch centralnych modeli, albo są próbami wyjścia poza determinowaną przez nie opozycję, próbami […]