Współczesny populizm nie broni status quo, ale dąży do radykalnych zmian. Jest więc ruchem rewolucyjnym, a nie konserwatywnym. Nie jest przypadkiem, że w oficjalnym programie wyborczym PiS-u z 2019 roku ani razu nie pada słowo „konserwatyzm”.
Słynny „Koniec historii” był ważny, ponieważ pomagał rozumieć ówczesny moment historyczny. W nowej książce Fukuyama pisze o zasadach klasycznego liberalizmu, ale nie wpisuje ich w szerszą opowieść, która ukazywałaby liberalizm jako aktualny albo konieczny w odniesieniu do dzisiejszych problemów.
Czy można zrozumieć krytyczny stan współczesnej Europy i problem jej zagubionego miejsca w świecie bez znajomości europejskiej historii politycznej w XIX i XX wieku? To temat eseju „Początek końca historii. Tradycje polityczne w XIX wieku” Marka Cichockiego. Autor pokazuje, jak w XIX wieku rozpoczynał się proces kształtowania coraz mocniej ustrukturyzowanego modelu europejskiej nowoczesnej cywilizacji, rozumianej jako wyraz dokonującego się końca historii.
Wszystkie ideały, o których pisał Fukuyama, mogą być wartościowe, nawet jeśli nie stoi za nimi walor konieczności. A zatem na czym polega w praktyce odrzucenie idei końca historii?
Kosmopolityczna wyobraźnia Fukuyamy jest bezdomną i martwą wyobraźnią obywatela „stabilnych i ugruntowanych demokracji”, który znalazł się w niezwykłej sytuacji: nie jest zdolny wyobrazić sobie świata lepszego od liberalnej demokracji i kapitalizmu.
Pojęcie symetryzmu wydaje się właściwym określeniem naszej sceny publicznej – w końcu walka toczy się między dwiema partiami. Krokiem naprzód byłoby jej „urealnienie” przez wyłonienie się partii będącej przeciwwagą PO–PiS-u, najlepiej bliskiej lewicy.
Szanowni Państwo! Gdyby w naukach politycznych prowadzono plebiscyt na najczęściej krytykowanego autora, Francis Fukuyama z pewnością znalazłby się w czołówce listy. Kiedy w roku 1989 opublikował swój słynny „Koniec historii?” na łamach pisma „The National Interest”, liczba komentarzy, które wygenerował esej, przerosła najśmielsze oczekiwania. Teza mało wówczas znanego politologa – zgodnie z którą po kompromitacji […]
„Nie brakuje nam powodów do zmartwień. Lecz wciąż nie widzę systemu, który poradziłby sobie z wyzwaniami współczesności lepiej niż demokracja liberalna”, mówi światowej sławy amerykański politolog.
„Dominująca narracja po zakończeniu zimnej wojny mówiła, że każdy jest zwycięzcą. Żadne państwo czy społeczeństwo nie zostało pokonane – komunizm przegrał, ale został obalony przez rosyjskich obywateli. Teraz zaś znaleźliśmy się w dziwnym momencie, kiedy każdy czuje się jak przegrany”, mówi słynny bułgarski politolog.
Historia nie skończyła się na zimnej wojnie. Europa wróciła tylko do zwykłego stanu konfliktów i chaosu obranego w kostium „europejskiego projektu”. Fukuyama lokalne zwycięstwo wziął za globalne. Przesadził.
Dziś z Fukuyamą nie zgadza się nawet on sam. Nie zmniejszy to jednak prawdopodobnie liczby cytowań jego najbardziej znanego dzieła: fałszywe proroctwa bywają bardziej pouczające od prawdziwych.
Żyjemy w czasach przesilenia. W „międzyepoce” o niewyraźnych, rozmytych konturach. W nowym cyklu felietonów Jan Tokarski zastanawia się nad tym, w których miejscach następują w naszym świecie pęknięcia oraz do czego mogą prowadzić.
„Nasz bunt jest jałowy, miałki. Nie mamy języka, przy pomocy którego moglibyśmy go wyrazić, ani nowych wartości – różnych od liberalno-demokratycznych – które dałoby się wnieść na sztandar. A jednocześnie bardzo chcemy się buntować”, mówi w rozmowie o swojej książce „Czas zwyrodniały” Jan Tokarski.