Relacja Gide–Proust jest sławna głównie z powodu odrzucenia przez pierwszego z nich jako redaktora „Nouvelle revue française” wstępnego tomu „W poszukiwaniu straconego czasu”. Kiedy jednak wielkość literacka Prousta była już szeroko uznana, Gide nie miał problemu z podtrzymywaniem z nim więzi – była to relacja głównie listowna.
Minoderia, krygowanie się, obłuda i nagminna fabulacja. Tym wypełnione są listy Prousta do zjawiskowego arystokraty. Można w nich jednak zobaczyć człowieka, który rozpaczliwie łaknie cudzej bliskości, ale nie wie, jak ją pozyskać, więc usiłuje to zrobić, krygując się karykaturalnie przed wytęsknionym Innym.
Po pięćdziesięciu pięciu latach od śmierci T.S. Eliota biblioteka Uniwersytetu w Princeton udostępniła listy poety do jego młodzieńczej miłości Emily Hale. Równocześnie światło dzienne ujrzała skierowana do czytelników i czytelniczek nowo otwartej kolekcji nota Eliota, zawierająca gorzkie wyznanie miłości. Twitter T.S. Eliot Estate oszalał. Czy listy Eliota do Hale rzeczywiście zmienią nasz sposób interpretacji jego poezji?
Jest rzeczą pewną, że wśród opublikowanych dotąd korespondencji wielkich polskich intelektualistów XX wieku listy Miłosza i Błońskiego należą do pozycji najistotniejszych. Miłosz to gigant poezji i eseistyki, Błoński – krytyki literackiej. Jedyne wątpliwości budzi tylko edytorski aspekt tego tomu.
Gdyby każdy twórca pojawiający się na kartach tej książki miał swój „pogłębiony”, „kontekstowy” i „komentujący” przypis, objaśnienia zmieniłyby się w historię literatury, a to nie było ani moim zamiarem, ani ambicją, ani nie byłoby zgodne z tym, co sam Głażewski postuluje.
Warto do tego olbrzymiego tomu zajrzeć z jednej prostej przyczyny: jego lektura pozwala odbrązowić matuzalemowe sylwetki obu panów, do których przyzwyczaiły nas media w latach 90. Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w pozie Katona, i Giedroycia – w pozie Scypiona Afrykańskiego.
„Ojciec nie był łatwym człowiekiem. Choć trzeba pamiętać, że i jemu nie było łatwo. W Europie wielokrotnie zmieniał miejsce zamieszkania. Wszędzie musiał od nowa budować życie. Również w Neapolu”. O Gustawie Herlingu-Grudzińskim, rodzinie Benedetta Crocego i włoskich intelektualistach opowiada córka pisarza, Marta Herling.
Wobec listów, które Iwaszkiewicz pisał do Błeszyńskiego niemal codziennie, trudno pozostać obojętnym. Można wobec nich czuć zażenowanie, radość albo irytację. Na pewno nie są one sentymentalne – siła emocji i popędów rządzących dyskursem tych listów jest zbyt duża, aby mogły być ckliwe.
„Listy” dużo mówią o różnicy postaw politycznych obu korespondentów. Obaj byli kontynuatorami pracy organicznej, jednak Giedroyc oczekiwał budowania monolitu wobec ideologicznego wroga, Kołakowski zaś wskazywał na doniosłość pluralizmu po stronie opozycji.
Nabokov jest dziś niewygodnym pisarzem. Obecnie mało kto ma czas i chęć na penetrowanie jego wyłożonych lustrami labiryntów. Takim labiryntem jest również kilkadziesiąt wywiadów i artykułów zebranych w tomie „Własnym zdaniem”.
Kiedy po wojnie Miłosz rozpoczął pracę w charakterze peerelowskiego dyplomaty, postawił na szali całą swoją literacką niezależność i dobre imię. Dziś ilość zarzutów stawianych mu z tego powodu przez niektórych krytyków jest przeogromna. Wydane właśnie „Raporty dyplomatyczne” pisarza są dobrą okazją, by te opinie zweryfikować.
Szanowni Państwo, w grudniowym numerze czeskiego dwumiesięcznika „Listy” ukazał się tekst członka redakcji „Kultury Liberalnej” Kacpra Szuleckiego „Hledání Evropy Ducha”. Jest to tłumaczenie rozszerzonej wersji recenzji książki Alexandry Leignel-Lavastine „Duchy Europy”, opublikowanej w sierpniowym numerze 239 naszego tygodnika (w dziale Czytając). „Listy” – dwumiesięcznik kultury i dialogu – są czeskim pismem o kilkudziesięcioletniej tradycji. Zostały […]
Marcin Nowak Za kotarą codzienności W ostatnim czasie mamy do czynienia z coraz większą liczbą książek o Bobkowskim. W tej kategorii szczególną rolę zajmują listy. Obok wydanej korespondencji z Jerzym Giedroyciem, Jarosławem Iwaszkiewiczem, Tymonem Terleckim, Anielą Mieczysławską i Stanisławą Bobkowską, matką Andrzeja, w ostatnim czasie staraniem wydawnictwa Więź na półkach księgarskich pojawiła się korespondencja Andrzeja […]
Sławomir Mrożek bywał ponoć urażony, gdy ktoś przy nim użył frazy „jak z Mrożka”. Odpowiadał, że on przecież robi coś odwrotnego – obserwuje polskie społeczeństwo, a nie wymyśla coś „z Mrożka”.
Jacek Głażewski Protokół rozbieżności. O listach Giedroycia i Miłosza W ostatnim, 637. numerze „Kultury” – wydrukowanym już po śmierci redaktora – Czesław Miłosz opublikował krótkie wspomnienie, w którym opisał swoje pierwsze chwile w domu przy avenue de Corneille, wewnętrzne napięcie towarzyszące tygodniom spędzonym w izolacji i zamknięciu oraz zarysował ocenę dorobku całego zespołu redakcyjnego. Przedziwne […]