W wydaniu specjalnym Karolina Wigura i Katarzyna Kasia są w w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta, gdzie – wraz z wicedyrektorką Olgą Wysocką i kuratorką Joanną Kordjak – rozmawiają o sztuce politycznie zaangażowanej i wystawie „Zimna rewolucja społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej wobec socrealizmu”.
W nowej biografii Baumana to Leszek Kołakowski stanowi najważniejszy punkt odniesienia dla Domosławskiego i nie trudno zgadnąć, kogo z tej dwójki obdarza on większą sympatią. Pod względem dorobku Bauman i Kołakowski to jednak dwie różne ligi. Pierwszy jest co prawda świetnym aforystą i „czułym narratorem naszych lęków i nadziei”, ale to drugi pozostaje kartografem kreślącym mapę Ducha. A to z Ducha rodzą się nadzieje.
Kim był jeden z najsłynniejszych architektów powojennej Warszawy? Nie należał do „towarzyszy z betonu”, wręcz przeciwnie, był jednym z tych, których zwie się niekiedy – jak w przypadku Borejszy – partyjnymi liberałami. Dlaczego zatem ktoś taki jak Sigalin dostał od partii możliwość przejścia do historii?
Można się zżymać, że w 1956 roku doszło tylko do „liberalizacji bez demokratyzacji” albo do „skanalizowanej rewolucji”. Nie sposób jednak zaprzeczyć, że otworzyła się wówczas Polska, w której dało się lepiej żyć: poetce, włókniarce, chłopu i właścicielowi warsztatu stolarskiego.
Pierwsza połowa lat 50. to okres najgłębszej zależności od ZSRR i najgwałtowniejszych prób objęcia całej rzeczywistości ideologicznym scenariuszem. Owemu skryptowi brakowało jednak spójności, a społeczeństwo miało nań swoje sposoby. Doskonale widać to na przykładzie Planu Sześcioletniego.
„Imperium zła” można uznać za swego rodzaju wstęp do opus vitae Sarnowa, czyli czterotomowego bestsellera „Stalin i pisarze”. W tym treściwym eseju Sarnow pokazuje świat, w którym kontrola jest najwyższą formą zaufania, a wszelkie relacje między pisarzami a władzą naznaczone są piętnem wyborów politycznych.
Wspomnienia Sowińskiej to autoportret kobiety będącej najpierw aktywną członkinią, a następnie ofiarą powojennego komunistycznego aparatu represji. Jej tekst mówi nie tylko o tym, co się działo w ponurych latach stalinowskich, ale również jak się te lata przeżywało.
Trudno jest zdobyć się na empatię wobec funkcjonariusza ubeckiego terroru. Piotr Lipiński również nie roztkliwia się nad losem Humera i zło nazywa złem. Stara się jednak wniknąć w motywacje swego bohatera, nie zadowalając się prostą opowieścią o „bestiach”.
We wspomnieniach Sygmunta Steina front hiszpańskiej wojny domowej nie oddziela wojsk generała Franco od oddziałów republikańskich. Przebiega między złudzeniami a rozczarowaniem; między idealizmem i nadzieją a dogmatyzmem i cynizmem.
Tom Hardy w roli Leo, targanego wątpliwościami radzieckiego śledczego, próbuje przeniknąć mroczne tajemnice stalinowskiej rzeczywistości. Choć kryminalna intryga, w którą się wplątał, poprowadzona jest przez reżysera bardzo zręcznie, to jej totalitarny anturaż okazuje się tylko dekoracją.
Po powojennej Rumunii kilkakrotnie przejeżdża walec historii, zamieniając ją w szpital psychiatryczny, cyrk i gułag jednocześnie. „Matei Brunul” to literacka próba ujęcia tego szaleństwa, a także „miniaturowa” powieść o „wielkim” XX w. i o „wielkiej” Europie.
Kiedy po wojnie Miłosz rozpoczął pracę w charakterze peerelowskiego dyplomaty, postawił na szali całą swoją literacką niezależność i dobre imię. Dziś ilość zarzutów stawianych mu z tego powodu przez niektórych krytyków jest przeogromna. Wydane właśnie „Raporty dyplomatyczne” pisarza są dobrą okazją, by te opinie zweryfikować.
Dopiero wraz z licznymi recenzjami, pozytywnymi i krytycznymi, „Ida” Pawła Pawlikowskiego, jest obrazem skończonym. Wraz z nimi film rysuje mapę punktów zapalnych w debacie o stosunkach polsko-żydowskich w XX w., szczególnie w czasie II wojny światowej. I daje pojęcie o temperaturze dyskusji, która w Polsce w związku z tą tematyką panuje.
Deszcz nagród i skrajnie entuzjastyczne recenzje zazwyczaj pomagają filmowi, skupiają na nim uwagę, przyciągają publiczność. Bodaj w piątek wieczorem jechałem tramwajem z centrum na warszawską Pragę i na własne uszy się o tym przekonałem.
Tomasz Sawczuk Jak nie zmieniać świata? Eric Hobsbawm o Marksie i marksizmie Niełatwo być marksistą w XXI wieku. Wydawałoby się, że marksizm zbankrutował lata temu. Tym bardziej wyróżniająca się była postawa zmarłego w zeszłym roku Erica Hobsbawma, brytyjskiego historyka, który swoich marksistowskich przekonań bronił do końca. I po roku ’56, i po ’68, i nawet […]