Powszechne są głosy domagające się „nieupolityczniania” np. protestów wobec zmian w prawie pracy czy wobec zaostrzania przepisów antyaborcyjnych. Tymczasem postulat apolitycznej walki ze stricte politycznymi zmianami w prawie, wprowadzanymi przez określoną opcję polityczną, w połączeniu z wykluczaniem potencjalnych sojuszników w parlamencie ukazuje skalę błędów strategicznych, które w dużej mierze odpowiadają za słabość szeroko rozumianej lewicy w Polsce.
Znajdujemy się więc w błędnym kole, w którym partie polityczne, nawet te, które się nie skompromitowały oraz prezentują postępowe idee, mają bardzo zawężone pole wyboru i działania:
– Mogą zaakceptować formułę no logo, która jest jawnie niesprawiedliwa w przypadku, kiedy osoby należące do partii poświęciły dużo czasu i energii dla sprawy czy współorganizowały demonstrację. Pójście w formule no logo oznacza, że później będą dostawać po głowie pytaniami o to, gdzie były, kiedy odbywały się protesty. To, że były na tych protestach, ale bez sztandarów, bo dla dobra sprawy zdecydowały się nie prowadzić sporu, bardzo szybko znika z pamięci aktywistek i aktywistów, a do świadomości społecznej nie ma nawet szansy się przebić.
– Mogą zorganizować demonstrację w kolorach partii, tym razem ryzykując oskarżenia o sekciarstwo, rozbijactwo i odstraszenie potencjalnych tłumów partyjnym szyldem.
– Mogą próbować dogadać się z innymi środowiskami i zorganizować demonstrację „multilogo”, ale to również nie uchroni ich przed zarzutami o zawłaszczanie oddolnego protestu (co jest nieuczciwe w sytuacji, w której oddolny protest współorganizowały). Nie obejdzie się też bez szantażu konsensusem – bo skoro pojawiają się choćby pojedyncze głosy sprzeciwu, to znaczy, że decyzja nie została podjęta wystarczająco demokratycznie. To z kolei prowadzi do kolejnej odsłony rozmów nad powrotem do formuły no logo.
I tak w koło.
O ile można zrozumieć obawy – w końcu do każdego ruchu próbują przyłączyć się politycy, którzy nie przyłożyli do niego ręki – o tyle przykładanie tych wzorców do wszystkich organizacji nie jest ani uczciwe, ani dobre dla spraw, o które walczą.
Mamy do odrobienia lekcję, z którą doskonale poradziła sobie prawica – skłócona, podzielona na frakcje, nieustannie dzielące się w ramach mikropartii, w dużych partiach nieustannie grożące ich rozpadem, wystawia obok siebie flagi różnych organizacji. Narzuciła polityczne tematy dlatego, że od samego początku potrafi przedstawić swoje postulaty jako narrację społeczną i natychmiast przekuć ją w propozycje partii parlamentarnych. Nie odbiera jej to zwolenników, wręcz przeciwnie.
Jeżeli środowiska progresywne chcą wywierać rzeczywisty wpływ na stanowienie prawa i sytuację polityczną w kraju, a nie tylko lepiej lub gorzej gasić wzniecane przez rządzących pożary, muszą przeprosić się z partiami i polityką. Będzie to wymagało dobrej woli wszystkich podmiotów. Trzeba ustalić model współpracy, który umożliwiałby powstanie autonomicznego ruchu społecznego artykułującego swoje postulaty i jego partyjnej reprezentacji.
Ruch społeczny i partie, działające na innych poziomach, posiadające inne możliwości działania, szanujące swoją odrębność i cele, będą miały zdecydowanie większą siłę rażenia niż rozdrobnione i osobne, organizowane ad hoc protesty czy funkcjonujące w społecznej próżni partie, próbujące stać się równocześnie ruchami społecznymi.
