„Balcerowicz w sutannie” – tak Razem we wpisie na oficjalnym koncie facebookowym nazwała księdza Jacka Stryczka, po tym jak Janusz Schwertner w Onet.pl ujawnił skalę mobbingu stosowanego w jego Stowarzyszeniu „Wiosna” oraz przy pracy nad akcją Szlachetna Paczka. Jak podsumowuje samo Razem, „Stryczek nie tylko wymagał pracy ponad siły, nawet po kilkanaście godzin na dobę, ale także znęcał się psychicznie nad pracownikami”.

Sam tekst Schwertnera to bardzo dobra dziennikarska robota. Podbudowany opowieściami ponad dwudziestu byłych pracowników księdza – z czego znaczną część podpisano z imienia i nazwiska – opisuje krzyki, publiczne upokarzanie, dyskryminację ze względu na wygląd (ksiądz rzekomo nie toleruje ludzi otyłych), nagłe zwolnienia, wykorzystywanie informacji przekazywanych w zaufaniu. Dla wielu z opisywanych bohaterów praca w Szlachetnej Paczce skończyła się wizytami u psychologa.

Partia Razem poczuła się tekstem na tyle poruszona, że złożyła „do prokuratury zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez księdza-celebrytę”, o czym doniosła swoim sympatykom.

A przy okazji, w celu pozyskania kilku facebookowych reakcji – bo na realne głosy w wyborach mam nadzieję się to nie przełoży – autor wpisu zrównał psychopatyczne i zapewne karalne zachowania Jacka Stryczka z poglądami gospodarczymi Leszka Balcerowicza, z którymi po prostu się nie zgadza.

Pijak i złodziej, czyli lewica bliska prawicy

Zabieg jest prosty jak drut: we wpisie Razem skrajnie wolnorynkowe poglądy księdza Stryczka, z którymi specjalnie się zresztą nie ukrywał i które – jako że wypowiadane przez księdza, organizatora wielkiej akcji charytatywnej – od dawna budziły zdziwienie, stały się bezpośrednią przyczyną dręczenia pracowników „Wiosny”. Pomijam już fakt, że zgodnie z tą „logiką” każdego, na przykład złodzieja czy domowego kata – jeśli tylko będzie przypadkiem sympatykiem poglądów bliskich partii Razem – należałoby nazywać „Adrianem Zandbergiem w spódnicy” lub „Marceliną Zawiszą z wąsami”. Celowo wyostrzam, żeby zostać dobrze zrozumianym i pokazać niedorzeczność tego rodzaju porównań.

Z rozumowania Razem wynika, że każdy o poglądach radykalnie odmiennych od lewicy to prawdopodobnie despota i tyran. A jako że Balcerowicz jest dla fioletowego ugrupowania tym, czym Kartagina dla Katona Starszego, to wniosek jest prosty: założone przez Balcerowicza Forum Obywatelskiego Rozwoju należy zburzyć, Balcerowicza wygnać, a jego poglądy z debaty wykluczyć. Razem sugeruje nam zresztą nie tylko to, że wolnorynkowe poglądy na gospodarkę prowadzą do zachowań przestępczych w pracy, ale i odwrotnie: że opowiedzenie się po stronie socjalizmu stanowi gwarancję dobrego traktowania i szanowania pracowników. By nie szukać daleko, przypomnijmy, że Dominique Strauss-Kahn był francuskim ministrem finansów z ramienia Partii Socjalistycznej.

Z rozumowania Razem wynika, że każdy o poglądach radykalnie odmiennych od lewicy to prawdopodobnie despota i tyran. | Łukasz Pawłowski

Łącząc poglądy na gospodarkę z zachowaniami przestępczymi, Razemowcy „kryminalizują” politycznego przeciwnika. A przy okazji – nie wiem, czy do końca świadomie – zdejmują w tej sprawie odpowiedzialność z Kościoła katolickiego. Skoro to bowiem wolnorynkowe poglądy popchnęły księdza do opisanych przez Onet zachowań, nie trzeba pytać o to, dlaczego Kościół w tej sytuacji nie reagował. W określeniu „Balcerowicz w sutannie” dla autora wpisu znacznie ważniejszy jest „Balcerowicz” niż „sutanna”.

W podobnym tonie wypowiada się Konrad Kołodziejski z tygodnika „Sieci”, który zachowanie księdza Stryczka również wyjaśnia jego bliskimi kontaktami z „ludźmi biznesu”, od których „przejął poglądy”. I znów, tym razem ze strony prawicy dostajemy proste twierdzenie: każdy, kto prowadzi „biznes”, albo sam zadręcza ludzi, albo się na to godzi. Takie rozumowanie przywodzi na myśl słynny dialog z filmu „Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz”: „– To złodziej! – I pijak, bo każdy pijak to złodziej!”.

Chcemy różnorodności, ale niezbyt różnorodnej

Pokrewieństwo prawicowej i lewicowej narracji w tej sprawie to zresztą niejedyny paradoks. Kolejny polega na tym, że to przecież członkowie Razem – słusznie skądinąd – od dawna krytykują ograniczanie debaty po stronie opozycji w imię zwierania szeregów przeciwko PiS-owi.

Mało tego, dosłownie w kolejnym wpisie zamieszczonym na Facebooku protestują, znów nie bez racji – przeciwko odsuwaniu „niewygodnych” dziennikarzy – Rafała Wosia i Grzegorza Sroczyńskiego – przez „liberalne” media (tu wypada jednak dodać, że przymiotnik „liberalne” w tej narracji oznacza po prostu „takie, które nam się nie podobają” i nie ma wiele wspólnego z linią krytykowanych pism). Krótko mówiąc, w jednym wpisie ideowego przeciwnika zrównuje się z prawdopodobnym przestępcą – i, bardzo możliwe, niezrównoważonym psychicznie człowiekiem – a w drugim narzeka na to, jak w Polsce zamyka się usta ludziom politycznie „niewygodnym”.

Od dawna piszemy na tych łamach, że jeśli polska debata publiczna ma odżyć, to muszą się w niej na poważnie ścierać realnie odmienne polityczne programy. Taki program oferuje Razem, ale może go też oferować Leszek Balcerowicz, czy – gdyby udało im się wrócić do poważnej polityki – inne pokrewne mu politycznie dusze. Zamiast utożsamiać odmienne poglądy z kryminałem, partia Razem musi przekonać wyborców do swojej wizji. A najlepszym dowodem na ewentualną wyższość Razemowców będą nie chybione porównania, ale wyborczy sukces.

* Ilustracja wykorzystana jako ikona wpisu: Freestocks.org; Źródło: Flickr.com [Domena Publiczna]