Powiedzmy to sobie jasno – Grzegorz Schetyna nie był, nie jest i nie będzie dobrym przywódcą opozycji. Miał momenty lepsze – jak konwencja programowa KO z początku lipca – i wiele znacznie słabszych (jak wówczas, gdy nie potrafił odtworzyć propozycji programowych w ramach „sześciopaku Schetyny”). Ogólny bilans niemal czterech lat na czele partii i trzech wyborów wypada jednak niekorzystnie. Im szybciej przewodniczący to przyzna, tym lepiej dla jego formacji i całej opozycji.

Porażka totalna?

Po wyborach parlamentarnych niemal każdy komitet startujący w wyborach mógł ogłosić zwycięstwo. Każdy, poza Koalicją Obywatelską, która nie dobiła nawet do sumy wyników PO i Nowoczesnej sprzed czterech lat. Mało tego, nie osiągnęła nawet 30 procent poparcia, które – jak piszą Jerzy Baczyński i Mariusz Janicki w „Polityce” – sama określiła jako „minimum przyzwoitości”. Jak do tego doszło?

Schetyna, który sam określał swoją formację jako „opozycję totalną”, przekonywał, że tylko zjednoczona opozycja może wygrać z PiS-em. To konsekwentna retoryka ze strony przewodniczącego PO. Problem w tym, że nie tylko ta argumentacja się nie sprawdziła, ale sam Schetyna swoimi działaniami pokazał, że w nią nie wierzy. W maju, po klęsce w wyborach europejskich i wolcie PSL-u, porzucił projekt, który rzekomo jako jedyny miał szansę na zwycięstwo z PiS-em. To przecież Schetyna nie chciał utrzymania SLD w koalicji i odmówił akcesu Wiośnie Roberta Biedronia, która chciała iść w wyborach parlamentarnych razem z Platformą. Stał się tym samym całkowicie nieautentyczny jako lider zjednoczonej opozycji. Gdyby sam wierzył w groźbę autorytarnych rządów PiS-u, nie zarzuciłby przecież jedynego ratunku przed Kaczyńskim, na rzecz wzmocnienia własnej pozycji w Platformie Obywatelskiej.

Mimo to, przewodniczący KO zaraz po ogłoszeniu sondażowych wyników wyborów parlamentarnych znów powtórzył, że „dalsza współpraca i integracja partii opozycyjnych to jedyna droga”. A przecież właśnie te wybory dostarczyły kolejnych dowodów na to, że bezideowa opozycja, której szeroki front łączy tylko nie-bycie-PiS-em, to projekt skazany na porażkę. Nawet ciepło przyjęta decyzja o powołaniu Małgorzaty Kidawy-Błońskiej została podjęta zbyt późno i nie przyniosła pozytywnego efektu w sondażach.

[promobox_wydarzenie link=”https://kulturaliberalna.pl/2019/09/03/kidawa-blonska-premier-komentarz-pawlowski-bodziony/” txt1=”Kidawa-Błońska na premiera i kolejna kampania prowadzona z pozycji przegranego” txt2=”Przeczytaj również tekst Łukasza Pawłowskiego i Jakuba Bodzionego ” pix=”https://kulturaliberalna.pl/wp-content/uploads/2019/09/kidawaf-550×366.png”]

Czy obecne kierownictwo PO jest w stanie wykonać intelektualny wysiłek i wyjść do wyborców z nową ofertą? Przegrana w wyborach samorządowych, europejskich i parlamentarnych pokazuje, że lifting modelu, który posiada wady konstrukcyjne jest pozbawiony sensu. Sam przewodniczący w przedwyborczym badaniu Instytutu Badania Spraw Publicznych, przeprowadzonym wśród osób głosujących na Koalicję Obywatelską, cieszy się najmniejszym poparciem ze wszystkich polityków i nie popiera go niemal 30 proc. elektoratu KO!

Jarosław Kaczyński nie mógłby sobie wymarzyć lepszego wsparcia dla swojej władzy niż otwarcie gardzących jego elektoratem artystów, którzy równie otwarcie popierają partie opozycyjne. | Jakub Bodziony

Co dalej?

Pytanie: na co czeka Platforma Obywatelska? Na krach gospodarczy, który spowoduje załamanie notowań PiS-u, czy na to, że przewodniczący partii z czasem przekona do siebie wyborców i przestanie okupować końcowe miejsca w rankingach zaufania? Ostatnie cztery lata nie przyniosły na tym polu sukcesu i Platforma, jeśli chce przetrwać, potrzebuje jak najszybszej zmiany. Na to się jednak nie zanosi, co potwierdzają powyborcze komentarze stronników przewodniczącego. I tak, europoseł Andrzej Halicki podczas wieczoru wyborczego mówił, żeby „nie szukać problemów w naszym prodemokratycznym bloku”. Wiceszef PO Tomasz Siemoniak przekonuje, że „jeśli skupimy się na walce wewnętrznej, to będzie katastrofalne”, a szef partii w Warszawie Marcin Kierwiński tłumaczy, że główną przyczyną porażki PO jest propaganda TVP.

Trudno przyjąć argumentację Kierwińskiego, bo TVP, zgodnie z tym, co mówi opozycja, agituje za partią rządzącą, kłamie i szczuje na przeciwników politycznych. Robi to jednak od czterech lat, a w tym czasie poparcie dla PiS-u wyraźnie się zmieniało. Poparcie mediów rządowych nie jest niezbędne do osiągnięcia sukcesu wyborczego. Ponadto z badań wiemy, że widzowie TVP nie traktują jej jako obiektywnego źródła informacji i doskonale zdają sobie sprawę z jej groteskowo baśniowego wydźwięku. Problem leży więc gdzie indziej.

Niestety, o braku refleksji w kierownictwie PO świadczy też dyskusja o przyszłości Senatu, w którym PiS straciło (jak na razie) większość. To niewątpliwie sukces paktu opozycyjnego (którego autorstwo na opozycji przypisują sobie wszystkie ugrupowania) i należałoby go odpowiednio wykorzystać. Senat przestanie w tej kadencji pełnić funkcję przysłowiowej „izby zadumy”, czy raczej maszynki do przyklepywania ustaw (bo taką rolę pełnił w latach 2015–2019), a znajdzie się na pierwszej linii politycznej walki. Dlatego też ciekawym kandydatem na marszałka Senatu wydaje się Krzysztof Brejza, szef sztabu wyborczego KO i jeden z najbardziej rozpoznawalnych polityków tej partii. To oczywiście byłoby równoznaczne z wzmocnieniem jego pozycji, dlatego Grzegorz Schetyna chce przeforsować na to stanowisko kandydaturę… Bogdana Borusewicza. Przy całym szacunku dla dokonań Borusewicza i pięknej karty w opozycji antykomunistycznej, nie jest to polityk, który zaraża energią i którego przemówienia potrafią porwać tłumy. A to właśnie tego, a nie „dumania” potrzebuje w tej kadencji Senat.

[promobox_wydarzenie link=”https://kulturaliberalna.pl/2019/10/15/pawlowski-wybory-analiza-grzegorz-schetyna/” txt1=”Potrójna klęska Grzegorza Schetyny. Spór o przyszłość Platformy Obywatelskiej” txt2=”Przeczytaj również tekst Łukasza Pawłowskiego ” pix=”https://kulturaliberalna.pl/wp-content/uploads/2019/10/Schet-550×358.jpg”]

Kwestia przywództwa nie jest jedynym problemem Koalicji Obywatelskiej, bo niedźwiedzią przysługę regularnie wyświadczają jej sympatyzujący z opozycją publicyści i artyści. Zaledwie kilkanaście minut po wyborach Przemysław Szubartowicz zdążył określić wyborców PiS-u moralnymi analfabetami. Podobnie krecią robotę dla Koalicji wykonują niektórzy przedstawiciele świata kultury. Na kilka dni przed wyborami Jerzy Stuhr określił osoby popierające Kaczyńskiego mianem „potomków chłopów folwarcznych”, którzy mszczą się za wielowiekowe ciemiężenie. Pomijając poniżający i obraźliwy wydźwięk wypowiedzi Stuhra, to zapewne prawda, że część wyborców PiS-u to potomkowie chłopów. Tylko że tę tezę można rozszerzyć do niemal całego społeczeństwa, które ze szlachtą nie ma dużo wspólnego. Swoją cegiełkę regularnie dokłada w tym temacie Krystyna Janda, która podczas kampanii porównała beneficjentów 500 plus do psów, a zaraz po wyborach błysnęła analogią wyborców PiS-u do prostytutek. Kogo ma to przekonać do głosowania, trudno powiedzieć.

Gdyby Schetyna wierzył w groźbę autorytarnych rządów PiS-u, nie zarzuciłby przecież jedynego ratunku przed Kaczyńskim, na rzecz wzmocnienia własnej pozycji w Platformie Obywatelskiej. | Jakub Bodziony

Jarosław Kaczyński nie mógłby sobie wymarzyć lepszego wsparcia dla swojej władzy niż otwarcie gardzących jego elektoratem artystów, którzy równie otwarcie popierają partie opozycyjne. Zwłaszcza że ten elektorat wcale nie jest do Kaczyńskiego przywiązany, co pokazały niedawne badania społeczne Sławomira Sierakowskiego i Przemysława Sadury „Cynizm polityczny Polaków”. Tytuł tego badania jest zresztą niefortunny, bo cytaty z badań fokusowych pokazują, że Polacy nie są cyniczni, ale raczej pragmatyczni. I w swoim pragmatyzmie uznali, że to Kaczyński daje im najlepszą ofertę, pomimo tego, że nie zgadzają się z wieloma punktami agendy PiS-u. Fakt, że mimo wszystko na PiS głosują, pokazuje tylko słabość największej partii opozycyjnej.

[promobox_wydarzenie link=”https://kulturaliberalna.pl/2019/10/16/wigura-schetyna-ocena-pawlowski-polemika/” txt1=”Schetynę można krytykować, ale z innych powodów. Polemika z Łukaszem Pawłowskim” txt2=”Przeczytaj również tekst Karoliny Wigury ” pix=”https://kulturaliberalna.pl/wp-content/uploads/2019/10/66472158_2582042481806311_6860050863298183168_o-550×402.jpg”]

Z tych badań wynika również, że po czterech latach w opozycji Platforma nie budzi pozytywnych emocji, a większość (!) jej wyborców głosuje na nią dlatego, że nie chce rządów PiS-u. Bezideowość PO będzie się na niej mścić, co z pewnością wykorzysta PSL, kreujące się na nową polską chadecję, i lewica, która ma wyraźne stanowisko w sprawach obyczajowych i wprowadziła kilku młodych, charyzmatycznych przedstawicieli do parlamentu. Schetyna przez niemal cztery lata przewodniczenia PO nie potrafił pokonać PiS-u. Co więcej, przekonaliśmy się również, że nie będzie reprezentować liberalnej agendy związanej z edukacją seksualną, prawami kobiet i mniejszości.

Bez zmian personalnych i określenia swojego profilu ideowego Platforma będzie partią coraz mniej potrzebną, która słabnie wraz ze swoim liderem.