W dniach 13-16 marca w Lipsku odbywają się jedne z największych targów książki w Europie.
Karolina Wigura z naszej redakcji weźmie udział w dwóch debatach w ramach programu poświęconego literaturze i ruchom społecznym w Polsce, na Ukrainie i Białorusi.
Pierwsza debata, zatytułowana „Ruchy protestu” w czwartek, 13 marca o godzinie 15.00.
Ruchy protestacyjne są od dawna częścią życia politycznego , także w Europie Wschodniej. Nastroje społeczne już nie poddają się tak łatwo kontroli i nawet reżimy autorytarne muszą ten fakt zaakceptować. Energia, jaką mogą nieść ze sobą protesty społeczne, ujawniła się niedawno w dramatycznych wydarzeniach na Ukrainie. Na ogół, ruchy protestu stanowią kluczowy punkt wyjścia dla formowania się społeczeństwa obywatelskiego.
Jednocześnie widzimy, że ruchy protestu wciąż szukają nowych form wyrazu – pod względem językowym i artystycznym – takich, w których różne narzędzia z dziedziny literatury, muzyki i sztuki mogą być wykorzystane jednocześnie. Ruchy te są zazwyczaj organizowane przez media społecznościowe, w dużej mierze wolne od kontroli państwowej.
Oczywiście warunki w Polsce, na Ukrainie i Białorusi znacznie się różnią, ale widzimy także rosnące powiązania tworzące się ponad granicami. Rządzący na Białorusi i Ukraina różnie odpowiadają na nowe wyzwania . Zakres ich reakcji obejmuje represje, próby rozbicia ruchów protestacyjnych lub odwrotnie, włączenia ich do systemu władzy lub skorumpowania. W tym miejscu interesuje nas przede wszystkim znaczenie, jakie ruchy te mają dla literatury oraz rola, jaką odgrywają w nich ludzie pióra.
Obok Karoliny Wigury dyskutować będą Wasyl Czerepanyn (Ukraina) oraz Maria Martysewicz (Białoruś). Całość poprowadzi Manfred Sapper
Debata druga, pod tytułem „Odrodzenie prawicy”, odbędzie się dzień później o godzinie 13.00.
Odrodzenie radykalnej prawicy nie jest problemem występującym jedynie w Polsce czy nawet w Europie Środkowo-Wschodniej. Takie ruchy dają o sobie znać także w krajach zachodnich, jak np. w Holandii czy Niemczech. Przyczyną ich rozwoju są niewątpliwie problemy społeczne takie jak nierówność dochodowa, strach związany z migracjami, czy rosnące bezrobocie młodych, które może prowadzić do marginalizacji dużej części całego pokolenia.
Wszystkie organizacje radykalne łączy głęboka pogarda dla instytucji demokratycznych i przekonanie o skuteczności rządów silnej ręki. Większość ekstremistycznych ugrupowań prawicowych w Polsce i Ukrainie, koncentruje się również na przeszłości i podejmuje próby łączenia swojej działalności z historycznymi ruchami oraz postaciami. Jak wzrost ich znaczenia jest postrzegany przez oba społeczeństwa? Jak się o nich mówi w kontekście trudnej polsko-ukraińskiej przeszłości? Jak intelektualiści, a zwłaszcza pisarze, reagują na te zmiany?
Na Białorusi sytuacja jest inna , z różnych przyczyn. Formacje prawicowych ekstremistów oficjalnie nie istnieją. Niemniej jednak, ciekawi nas jak ten problem jest postrzegany w tym kraju i czy podobne prądy da się wyczuć także tam. Jeśli tak, jak przejawiają się w literaturze?
Obok Karoliny Wigury dyskutować będą Jurij Andruchowycz (Ukraina) oraz Jan Maksymiuk (Białoruś/Polska). Prowadzenie: Manfred Sapper.
Cały program tej części targów można znaleźć TUTAJ
