Książkę Alexa Noguésa i Miren Asiain Lory „Milion ostryg na szczycie góry” otwiera zawarty na stronie kontrtytułowej cytat z Henry’ego Davida Thoreau:
Niecierpliwie spieszę ku dolinie,
jakby dobiegły mnie wspaniałe wieści;
przyroda urządziła wielki festiwal,
który szkoda byłoby przegapić.
Festiwal przyrody, na który zapraszają Nogués i Asiain Lora doceniono już na świecie, wpisując choćby „Un millón de ostras en lo alto de la montaña” na prestiżową listę najlepszych książek dla dzieci i młodzieży z całego świata White Ravens, komponowaną co roku przez Międzynarodową Bibliotekę Młodzieżową (Internationale Jugendbibliothek) w Monachium. Dzięki wydawnictwu Znak Emotikon również Polscy czytelnicy mają teraz okazję zanurzyć się w niezwykłym świecie zaprezentowanym na kartach książki. Co ważne, w fascynującą podróż po tajemnicach budowy naszej planety zabiera czytelników specjalista, autor jest bowiem paleontologiem i geologiem, który dzieli się swoją pasją z młodymi odbiorcami.
Książka pomyślana została jako krótka opowieść o wycieczce matki i syna na tytułowy szczyt góry: od samego początku narratorka zwraca się do czytelnika, jakby to właśnie on uczestniczył w tej historii – za pomocą krótkich dialogów prezentowane są wybrane informacje o budowie Ziemi, procesach geologicznych, historii odkryć przyrodniczych i pracy geologów. Co ważne, twórcy zdecydowali się na zastosowanie nierealistycznej konwencji, w ramach której bohaterowie przenoszą się niejako w czasie, obserwując zmiany, jakie zaszły na przestrzeni milionów lat. By jednak faktografii stało się zadość, nierzeczywiste spotkania z dinozaurami zostają skorygowane w uroczej i całkowicie zrozumiałej – wspominając choćby niefortunną wypowiedź byłej premierki na temat relacji ludzko-dinozaurzych – adnotacji umieszczonej na początku książki: „Uwaga wstępna: udział bohaterów w scenach, w których pojawiają się dinozaury i inne wymarłe gatunki zwierząt, to przejaw swobody twórczej. Ludzie i wspomniane stworzenia nie współistnieli na żadnym etapie dziejów”.
Mimo tego oczywistego stwierdzenia, czytelnik może odnaleźć w „Milionie ostryg na szczycie góry” informacje na temat bliskości, która charakteryzuje relację między dinozaurami i ludźmi – to „zaledwie” kilka warstw geologicznych, składających się na skorupę Ziemi. Odkrywanie tego, co znaleźć można pod naszymi stopami, zarówno w płytszych, jak i głębszych warstwach gleby, jest pasją Noguésa, który do wyjaśnienia tego zjawiska wykorzystuje muzyczną metaforę: kolejne warstwy geologiczne można odczytywać niczym nuty, a ich połączone dźwięki tworzą melodię o życiu na Ziemi. W umieszczonym w książce słowniczku podobna poetyckość wkrada się do definicji geologa – zostaje określony między innymi jako „osoba, która rozumie słowa Matki Ziemi i mówi językiem skał”. Z „Miliona ostryg na szczycie góry” przebija więc nie tylko głęboka wiedza autora, ale też jego pasja i miłość do nauki o Ziemi, którą poczuć mogą młodzi czytelnicy.
Wspomniana poetyckość przeradza się miejscami w czystą fantazję towarzyszącą geologicznemu „wykładowi”, co uwidacznia się zwłaszcza w zestawieniach tekstu z towarzyszącymi mu ilustracjami. Na jednej z rozkładówek można przeczytać: „A teraz? Widzisz to? Ha! Faktycznie! Chmura w kształcie wieloryba”. I rzeczywiście, na ilustracji widać coś na kształt tego zwierzęcia, ale obok znajduje się coś jeszcze ciekawszego – obłok w kształcie latającego spodka UFO, którego nie sposób przegapić. Ponadto w ilustracjach Asiain Lory znaleźć można elementy metafikcyjne: kobieca bohaterka trzyma w rękach książkę, której okładkę stanowi właśnie „Milion ostryg na szczycie góry”. Poza tym bogactwo graficzne wyraża się także w różnorodności form, po które sięga artystka: obok panoram, przedstawiających oglądane przez bohaterów krajobrazy z różnych okresów geologicznych, znaleźć można tablice skomponowane na wzór dawnych atlasów przyrodniczych, co nadaje książce dodatkowego waloru.
Choć geologia wydawać się może zagadnieniem niezbyt fascynującym, dzięki pasji i fantazji Noguésa oraz niezwykłemu talentowi Asiain Lory „Milion ostryg na szczycie góry” uznać można za świetną pozycję dla młodych czytelników, którzy z łatwością wsiąkną w zaprezentowany na jej kartach świat nauki o Ziemi. Na pozytywny odbiór publikacji znacznie wpływa warstwa edytorska: piękne ilustracje zostały świetnie skomponowane z partiami tekstu, który został oddzielony drobnymi, kropkowanymi liniami i złożony czytelnym fontem. To wszystko sprawia, że czytelnik – podobnie jak ukazani na pierwszej stronie okładki bohaterowie – z łatwością zanurzy się w tej poetyckiej opowieści o naszej planecie.
Książka:
Alex Nogués, Miren Asiain Lora, „Milion ostryg na szczycie góry”, przeł. Joanna Ostrowska, wyd. Znak Emotikon, Kraków 2021.
Proponowany wiek odbiorcy: 4+
Rubrykę redaguje Paulina Zaborek.
