Szanowni Państwo!
Antywojtylianizm i odjaniepawlanie. Taki obraz debaty publicznej odmalowali nam ostatnio politycy. Jarosław Kaczyński w czasie wystąpienia w Wadowicach ubolewał nad atakami na Jana Pawła II. Z kolei posłanka Klaudia Jachira przekonywała z mównicy sejmowej, że należy „odjaniepawlić polską przestrzeń publiczną”.
Dlaczego wracać teraz do rozmowy o papieżu Polaku? W istocie powodów nie brakuje. Trudno nie dostrzegać zmiany pokoleniowej i fenomenu postrzegania papieża przez młodzież przede wszystkim jako obiektu żartów. To ogromny kontrast w porównaniu z powszechnym jeszcze niedawno wizerunkiem Jana Pawła II jako osoby świętej i właściwie dobra narodowego. Do tego właśnie odnosił się Jarosław Kaczyński, który wyrażał obawę, że zmiana opinii o papieżu będzie oznaczać również zmiany w polskiej tożsamości.
Coraz więcej wiemy również o ciemnych stronach pontyfikatu polskiego papieża, o których nie mówiło się wiele za jego życia. W ostatnim czasie ukazała się choćby książka Marcina Gutowskiego „Bielmo. Co wiedział Jan Paweł II”, która jest próbą opisania postawy papieża wobec skandali pedofilskich w Kościele katolickim. W tym kontekście Kaczyński mówił, że niektórzy próbują rozliczać papieża z nie jego grzechów.
A jednak wypadałoby to zbadać w sposób otwarty i uczciwy. Tymczasem wiele wskazuje na to, że Kościół nie chce dopuścić do takiego badania. W Sejmie debatowano ostatnio nad ustawą dotyczącą państwowej komisji do spraw pedofilii. Istniejąca komisja ma mianowicie problem z pozyskiwaniem dokumentów od Kościoła, który nie chce współpracować. Powtarzają się opinie, że w teorii komisja ma dotrzeć do prawdy, a w praktyce ma związane ręce. Jednak większość rządząca nie zdecydowała się na uchwalenie sankcji za odmowę współpracy.
Widać więc, że pamięć o Janie Pawle II jest częścią szerszego tematu. Z dostępnych informacji wiemy, że w Kościele katolickim istniał systemowy problem przestępstw seksualnych, które następnie ukrywano przed władzami państwowymi. Było tak w wielu krajach świata. Tak naprawdę dopiero teraz dowiadujemy się o rozmiarach tego zjawiska. Mamy szerokie ustalenia ze Stanów Zjednoczonych czy Francji, nieliczne z Polski – ale przecież podobny proceder z pewnością istniał na całym świecie. Wiadomo również, że Watykan często nie reagował w sposób właściwy, kiedy już docierały tam informacje o przestępstwach.
To sugeruje, że największym wrogiem mitu Jana Pawła II jest sam Kościół. Polski papież dla młodszego pokolenia staje się jednym z symboli ukrywania pedofilii – i bez rzetelnego rozliczenia jego roli trudno będzie przekonać młodych, żeby zapomnieli o sprawie i rozmawiali jedynie o zasługach papieża dla polskiej niepodległości. Jak się zatem wydaje, jedyna rozsądna odpowiedź to wyłożenie kart na stół. Przeprowadzenie szerokiego, niezależnego śledztwa, zmierzającego do oczyszczenia instytucji i naprawienia szkód. Jeśli Kościół nie chce tego uczynić, to trudno dojść do innego wniosku niż taki, że widocznie ma wiele do ukrycia i jest niegodny zaufania, gdy powierzamy mu dzieci.
W nowym numerze „Kultury Liberalnej” rozmawiamy o dziedzictwie Jana Pawła II i wciąż niezałatwionym problemie rozliczenia drapieżców seksualnych w Kościele.
W przedpremierowej publikacji Karolina Wigura i Tomasz Terlikowski rozmawiają o religijności i Kościele przez pryzmat swoich osobistych doświadczeń. Rozmowa zwiastuje wydanie wspólnej książki złożonej z rozmów, pod tytułem „Polka ateistka kontra Polak katolik”, która już za moment ukaże się drukiem w serii Biblioteka Kultury Liberalnej.
Stanisław Obirek, historyk, teolog i były jezuita, w rozmowie z Katarzyną Skrzydłowską-Kalukin mówi o komisjach do spraw zbadania pedofilii, które powstały w Polsce i we Francji. W tym ostatnim kraju powstał przekrojowy raport dotyczący problemu. Tymczasem, jak podsumowuje polską sytuację Obirek, „mamy do czynienia z państwem w państwie, Kościół katolicki szarogęsi się w demokratycznej Polsce po 1989 roku, jakby Polska należała do niego, a nie jakby duchowni byli członkami tej społeczności”.
Marcin Gutowski, autor książki „Bielmo. Co wiedział Jan Paweł II”, w rozmowie z Jarosławem Kuiszem opowiada o stanie wiedzy w sprawie przestępstw seksualnych w Kościele, a także o postawie przyjmowanej przez polskiego papieża wobec pojawiających się w tej sprawie informacji. Autor rozmawiał z ponad setką osób – ofiarami pedofilii w Kościele, sygnalistami i przedstawicielami kościelnego aparatu władzy. Udało mu się dotrzeć do współpracowników polskiego papieża i jego wieloletnich przyjaciół, którzy po raz pierwszy otwarcie dzielą się wątpliwościami co do postawy Jana Pawła II.
Zapraszamy do lektury!
Redakcja „Kultury Liberalnej”
