Jak funkcjonować w warunkach zaostrzającej się polaryzacji? Co doprowadziło populistów do władzy i jak możemy się przed nimi bronić? Tomasz Sawczuk rozmawia z profesorem Wojciechem Sadurskim o jego najnowszej książce „A Pandemic of Populists”.
85 lat temu władze polskich uczelni zaczęły wprowadzać getta ławkowe – zinstytucjonalizowaną formę dyskryminacji studentów pochodzenia żydowskiego. 22–23 listopada 2022 roku na Uniwersytecie Warszawskim odbędzie się konferencja naukowa, a jednocześnie upamiętnienie tych wydarzeń, tak długo spychanych do nie-pamięci.
Jak powiedział minister edukacji Przemysław Czarnek, „musimy być kontrrewolucjonistami, bo z rewolucjonistami można wygrać tylko kontrrewolucją”. Czy może wygrać?
Populizm uderza we wszelkie instytucje mające pełnić autonomiczną rolę lub pośredniczyć między państwem a społeczeństwem, jak sądy czy media. Są one traktowane jako wrogie, ponieważ nie zostały wybrane przez lud. Reprezentują więc nie jego interesy, ale interesy pragnących go sobie podporządkować elit.
Lata pięćdziesiąte to ważny moment w recepcji dzieła Prousta. To właśnie wtedy z pisarza dla elit, niedostrzegającego mizerii prostego ludu, Proust zmienia się w rewolucyjnego krytyka demaskującego hipokryzję wyższych warstw społecznych. To również w tym czasie ukazuje się głośny szkic Revela „O Marcelu Prouście”. Jego autor wkrótce stanie się czarną owcą lewicowych salonów.
Na pierwszy rzut oka przyjęcie Mario Vargasa Llosy do Akademii Francuskiej to fakt mało kontrowersyjny. Ot, do szacownej i ospałej jak stuletni żółw instytucji został przyjęty równie szacowny, choć może nieco mniej ospały, noblista. Wszystko się jednak zmienia, gdy w grę wchodzi polityka.
Karolina Wigura i Katarzyna Kasia rozmawiają z Pawłem Sztarbowskim, wicedyrektorem warszawskiego Teatru Powszechnego o wyjątkowym zainteresowaniu rządów PiS-u kulturą, o tym, czy teatr powinien się wtrącać. A także o #MeToo w polskim teatrze.
Argument, że prawica staje się bardziej radykalna, bo zmuszają ją do tego liberałowie, jest po prostu śmiechu wart. Zakłada, że prawica jest bezwolna i nieporadna – jak zagubione dziecko. Prawica jest odpowiedzialna za własne działania.
W wyobraźni polskiej prawicy nasz kraj jest nieustannie pod oblężeniem, natomiast prawicowy żołnierz wyklęty współczesności jest ostatnim sprawiedliwym wśród morza bezprawia i zła. Zdradzili alianci, zdradziła Bruksela, targowiczanie, papież Franciszek i Czesi; patrząc na sprawę z perspektywy wieczności – jesteśmy sami.
Prawica tradycyjnie pokazuje swoją siłę jedynie wobec słabych, kiedy sama pozostaje bezbronna wobec ekstremistów. Bo jak inaczej tłumaczyć fakt, że ani prezydent, ani premier czy jakikolwiek minister nie pofatygował się na Podlasie czy Podhale, aby tam namawiać do szczepień?
„Jesteśmy świadkami wydrążania duszy liberalnej przez lewicę, co wydaje mi się o wiele groźniejsze niż twarda konkurencja i walka polityczna z prawicą” – mówi polityk Platformy Obywatelskiej Bartłomiej Sienkiewicz.
Słowo „leming” zrobiło jakiś czas temu wielką karierę w polskim dyskursie publicznym. Jak się jednak okazuje, narzekanie na lemingi jest ogniwem długiej tradycji stygmatyzowania jednostek, które śmiały naruszyć święte hierarchie naszego społeczeństwa.
W swojej książce Jakub Wiech nie szuka nowej wielkiej idei dla polskiego konserwatyzmu, apeluje raczej o schowanie do szafy irracjonalnej retoryki i zmierzenie się z faktami. Cel jest do bólu pragmatyczny: prawica albo się zazieleni, albo ostatecznie straci kontakt z większością wychowanych po 1989 roku wyborców.
„Jesteśmy w sytuacji absolutnie awaryjnej – w trakcie ogromnego kryzysu gospodarczego i zdrowotnego. Groźba ze strony Polski i Węgier wywołuje ogromne negatywne emocje w całej Europie, bo wszyscy czekają na te pieniądze”, mówi europoseł Platformy Obywatelskiej.
Polska polityka europejska znów wchodzi w ostry wiraż. Ten manewr może jej zaszkodzić na kolejne dziesięciolecia. Poniżej przedstawiam powody, by stwierdzić, że weto to bardzo zły pomysł.