Łukasz Jasina
Państwo, w którym się gra
Trzydzieści kilka lat temu Ameryka przeżywała poważny kryzys polityczny i społeczny. Najważniejsze państwo na świecie nigdy do końca nie wylizało się z ran wtedy zadanych, jednak w jednej dziedzinie życia bez wątpienia odniosło korzyści. Być może jest to zaskakujące, ale chodzi o kinematografię. Dzięki szaleństwom Nixona i szeregu innych polityków powstało wiele wybitnych filmów, które do dziś uchodzić mogą za wzorzec thrillera politycznego. Obecnie Ameryka wydobywa się z jednego kryzysu, wkraczając dumnie w kolejny. Kino również chce komentować te problemy.
Jednym z przykładów takich filmów jest „Stan gry” („State of play”) Kevina MacDonalda, z pozoru zwyczajny thriller, w którym grany przez Russella Crowe’a dziennikarz śledczy prowadzi dochodzenie w sprawie zabójstwa asystentki wojowniczego kongresmana z komisji śledczej. Mamy tu wszelkie możliwe klisze: zestresowaną redaktor naczelną (w tej roli Hellen Mirren), młodą dziennikarkę uczącą się zawodu przy starym wydze, korporację usiłującą przejąć władzę nad Ameryką, obie wojny w Iraku oraz interwencję Afganistanie jako tło, romans pewnego polityka i więzy łączące niegdyś dziennikarza oraz obiekt śledztwa.
To, co powyżej, nie jest jednak najważniejsze – dzięki temu watki trzymają się kupy, a widz ma ochotę oglądać dobrą robotę realizatorów. Najbardziej poruszającym elementem filmu jest przerażający obraz Ameryki – a jest ona organizmem, który funkcjonuje w sposób przywołany w tytule – to „państwo, w którym się gra”. Wartości są jedynie parawanem i deklaracją, a każdy udaje kogoś innego. Wartością podstawową są pieniądze, dla których można zagrać miłość, oddanie i walkę o słuszną sprawę. Wykorzystać można nawet oddanie przyjaciół.
Na końcu mamy oczywiście „happy end”, jednak dość niezdarnie doklejony. „Stan gry” nawiązuje do tradycji „Chinatown” (1974) Polańskiego. Siłę dają tu pieniądze i pozycja społeczna. Reszta nie ma znaczenia.
Film:
„Stan gry” (2009), reżyseria Kevin MacDonald.
* Łukasz Jasina, doktorant, pracownik Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej i redaktor naczelny środkowoeuropejskiego portalu internetowego „Młodsza Europa”.
