Szanowni Państwo,

15 listopada we Wrzeniu Świata o godzinie 19. odbędzie się debata pod tytułem „Szkice gumką. Andrzej Bobkowski i poprawianie autobiografii”.

W rozmaitych dyskusjach na temat słynnych „Szkiców piórkiem” Andrzeja Bobkowskiego wielokrotnie pojawiało się podejrzenie, że publikowana w latach 50. w „Kulturze” paryskiej wersja jego zapisków była odmienna od tej, która znajdowała się w rękopisie. Innymi słowy, podejrzewano, że Bobkowski wiele stwierdzeń, szczególnie tych dotyczących politycznych diagnoz, dopisał później, po wojnie. Badania Łukasza Mikołajewskiego dowodzą, że kłopot z Bobkowskim polega na tym, iż autor „Szkiców” nie tyle dopisywał pewne fragmenty, lecz wiele istotnych passusów po prostu usunął.

Czego dotyczyły usunięte partie? Przede wszystkim krytycznych uwag w stosunku do USA (w zimnowojennej rzeczywistości pisarz zmienił diametralnie nastawienie do tego kraju), a także uwag dotyczących Żydów, które dziś uznalibyśmy za jawnie antysemickie.

Co począć z owym fantem? Czy jest to redakcja tekstu, podyktowana chęcią ukrycia pewnych faktów, czy coś głębszego – zmiana języka, którą wymusiło doświadczenie wojny i Zagłady? Co owo wymazywanie, mówi nam o Bobkowskim? Czy ma ono znaczenie dla naszego wyobrażenia o nim jako jednym z niewielu niezależnych duchowo XX-wiecznych pisarzy, „chuliganie wolności”, skrajnym indywidualiście, człowieku – jak pisał w latach 90. Andrzej Horubała – „krystalicznie czystego sądu”? Jak Bobkowski wypada na tle całej przedwojennej formacji umysłowej, która reprezentuje i wreszcie, jaką cezurą dla polskich pisarzy była II wojna światowa? Na te i inne pytania spróbujemy odpowiedzieć w trakcie naszej debaty.

Debatę organizuje Kultura Liberalna przy współpracy z Instytutem Dokumentacji i Studiów nad Literaturą Polską. Partnerem wydarzenia jest Instytut Reportażu.

Zapraszamy serdecznie,

Redakcja