Z centrum widać najwięcej
Doświadczenie zesłania w głąb Związku Radzieckiego postawiło Barbarę Skargę w centrum Wielkiej Historii, miało też jednak wymiar boleśnie osobisty. Zaważyło na jej życiu prywatnym i rozwoju naukowym, lecz nie zachwiało wiarą w siłę intelektualnego poznania.
Podobno w święta zdarza się cud, a zwierzęta przez jeden dzień mówią ludzkim głosem. John Gray powiedziałby może, że cud wydarzy się wtedy, gdy to ludzie zaczną mniej mówić.
Nękany rozterkami ksiądz Tischner w biografii Bonowicza. Bauman wiecznie uciekający przed polskim antysemityzmem w książce Wagner. Kołakowski rozprawiający się z Bogiem za pomocą marksizmu w monografii Mentzla. Wszyscy trzej stali się pod koniec życia orędownikami tej samej myśli – musimy się pogodzić z płynnością i kruchością naszego świata.
Bauman żył długo i uczestniczył w wielu dramatycznych wydarzeniach XX wieku. W jego biografii Dariusz Rosiak nie unika trudnych tematów, takich jak zaangażowanie filozofa w komunizm. Nie odpowiada jednak na wszystkie ważne pytania.
„Harold Bloom stanowi rzadki na przełomie XX i XXI wieku przykład «tekstowego platonika», to znaczy: człowieka, dla którego rzeczywistość przedstawiona w dziele literackim jest bardziej realna od rzeczywistości materialnej”. O sylwetce jednego z największych teoretyków literatury pisze Paweł Majewski.
Czy da się wskazać jakąś jedną, konkretną „filozofię Leszka Kołakowskiego”? Sam deklarował, że takiej nie ma. Pomimo tego, wydaje się, że istnieje problem filozoficzny, który stanowił jądro jego myślenia w niemal wszystkich opublikowanych przez niego pracach.
Dziesięć lat temu, 17 lipca 2009 roku, zmarł w Oksfordzie Leszek Kołakowski. W „Kulturze Liberalnej” wielokrotnie pisaliśmy o jego książkach. Współorganizowaliśmy też oksfordzkie Leszek Kolakowski Lectures. W rocznicę śmierci filozofa prezentujemy fragment biografii „Kołakowski. Czytanie świata” Zbigniewa Mentzla, poświęcony odwilży 1956 roku. Książka ukaże się nakładem Wydawnictwa Znak.
Futbol jest w książce warszawskiego filozofa punktem wyjścia. Mościcki świetnie czyta grę po to, by wnikliwie czytać świat, w którym żyjemy. Przepis o spalonym jest początkiem eseju o bliskości, wspólne oglądanie meczów daje asumpt do namysłu nad istotą przyjaźni.
Od starożytności narasta w Europie przeświadczenie, że tkwi w nas jakiś tajemniczy element nazywany potem duchem, duszą lub umysłem. MacDonald opisuje pasjonującą historię tego pojęcia. I tak jak neuronauka, pokazuje, że dusza jest być może bardziej realna od materii.
Wojna zawsze była rodzajem apokalipsy – zdarzeniem, w którym ginęły jednostki i całe cywilizacje. Wciąż jednak zmieniało się i nadal zmienia się jej postrzeganie. Książka Magdalena M. Baran pozwala nam dokładnie prześledzić owe metamorfozy.
Jesteśmy tylko przejściową formą życia, „wyrzygiem” fotonów. Tak twierdzi Norman Leto w swoim filmie-mieszance wybuchowej, która na widzach robi wstrząsające wrażenie.
W czerwcu minął rok od śmierci wybitnego polskiego filozofa Cezarego Wodzińskiego. Książka Piotra Augustyniaka to pierwsza próba przedstawienia dorobku i pytanie o przyszłość dziedzictwa, jakie zostawił po sobie mistrz.
Kosmopolityczna wyobraźnia Fukuyamy jest bezdomną i martwą wyobraźnią obywatela „stabilnych i ugruntowanych demokracji”, który znalazł się w niezwykłej sytuacji: nie jest zdolny wyobrazić sobie świata lepszego od liberalnej demokracji i kapitalizmu.
Gdy myślę „Zygmunt Bauman”, myślę o figurze tłumacza i jego zadaniu, które jest zadaniem nieustannego przekładu z języka polityki na język praktyki i indywidualnego doświadczenia, z języka nauki na język działania zbiorowego, z języka socjologii na język mediów.
Jak dziś czytać Baumana? Krytycznie i całościowo. Bez zacietrzewienia, ale ze świadomością jego biograficznego uwikłania. I bez budowania mitologii – przez żadną ze stron.