0000398695
close
W walce o demokrację nie robimy sobie przerw! Przekaż 1,5% na Fundację Kultura Liberalna WSPIERAM
close
Kultura Liberalna solidarnie z Ukrainą

PRZEKAŻ
1,5%
PODATKU
close

W walce o demokrację

nie robimy sobie przerw!

Przekaż 1,5% na Fundację
Kultura Liberalna

Przekaż 1,5%
na Fundację Kultura Liberalna
forward
close

KULTURA LIBERALNA > Słysząc > Klasyka laika (1)....

Klasyka laika (1). Leoš Janáček razy dwa

Przemysław Jaślan

Jeśli szukacie muzyki z pierwszych dekad dwudziestego wieku, lżejszej niż Strawiński, szybszej niż Debussy i mniej podniosłej niż Richard Strauss, to czeski kompozytor Leoš Janáček (1854-1928) jest dla Was. Oto dwa krótkie utwory, od których poleciłbym zacząć.

Pierwszy to najpopularniejsze dzieło Czecha, orkiestrowa Sinfonietta (1926). Tytuł mówi w zasadzie wszystko – taka symfonia, tylko krótsza i lżejsza. Trwa niewiele ponad dwadzieścia minut – połowę długości przeciętnej symfonii, a ćwierć przeciętnej symfonii Mahlera. Za to pomysłów w niej więcej niż w całej „dziewiątej” Beethovena.

Sinfonietta zaczyna się od efektownej fanfary, która nadaje ton całemu dziełu – aż do końca będzie optymistycznie, a dominować będą instrumenty dęte. Inspiracją Janáčka była ceremonia wojskowa, ale utwór nie jest kolekcją marszów w prostym, oficerskim guście, lecz zbiorem pomysłowych melodii i kosmicznych efektów brzmieniowych. Ewentualne skojarzenia z jakimś wczesnym filmem science-fiction są na miejscu – kompozytor w tym samym okresie pisał operę Věc Makropulos na podstawie, osadzonej w odległej przyszłości, sztuki Karela Čapka.

Drugi utwór, który chciałbym przedstawić, jest nieco dłuższy i trochę mniej przystępny. II kwartet smyczkowy (1928) nosi tytuł Listy intymne, co w czasach, gdy słowo „intymny” używane jest w zasadzie do wszystkiego, może brzmieć banalnie. Ale kwartet ten banalny zdecydowanie nie jest.

II kwartet smyczkowy to muzyczne uzupełnienie pozamałżeńskiej korespondencji miłosnej autora. Liryczne, ludowe melodie są więc poprzeplatane fragmentami bardziej szorstkimi, opisującymi konflikty albo strach przed zdemaskowaniem. Jednak, nawet pomijając pozamuzyczny kontekst, II kwartet Janačka pozostaje jednym z najciekawszych utworów tego gatunku. Niecierpliwym polecam rozpocząć słuchanie od ostatniej części – dynamicznego Allegro. Zaczyna się ono od motywu, który śmiało można określić przymiotnikiem „hardrockowy”.

Listy intymne przekazują skomplikowane uczucia we względnie lekkostrawnej formie. To cecha charakterystyczna twórczości Janačka i może się kojarzyć z książkami Milana Kundery, w których złożone przemyślenia łączą się z atrakcyjną fabułą. Nieprzypadkowo twórcy ekranizacji Nieznośnej lekkości bytu zdecydowali się na użycie muzyki tego właśnie kompozytora.

Skoro tu jesteś...

...mamy do Ciebie małą prośbę. Żyjemy w dobie poważnych zagrożeń dla pluralizmu polskich mediów. W Kulturze Liberalnej jesteśmy przekonani, że każdy zasługuje na bezpłatny dostęp do najwyższej jakości dziennikarstwa

Każdy i każda z nas ma prawo do dobrych mediów. Warto na nie wydać nawet drobną kwotę. Nawet jeśli przeznaczysz na naszą działalność 10 złotych miesięcznie, to jeśli podobnie zrobią inni, wspólnie zapewnimy działanie portalowi, który broni wolności, praworządności i różnorodności.

Prosimy Cię, abyś tworzył lub tworzyła Kulturę Liberalną z nami. Dołącz do grona naszych Darczyńców!

SKOMENTUJ

Nr 31

(31/2009)
17 sierpnia 2009

PRZECZYTAJ INNE Z TEGO NUMERU

KOMENTARZE



WAŻNE TEMATY:

TEMATY TYGODNIA

drukuj