0000398695
close
W walce o demokrację nie robimy sobie przerw! Przekaż 1,5% na Fundację Kultura Liberalna WSPIERAM
close
Kultura Liberalna solidarnie z Ukrainą

PRZEKAŻ
1,5%
PODATKU
close

W walce o demokrację

nie robimy sobie przerw!

Przekaż 1,5% na Fundację
Kultura Liberalna

Przekaż 1,5%
na Fundację Kultura Liberalna
forward
close
  • Ochmann
  • Smolar
  • ŚPIEWAK
  • Szulecki
  • Wigura

Czy konflikt na Ukrainie wzmacnia prawicę?

Szanowni Państwo,

żołnierze rosyjscy dopiero co otworzyli ogień, ruszając na jedną z baz Marynarki Wojennej Ukrainy na Krymie. Tymczasem postanowiono, że w imieniu NATO, specjalny samolot wczesnego ostrzegania będzie latał między innymi nad Polską. Nic dziwnego, że konflikt o Krym z każdym dniem coraz mocniej odciska się na naszej polityce. Do ofensywy ruszyli politycy Prawa i Sprawiedliwości. Joachim Brudziński stwierdza w wywiadzie: „Historia przyznała rację Lechowi Kaczyńskiemu”. Adam Hofman oświadcza, iż w sprawie relacji z Rosją racja zawsze była po stronie PiS.

Póki co sondaże niczego nie wyjaśniają. Niemal jednocześnie opublikowano dwa badania, z których wynika, że kryzys na Krymie wzmacnia Platformę Obywatelską (sondaż „Millward Brown” dla TVN24), a także, iż kryzys na Krymie sprawia, że rośnie poparcie dla PiS (sondaż TNS Polska dla „Wiadomości” TVP). Komentowanie takich sondaży wydaje się zajęciem jałowym. Z pewnością jako zwolenniczka twardej linii wobec Moskwy wiarygodniej wypada PiS. Czy z tego jednak wynika, że dziś PiS ma jakiś nowy pomysł na politykę wschodnią w zmienionych warunkach? Czy agresja Władimira Putina utoruje drogę do sukcesu polskiej prawicy w przyszłorocznych wyborach parlamentarnych?

Kłopot w tym, że ostra antyrosyjska retoryka rządu PiS, a następnie próba sformowania wielkiej koalicji państw małych, podjęta przez Lecha Kaczyńskiego przyniosły rozczarowania. W 2005 r., w odpowiedzi na rosyjskie embargo na import polskich produktów żywnościowych, Polska samodzielnie zablokowała rozmowy handlowe Unii Europejskiej z Rosją. Ostatecznie embargo udało się znieść, ale wielu europejskich partnerów odebrało nasze weto jako przejaw histerycznej rusofobii. W 2008 r. podczas wojny z Gruzją Polsce także nie udało się uzyskać poparcia żadnego (sic!) dużego kraju. Do powstrzymania działań Putina bardziej przyczyniły się mediacje przewodniczącej wówczas UE Francji oraz Stanów Zjednoczonych niż niewątpliwie odważna, lecz przygotowana po partyzancku wyprawa Lecha Kaczyńskiego do Tbilisi.

Rządzący politycy PiS nawoływali do zaufania polskim doświadczeniom w kontaktach z Rosją, a przy okazji oskarżali państwa zachodnie o bierność i naiwność w stosunku do Moskwy. Zapominali przy tym, że nie dla wszystkich członków UE polityka wschodnia jest jednakowym priorytetem. Niepokój krajów południowej Europy od lat mierzących się problemem nielegalnej imigracji w Polsce do dziś spotyka się z takim samym niezrozumieniem, jak tam nasze obawy przed agresywnymi działaniami Kremla.

Jaką zatem politykę wobec rosyjskich władz powinna prowadzić Warszawa? Czy ostra, antyrosyjska retoryka zawsze przynosi lepsze skutki, nawet jeśli prowadzi do izolacji Polski na arenie międzynarodowej? Jak pogodzić zdecydowany sprzeciw wobec imperialistycznych zapędów prezydenta Putina z koniecznością pozyskania dla swych racji chociażby minimalnego poparcia? Wreszcie, czy w polsko-rosyjskich relacjach na przestrzeni ostatnich dwóch dekad istnieje jakaś jedna racja, a jeśli tak, kto ją miał?

O tym piszemy w dzisiejszym Temacie Tygodnia „Kultury Liberalnej”. Numer otwiera rozmowa Łukasza Pawłowskiego z Eugeniuszem Smolarem, który analizuje trwający kryzys w szerszym kontekście historii relacji polsko-rosyjskich. Zdaniem Smolara obecny konflikt nie dyskredytuje polityki rządu Donalda Tuska, a wręcz przeciwnie – pokazuje jej ważne osiągnięcia. „Dzięki otwarciu się na stabilizację stosunków z Moskwą, wpływ polskiej dyplomacji na myślenie Zachodu o Rosji wzrósł niepomiernie”, mówi Smolar. Jednocześnie podkreśla, że rosyjska agresja powinna być dla Europy sygnałem ostrzegawczym, zaś Moskwa powinna ponieść dotkliwe konsekwencje.

Wątpliwości, czy takie konsekwencje przyniosą pożądany skutek, wyraża Cornelius Ochmann w rozmowie z Michałem Jędrzejkiem. Analizując dotychczasowe zachowania rosyjskiego lidera, Ochmann pokazuje, jak zmienił się on w ciągu ostatnich kilku lat. „Dzisiejszy Putin przejawia mentalność przywódcy oblężonej twierdzy. Kiedyś miał w swoim otoczeniu wybitnych specjalistów; teraz zostali głównie – jak się mówi w Rosji – «ludzie z pagonami»”.

Jak te zmiany powinny wpłynąć na polską politykę zagraniczną wobec Rosji? Paweł Śpiewak w wywiadzie udzielonym Tomaszowi Sawczukowi podkreśla, że Polska nie może tu przyjąć jednego, sztywnego kursu. Nasze działania powinny być  zależne od całego szeregu czynników, bo w polityce zagranicznej trzeba jednocześnie „grać na kilku fortepianach”. Na pytanie, czy w relacjach z Moskwą rację miał Lech Kaczyński, czy Donald Tusk nie ma więc jednoznacznej odpowiedzi.

Numer zamyka artykuł Kacpra Szuleckiego i Karoliny Wigury z redakcji „Kultury Liberalnej”. Prawicowi publicyści mogą przekonywać, że ugrupowanie Kaczyńskich od początku miało rację, jednak trafna diagnoza nie musi przekładać się na efektywną politykę – przekonują nasi autorzy. Kłopot w tym, że nie tylko bilans rządów PiS, ale i PO, jeśli chodzi o politykę wschodnią, wypada ich zdaniem marnie. Jak więc działać w przyszłości? „Możemy szukać oparcia w NATO i UE, ale w ten sposób problemu Rosji nie rozwiążemy. Autentycznym gwarantem bezpieczeństwa Polski są tylko demokratyczna Rosja i europejska Ukraina” – piszą Szulecki i Wigura. I tłumaczą, w jaki sposób ich zdaniem można stawiać kolejne kroki w polskiej polityce wschodniej.

Zapraszamy do lektury!

Stopka numeru:

Autor koncepcji numeru: Jarosław Kuisz.
Współpraca: Łukasz Pawłowski, Tomasz Sawczuk, Michał Jędrzejek.
Ilustracje: ola.das (oladas.blogspot.com).

Nr 270

(10/2014)
11.03.2014

Eugeniusz Smolar w rozmowie z Łukaszem Pawłowskim

Burkina Faso z bronią jądrową

Rosja jest krajem zarówno bardzo słabym, jak i bardzo silnym. Dzięki ogromnym zasobom naturalnym i centralizacji władzy posiada ogromny potencjał mobilizacji. Wydatki na zbrojenia w stosunku do PKB pozostają wysokie, a produkcja przemysłowa rośnie w tempie 4-6 proc. rocznie – mówi analityk stosunków międzynarodowych.

Cornelius Ochmann w rozmowie z Michałem Jędrzejkiem

Putin już nie ogląda niemieckiej telewizji

Władimir Putin bardzo się zmienił przez lata swoich rządów. Dziś to człowiek o mentalności przywódcy oblężonej twierdzy, otoczony głównie przez wojskowych. Dlatego nie myśli o konsekwencjach sankcji gospodarczych, które mogą sprowadzić na Rosję prawdziwą katastrofę – przekonuje niemiecki ekspert.

Paweł Śpiewak w rozmowie z Tomaszem Sawczukiem

„Lech Kaczyński miał rację”

„Kaczyński był niedoceniony, uważany za polityka nieco szalonego, gdy wykonał tych kilka radykalnych posunięć w polityce wschodniej, jak zadeklarowanie poparcia dla prezydenta Gruzji w jego konfrontacji z Rosją. Obecnie okazuje się, że było to posunięcie całkowicie uzasadnione”, mówi polski socjolog i historyk idei.

Kacper Szulecki, Karolina Wigura

O nową politykę wschodnią

Czy możemy wpłynąć na unijnych partnerów, by lepiej zrozumieli Rosję? Marek Hłasko zapytany przez dziennikarza „L’Express” o możliwość wzajemnego zrozumienia przez wschód i zachód Europy, odpowiedział, że sowieckie czołgi na ulicach Paryża dałyby nam pewną platformę porozumienia, a więzienie – sporo czasu na dyskusje.

PATRZĄC
WIĘCEJ
CZYTAJĄC

Hubert Czyżewski

Bóg okrutny, Bóg złośliwy – bóg Saramago

W biblijnej opowieści Bóg jest wszechmocnym i dobrym stwórcą, Kain – mordercą i grzesznikiem. W powieści Saramago w przewrotny sposób zamieniają się rolami, a ich historia staje się ilustracją tezy, że świat należy budować tu i teraz. Innego bowiem nie będzie.

Błażej Popławski

Zapomniana etniczność. O antropologicznych badaniach T.H. Eriksena

Co łączy opowieści o losach londyńskich maklerów z opisem codziennego życia Jorubów z Nigerii? Czym różni się etniczność od pojęcia narodu? I dlaczego etniczność nie kłóci się z nowoczesnością? To tylko nieliczne z zagadnień, które porusza w książce „Etniczność i nacjonalizm” norweski antropolog.

Paulina Zaborek

Po drugiej stronie zegara [KL dzieciom]

W„Kapselku” Kamila Niewińskiego główny bohater wyrusza w bajkową podróż po to, by przywrócić miłość rodziców. Tłem dla jego wyprawy są wyjątkowe ilustracje Roberta Romanowicza. Nie jest jednak sam. Tak naprawdę w tę podróż wyruszasz również ty, Czytelniku.

WIĘCEJ
SMAKUJĄC

Magda i Adam Gendźwiłłowie w rozmowie z Krystianem Zalejskim

Coś z tą mąką nie tak, panie Zbyszku

Są młodzi ludzie po szkole gastronomicznej, którzy nie rozróżniają w ogóle rodzajów mięsa. Mają nawet problem z odróżnieniem wołowiny od wieprzowiny. Gdyby im położyć szynkę wieprzową czy udziec wołowy rozebrane na elementy, to dopiero zaczęłyby się schody – szef kuchni opowiada o wyzwaniach czekających na polskich restauratorów.

WIĘCEJ
SŁYSZĄC

Eliasz Robakiewicz

Ogień płonie, nawet gdy nikt nie patrzy

„Jesteś samotny? Piątka, ja też!” Czarny humor z utworu „Hi-Five” idealnie oddaje melancholijny i zarazem optymistyczny nastrój nowej płyty Angel Olsen. „Burn Your Fire For No Witness” to kolejny dowód na to, że mamy dziś do czynienia z renesansem folku.

WIĘCEJ

FELIETONY

[Z miasta] Pałac Saski jak Statek Tezeusza

[Chiny] Koniec rewolucji (w czasopismach)

[Polska] Historie Czeczenów z polskiej granicy

[Przegląd prasy] Na ustach wszystkich: #Ukraina

KOMENTARZ NADZWYCZAJNY

Dla polityki rządu nie ma alternatywy

Pekin zaczyna przypominać Moskwę

Humaniści powinni polubić demokrację