Gdy mowa dziś o Europie, perspektywa partyjna zaślepia wszystkich. Działania rządu PiS prowadzą do systematycznej utraty możliwości kształtowania pozycji Polski w strukturach UE. Ale także obóz anty-PiS-u często zdaje się nie dostrzegać powagi sytuacji, w jakiej się znaleźliśmy.
W przypadku Polski główną osią buntu przeciw Unii pozostaje klerykalny, katolicki nacjonalizm i te pierwsze słowa są tu bardzo ważne. To, że jest on klerykalny i katolicki, ustawia go w opozycji do Europy, którą uważa za cywilizację śmierci i od której chciałby się w miarę możności odizolować.
Trudno zrozumieć entuzjazm, z jakim polska prasa przyjęła wyniki wyborów w Holandii. Ze względu na politykę zagraniczną rządu w Warszawie sytuacja Polski nie tylko nie poprawiła się ani na jotę, ale zagrożenie marginalizacją w Europie znacząco wzrosło.