Ukrytym kontekstem wypowiedzi zawartych w „Wielogłosie…” są kontrowersje, które wywołują prace artystyczne w rodzaju „Berka” Artura Żmijewskiego. Jednak problem wolności sztuki to tylko połowa zagadnienia. Znacznie ważniejsza wydaje się dziś odpowiedź na inne pytanie: jak sprawić, by za kilkadziesiąt lat „Berek” Żmijewskiego nadal bulwersował?
Jakiś czas temu Piotr Uklański „wziął i wyciął” z albumu o polskiej awangardzie lat 70. zdjęcie Grzegorza Kowalskiego autorstwa Gutta. Na zdjęciu, na twarzy Kowalski ma kurze wnętrzności. To odpowiedź na zadane przez Wiktora Gutta ćwiczeniowe pytanie: „jak przedstawił by się jako Hitler”. Tak, z bebechami na twarzy – odpowiedział obrazem Kowalski.
Drugi etap odbywający się po ateńskim w Kassel tegorocznego Documenta ostrzega przed wikłaniem sztuki w ideologie nacjonalistyczne, otwiera na problem migracji i uchodźstwa oraz mierzy się z kwestią wolności sztuki. Prowadzić to może jednak do poczucia nadmiaru wrażeń.
Większość europejskich muzeów żyje z podatków płaconych przez obywateli: wolność słowa powinna wynikać więc z umowy – paktu pomiędzy instytucją, kuratorami i artystami.
Dwie zachodzące na siebie wolności: wolność artystów, by tworzyć zgodnie z własnym sumieniem i zamysłem, oraz wolność obywateli-wierzących od bezpodstawnego obrażania uczuć religijnych generują kolejne konflikty. Gdzie przebiega granica nadwrażliwości?
Sztuka traci wolność, kiedy klęka u tronu takiej czy innej władzy – polityki, religii, pieniędzy albo tłumu. Problem polega na ustaleniu, kiedy naprawdę klęka, a kiedy się po coś schyla.
Nie mamy obowiązku szanowania cudzych przekonań czy opinii, musimy natomiast szanować ich prawo do posiadania i wyrażania tych poglądów.
W Polsce problemem jest to, że zdrową zasadę: „żyj i daj żyć innym”, nader chętnie się zmienia się w zasadę: „żyj tak, jak ja chcę, bo tak jest dobrze i moralnie”.
Często artyści muszą wykazać się determinacją, żeby tworzyć i wystawiać prace mogące budzić emocje. Właśnie dlatego zdecydowaliśmy się przedstawić podstawowe regulacje i standardy chroniące wolność artystyczną.