Znany jest jako sprzymierzeniec anemików, wykazuje także inne właściwości zdrowotne: chroni nas przed wirusami, nadciśnieniem, a nawet rakiem! Buraki jada się niezależnie od pory roku, ale od jesieni do przedwiośnia ich spożywanie jest najbardziej wskazane.
Podstawowe odmiany buraka to korzeniowy i liściowy (tzw. boćwina, znana też jako burak szpinakowy, mangold, kapusta rzymska). Buraki korzeniowe dzielą się natomiast na: cukrowe, pastewne oraz – najbardziej nas interesujące – ćwikłowe.
Burak to rzadko spotykana kopalnia cennych pierwiastków w jednym warzywie. Zawarta w nim witamina C zapobiega infekcjom, nowotworom i alergiom. Witamina B z kolei wspomaga funkcjonowanie układów krwionośnego i mięśniowego, a także pamięci. Niestety nie uświadczymy w burakach zbyt wiele żelaza, co nie przeszkadza im wykazywać właściwości krwiotwórczych, m.in. ze względu na obecność kobaltu. Wapń zawarty w warzywie wydatnie wzmacnia kości i zęby, a magnez zwalcza negatywne skutki stresu oraz wspomaga funkcjonowanie mózgu. Ponadto sód i potas odpowiadają za gospodarkę wodną organizmu, mangan zaś wchodzi w skład m.in. enzymów. Co ciekawe, buraki posiadają w swoim składzie miedź, która odpowiada za przyswajanie żelaza oraz sprzyja powstawaniu kolagenu, wchodzącego w skład kości.
Buraka warto jeść na surowo, wtedy jest najbardziej bogaty w witaminy. Zaczynamy zatem od przepisu na mus z surowym burakiem w roli głównej.
Mus z buraków, malin, mango i imbiru
Składniki:
3 obrane i pokrojone w kostkę buraki
1 szklanka malin (mogą być mrożone)
1 obrane mango pokrojone w kostkę
2–3 cm obranego i posiekanego imbiru
1 szklanka soku wyciśniętego z pomarańczy
5 plastrów ananasa (może być z puszki)
1 banan pokrojony w plastry
100 ml zalewy z ananasa (opcjonalnie)
Wrzućcie wszystkie składniki do malaksera i zmiksujcie na gładką masę. Gęstość regulujcie sokiem z pomarańczy, dodając go stopniowo.
***
Kolejnym przepisem, w którym wykorzystaliśmy surowego buraka, jest pasta z dodatkiem sera.
Pasta z buraków i sera koziego
Składniki:
3–4 obrane surowe buraki
2 łyżki oliwy
3/4 szklanki nasion: dyni, słonecznika, migdałów czy orzechów włoskich (co lubicie lub macie na stanie)
3/4 szklanki koziego twarogu bądź mozzarelli
posiekany pęczek natki pietruszki
posiekany pęczek koperku
2–3 ząbki czosnku
1/4 szklanki soku z cytryny
2 łyżki gęstego naturalnego jogurtu
sól, pieprz
Do malaksera wrzućcie nasiona z łyżką oliwy, zmiksujcie drobno, wyłóżcie i wymieszajcie z serem. Następnie do miski malaksera wrzućcie buraki, koperek, pietruszkę, resztę oliwy, wyciśnięty czosnek, sok z cytryny, jogurt, sól i pieprz, zmiksujcie na gładką masę. Dodajcie masę z nasion i sera, ponownie zmiksujcie.
***
Kolejne nasze propozycje wymagają już większej bądź mniejszej obróbki termicznej buraków.
Buraczany makaron
Składniki (na cztery porcje):
500 g makaronu spaghetti
4 średniej wielkości buraki
2 łyżki oliwy z oliwek
szklanka gęstego jogurtu naturalnego
2 łyżki startej skórki cytrynowej
2 łyżki soku z cytryny
2 wyciśnięte ząbki czosnku
posiekana 1/2 cebuli
kilka listków posiekanej bazylii
sól, pieprz
olej roślinny do pieczenia buraków
Ugotujcie makaron. Na patelnię bądź do naczynia żaroodpornego wlejcie trochę oleju, ułóżcie na nim buraki w skórce i wstawcie do piekarnika rozgrzanego do 200 stopni na 40 minut. Poczekajcie, aż buraki wystygną, potem delikatnie obierzcie je ze skóry. Proponujemy użyć do tego rękawiczek.
Do malaksera włóżcie obrane buraki, wlejcie oliwę z oliwek, sok z cytryny, cebulę, wyciśnięty czosnek, posólcie i popieprzcie. Miksujcie, aż otrzymacie puree. Dodajcie jogurt, skórkę z cytryny i posiekane liście bazylii. Ponownie zmiksujcie na gładką masę. Spróbujcie, czy nie potrzeba jeszcze doprawić potrawy. Wymieszajcie masę z makaronem, posypcie świeżą bazylią.
***
Tarta z burakami i masą orzechową na cieście filo
Składniki masy orzechowej:
1/2 szklanki orzechów nerkowca wcześniej moczonych przez godzinę
5 łyżek wody z moczenia orzechów
łyżka soku z cytryny
łyżka rozmarynu (najlepiej świeżego)
sól, pieprz do smaku
Składniki tarty:
3 średnie buraki posiekane na cienkie plastry
80 ml octu balsamicznego
2 łyżki oleju kokosowego
4 arkusze ciasta filo
oliwa z oliwek
sól, pieprz do smaku
60 ml roztopionego masła
Wszystkie składniki masy wrzućcie do miksera i dobrze zmiksujcie. Rozgrzejcie piekarnik do 200 stopni. Blachę wyłóżcie papierem do pieczenia. Rozłóżcie na niej buraki. Skropcie oliwą, octem balsamicznym i olejem kokosowym. Wymieszajcie. Pieczcie 10–15 minut. W połowie pieczenie przewróćcie buraki na drugą stronę. Do rondelka wlejcie pozostały po pieczeniu ocet z oliwą i olejem. Odstawcie na później.
Naczynie/blachę do tarty nasmarujcie oliwą. Arkusz ciasta posmarujcie roztopionym masłem i przełóżcie na blachę masłem do góry. Powtórzcie z pozostałymi arkuszami. Układajcie naprzemiennie, tak żeby zakryć brzegi blachy. Masę orzechową rozsmarujcie na spodzie tarty. Na masie rozłóżcie buraki. Ciasto filo zwińcie na brzegach naczynia do pieczenia. Pieczcie 20 minut w temperaturze 170 stopni.
Do rondelka z octem dodajcie jeszcze dwie łyżki octu balsamicznego. Gotujcie przez chwilę, aż powstanie syrop. Odstawcie. Gotową tartę polejcie octem balsamicznym.
***
Burak burger
Składniki:
1 posiekana średnia cebula
2 średnie obrane i poszatkowane buraki
2 wyciśnięte ząbki czosnku
1/2 szklanki orzechów włoskich
1/4 szklanki rodzynek
1 łyżeczka papryki wędzonej
1/4 szklanki ugotowanej i odsączonej zielonej soczewicy
1 szklanka ugotowanego ryżu do sushi (musi być bardzo lepiący)
1 jajko
olej
sól, pieprz
Na rozgrzanym oleju usmażcie cebulę na brązowo, zajmie to 10–15 minut. Dodajcie poszatkowane buraki, czosnek, orzechy, rodzynki i paprykę, gotujcie ok. 10 minut, często mieszając. Przełóżcie wszystko do malaksera i zmiksujcie pulsacyjnie, dodajcie 1 łyżeczkę soli i 1/2 łyżeczki pieprzu.
W dużej misce połączcie ze sobą powstałą buraczaną masę z ugotowaną soczewicą. Do malaksera wsypcie ugotowany ryż i jajko, zmiksujcie. Ręcznie wymieszajcie w misce obie masy. Podzielcie na 4–6 okrągłych porcji, rozgrzejcie olej, smażcie ok. 4–5 minut, delikatnie obróćcie na drugą stronę, przykryjcie pokrywką i smażcie kolejne 6–8 minut. Podawajcie w bułce. My polaliśmy wszystko jogurtem naturalnym, dodaliśmy pomidorki koktajlowe i koperek.
Składniki na bułki (6 szt.):
380 g mąki pszennej
125 ml mleka
60 ml wody
1 łyżeczka suchych drożdży
1 łyżka masła
1 łyżka miodu
2 jajka
3/4 łyżeczki soli
sezam do posypania (opcjonalnie)
W rondelku delikatnie podgrzejcie mleko, wodę, masło i miód. Dobrze wymieszajcie. Zestawcie z ognia, dodajcie drożdże, wymieszajcie i odstawcie na 10 minut. Przelejcie wszystko do dużej miski. Dodajcie sól i roztrzepane jajko, następnie mąkę. Zagniećcie gładkie i elastyczne ciasto. Podzielcie na 6 części i uformujcie z nich kulki.
Przełóżcie je na blachę wyłożoną papierem do pieczenia. Przykryjcie ściereczką i odstawcie na ok. 45 minut w ciepłe miejsce. Muszą podwoić swoją objętość.
Rozgrzejcie piekarnik do 190 stopni. Posmarujcie bułki roztrzepanym jajkiem i posypcie sezamem. Pieczcie przez 15–17 minut, aż staną się złotobrązowe.
***
Buraczane pierogi z rybą
Składniki ciasta:
1 i 2/3 szklanki mąki pszennej
1/2 łyżeczki soli
pasta buraczana
woda, mąka (jeśli będzie potrzeba)
Składniki pasty buraczanej:
3–4 upieczone ze skórką buraki (w 200 stopniach przez 1–1,5 godziny, skropione olejem)
woda (jak najmniej)
1 łyżka oliwy
Wrzućcie do blendera buraki, dolejcie odrobinę wody, zmiksujcie na gładką masę. Dodajcie oliwę, wymieszajcie.
Składniki farszu:
400 g upieczonej białej ryby (w 180 stopniach przez 20 minut, zawinięta w folię, z solą, pieprzem, kapką oliwy)
starta skórka z 1/2 cytryny
starta skórka z 1/2 pomarańczy
szczypta gałki muszkatołowej
garść posiekanej pietruszki
1 jajko
2 łyżki oliwy
sól, pieprz
Połączcie ze sobą w misce wszystkie składniki farszu, odstawcie.
Zagniećcie ciasto. W misce wymieszajcie ze sobą mąkę i sól. Zróbcie dziurę, dodajcie tam buraczaną pastę, zagniećcie. Jeśli ciasto się klei, dodajcie trochę mąki, a jeśli jest za twarde, dodajcie wody. Ciasto ma odchodzić od ręki, być gładkie i sprężyste. Zawińcie je w folię spożywczą i odłóżcie na pół godziny.
Stolnicę obsypcie lekko mąką. Rozwałkujcie ciasto jak najcieniej. Wycinajcie koła szklanką. Na środek wyłóżcie łyżeczką farsz rybny. Zlepcie pierogi. Możecie użyć do tego widelca. Zagotujcie w dużym garnku wodę i posólcie ją. Wrzućcie pierogi do wrzątku, poczekajcie, aż wypłyną, wyjmijcie łyżką cedzakową.
Smacznego!
