Festiwal Krzyżowa Music – Muzyka dla Europy
(Krzyżowa, 25 sierpnia – 4 września 2022)
Wyjątkowość Krzyżowej, małej wsi na skraju Równiny Świdnickiej w dolnośląskiem, wynika nie tylko z jej niezwykłej historii, lecz także wiąże się z powstaniem tam w 2015 roku międzynarodowego festiwalu muzycznego Krzyżowa Music – Muzyka dla Europy. W tym roku odbędzie się on między 25 sierpnia a 4 września.
Krzyżowa Music to jeden z najbardziej nietypowych festiwali muzycznych, który wyłamuje się z typowej festiwalozy toczącej życie kulturalne polskich miast i miasteczek. Do jej objawów należą zła organizacja czy szeroko pojęta organizacyjna prywata, często nieidące w parze z poziomem artystycznym imprezy.
Twórca festiwalu w Krzyżowej, Matthias von Hülsen, współzałożyciel Festiwalu Muzycznego Szlezwika-Holsztynu i Festiwalu Meklemburgii-Pomorza Przedniego, wykorzystał tu swoje doświadczenie do stworzenia wyjątkowego przedsięwzięcia łączącego formę egalitarnych warsztatów dla muzyków z prezentacją publiczności ich osiągnięć na wzór Marlboro Music Festival powołanego dziesiątki lat temu przez grupę emigrantów z Europy, wśród których znaleźli się Rudolf Serkin i Adolf Busch.
W programie tegorocznego festiwalu znajdzie się ponad 50 utworów. Pojawią się wśród nich kanoniczne pozycje repertuaru kameralistycznego, ale większość będą stanowić mniej znane utwory takich kompozytorów jak Ernő Dohnányi, Ewin Schulhoff, Hans Eisler, Szymon Laks czy Karol Rathaus. A wśród wykonawców będzie można usłyszeć między innymi Weriko Czumburidze, Tilla Fellnera, Kolję Blachera, Pabla Barragana, Agnès Mauri, Radosława Pujanka, Alberta Acuñę Almelę, Karolinę Errerę czy Stephen Waartsa.
Specyfiką tego festiwalu jest znakomity pomysł, by dokładny repertuar poszczególnych koncertów ustalać na drodze wspólnej decyzji muzyków, publiczność poznaje go więc z zaledwie dwudniowym wyprzedzeniem. Poza pałacem w Krzyżowej koncerty odbędą się także w innych miejscach w regionie, takich jak znajdujący się na liście UNESCO Kościół Pokoju w Jaworze czy Teatr Zdrojowy w Szczawnie Zdroju.
Więcej o Festiwalu Krzyżowa Music można przeczytać na stronie internetowej wydarzenia oraz w tekstach, które o poprzednich edycjach publikowaliśmy na łamach „Kultury Liberalnej” w latach 2019 i 2021.
Festiwal Young Euro Classic
(Berlin, 4–21 sierpnia 2022)
Festiwal Young Euro Classic to wydarzenie poniekąd pokrewne Festiwalowi Krzyżowa Music, tyle że poświęcone orkiestrom młodzieżowym. Odbywa się od 22 lat pod hasłem „TOMORROW’S MUSICIANS TODAY!”. Orkiestry złożone z młodych muzyków wystąpią w gmachu Berlińskiego Konzerthausu przy Gendarmenmarkt.
W tym roku festiwal otworzy występ zespołu Ukrainian Freedom Orchestra, powołanego do życia w reakcji na inwazję rosyjską na Ukrainę przy wsparciu nowojorskiej Metropolitan Opera oraz polskiego Teatru Wielkiego – Opery Narodowej. W skład tej orkiestry wchodzą Ukraińcy grający w różnych europejskich zespołach oraz muzycy orkiestr z Charkowa, Lwowa, Odessy i Kijowa.
W zróżnicowanym i sporym programie, w którym przewijają się tropy wolnościowe i emigracyjne, znajdzie się „VII symfonia” Walentina Silwestrowa, ukraińskiego kompozytora, który wyemigrował do Berlina z powodu cenzury w czasach ZSRR i ze względu na swoje nonkonformistyczne podejście do kwestii twórczych. Ponadto będzie można usłyszeć „II koncert fortepianowy f-moll” Fryderyka Chopina z Anną Fedorową przy fortepianie, arię „Abscheulicher! Wo eilst du hin?” z „Fidelia” Ludwiga van Beethovena w wykonaniu Ludmiły Monastyrskiej i „IV symfonię e-moll” Johanesa Brahmsa.
Pewne obiekcje może budzić jedynie wybór dyrygentki Keri-Lyn Wilson (pisaliśmy o niej między innymi tutaj), ale jej obecność można uzasadnić jej ukraińsko-kanadyjskim pochodzeniem. Prawdopodobnie wiąże się też ono ze wsparciem ze strony Metropolitan Opera (prywatnie jest żoną dyrektora MET).
Gościem festiwalu będzie także Młodzieżowa Orkiestra Ukrainy, a poprowadzi ją rozchwytywana ukraińska dyrygentka, Oksana Łyniw, która debiutuje w tym roku także na Festiwalu w Bayreuth jako pierwsza kobieta w historii tego wydarzenia stojąca na czele orkiestry (powierzono jej tam „Holendra tułacza”).
Na koncertach festialu Young Euro Classic będzie można usłyszeć relatywnie dużo Gustava Mahlera. Narodowa Orkiestra USA pod batutą Daniela Hardinga wykona „V symfonię”, Młodzieżowa Orkiestra RFN (Bundesjugendorchester) zagra z Marcem Albrechtem „I symfonię”, a Natonaal Jugendorkest z Holandii pod batutą Alexandra Shelleya z Holandii wykona „Czwartą”.
Nowością na tegorocznym festiwalu będzie Western Balkans Youth Orchestra, założona przez Desara Sulejmaniego, niemieckiego pianistę i dyrygenta pochodzącego z Albanii, i złożona z muzyków pochodzących z krajów byłej Jugosławii nienależących do UE.
Z bardzo ciekawym programem wystąpi także International Lutosławski Youth Orchestra, założona w Szczecinie w rocznicę urodzin swojego patrona po to, by propagować jego twórczość. Artyści i artystki wykonają „Muzykę do dramatu Biała Gołąbka” op. 6 Mieczysława Karłowicza, „Koncert wiolonczelowy” Witolda Lutosławskiego z Marcinem Zdunikiem jako solistą oraz „Koncert na orkiestrę” Béli Bartóka.
O Young Euro Classic pisaliśmy już szerzej w „KL”, a więcej informacji o tegorocznej edycji dostępnych jest na stronie organizatora.
Gustav Mahler Jugendorchester
(Drezno, Frauenkirch, 29 sierpnia)
Założona w 1986 roku przez Claudia Abbada wiedeńska Gustav Mahler Jugendorchester, jedna z najlepszych europejskich orkiestr, a jednocześnie orkiestra młodzieżowa (jej członkinie i członkowie nie przekraczają 26. roku życia) w tym roku nie zagości na festiwalu Young Euro Classic w Berlinie, będzie jednak pod koniec sierpnia objeżdżać Europę z dyrygentem Herbertem Bloomstedtem i zaprezentuje: „VII symfonię E-dur” Antona Brucknera, „III symfonię D-dur” Franza Schuberta i „II symfonię D-dur” Jeana Sibeliusa. Na koncercie, który odbędzie się w Dreźnie, wybrano pierwszy z tych utworów.
Obecnie dziewięćdziesięciopięcioletni Bloomstedt jest jednym z ostatnich dyrygentów swojej generacji, którzy są wciąż aktywni, i najwyraźniej wciąż jest w znakomitej formie. Połączenie jego doświadczenia z entuzjazmem i biegłością tej znakomitej orkiestry może w niepowtarzalnej, specyficznej przestrzeni akustycznej drezdeńskiego Frauenkirche dać niepowtarzalny efekt.
