Zachód zapomniał już o wojnie w Birmie? Pisze Krzysztof Renik.
1 lutego 2023 roku miną dwa lata od puczu, w wyniku którego obalony został w Mjanmie wybrany demokratycznie rząd Narodowej Ligi na Rzecz Demokracji. Od tamtego czasu toczy się w tym kraju wojna, o której zachodni świat zdążył już zapomnieć.
Ukraina jest daleko – blisko są rosyjskie surowce, uzbrojenie, turyści i lęk przed zachodnim kolonializmem. Dlatego reakcja większości państw azjatyckich na rosyjską napaść na Ukrainę to milcząca obojętność.
Armia od lat rekrutuje dzieci i młodzież, najczęściej w wyniku przymusu ekonomicznego i porwań zmusza się kompletnej izolacji. Wpaja im się, że służąc w armii i wykonując rozkazy, mogą czuć się bezkarni, nawet dokonując gwałtów i zbrodni na ludności cywilnej.
Klucz do zakończenia przelewu krwi w Birmie tkwi w reakcji sąsiadów oraz reakcji tych państw, które jak dotąd wspierają lub tylko milcząco akceptują działania junty.
„Razem dla Birmy” to hasło akcji humanitarnej na rzecz osób protestujących w obronie birmańskiej demokracji.
Jakub Bodziony rozmawia z Krzysztofem Renikiem o wojskowym zamachu stanu w Birmie, do którego doszło 1 lutego. Czy prodemokratyczne protesty przeciwko generałom mogą zakończyć się sukcesem? Czego obawiają się generałowie? Czy wojsko zdecyduje się na krwawe zduszenie protestów? Jak zareagowali sąsiedzi Mjanmy?
Armia, która przez kilkadziesiąt lat kierowała życiem politycznym Birmy w sposób właściwy brutalnym dyktaturom, teraz ponownie przejęła władzę. Można się co prawda spodziewać protestów w obronie Aung San Suu Kyi, ale – znając brutalność birmańskiej armii – będą one raczej bezwzględnie tłumione.
Na scenie międzynarodowej reputacja Aung San Suu Kyi legła w gruzach. Jednak listopadowe wybory potwierdziły jej mocną pozycję prodemokratycznej i reformatorskiej przywódczyni kraju.
„W inkwizytorskim pędzie, każde słowo Lubina interpretuje po swojemu, najczęściej na opak, nie przestając wydawać wyroków. […] Pisząc o «Borderline», Lubina bezprzykładnie się wygłupił”, pisze autor „Borderline” o krytycznej recenzji Michała Lubiny.
Jeśli ktoś popełnia błędy faktograficzne, to trzeba mu to wypominać. Taka jest społeczna rola recenzji, pisze Michał Lubina.
Grzegorz Stern podjął ambitną próbę opisu Birmy wychodzącej z dyktatury. Autorowi „Borderline” zabrakło jednak wiedzy oraz empatii. W konsekwencji jego książka może być wzorem, jak nie pisać o tym kraju.
Recenzowanie książki o ludobójstwach nie jest sprawą prostą. Z repertuaru recenzenta wypaść siłą rzeczy muszą sztampy typu „dobry język”, „wartko poprowadzona narracja” czy „przystępny styl”. „Nijakowski atrakcyjnie przedstawił ludobójstwa” brzmiałoby ciut dwuznacznie, „Nijakowski nie poległ na ludobójstwach” – jeszcze gorzej. Skoro recenzować trudno, to co dopiero pisać!
Moja wiara w konsekwentne budowanie zrębów demokracji w Birmie przez liderów Narodowej Ligi na Rzecz Demokracji jest coraz wątlejsza. Powodów jest wiele, lecz czarę goryczy przelał niedawny wyrok sądu w Rangunie, który skazał dwóch dziennikarzy agencji Reutersa – Wa Lone’a i Kyawa Soe Oo – na siedem lat więzienia za rzekome nielegalne wejście w posiadanie tajnych dokumentów państwowych.
Czy proces Wa Lone’a i Kyawa Soe Oo zakończy się uniewinnieniem, czy wyrokiem skazującym? Trudno w tej chwili powiedzieć. Grozi im do 14 lat za to, że szukali prawdy – nie lepszych i bardziej malowniczych ujęć filmowych, ale właśnie prawdy.
Wa Lone i Kyaw Soe Oo są zakładnikami dziennikarskiej wolności i kulejącej birmańskiej transformacji. Demokracja bez wolnych mediów jest tylko fasadą, masowym doświadczeniem z zarządzania społeczeństwem. Mam nadzieję, że nie taki los spotka i tak już skrajnie wycieńczoną konfliktami Mjanmę.
