0000398695
close
W walce o demokrację nie robimy sobie przerw! Przekaż 1,5% na Fundację Kultura Liberalna WSPIERAM
close
Kultura Liberalna solidarnie z Ukrainą

PRZEKAŻ
1,5%
PODATKU
close

W walce o demokrację

nie robimy sobie przerw!

Przekaż 1,5% na Fundację
Kultura Liberalna

Przekaż 1,5%
na Fundację Kultura Liberalna
forward
close

KULTURA LIBERALNA > Czytając > NADZIEJA: Listopad Ciorana...

NADZIEJA: Listopad Ciorana i Czai

Marta Nadzieja

Listopad Ciorana i Czai

1.
„Zeszyty” Ciorana kupiłam w listopadzie. Którego roku? Nieważne. Ważne, że powietrze było listopadowe.
Wtedy też postanowiłam „Zeszyty” potraktować jako zeszyty własne.
Potraktuj je podobnie. Jako osobiste. Niezbywalne. Na notatkach, szkicach, próbach, zarysach Ciorana znacz – po winie – notatki, szkice, próby, zarysy własne.
W listopadzie tamtego roku postanowiłam też, że nigdy nikomu „Zeszytów” nie pożyczę. Dzisiaj mam nadzieję, że nigdy nie uda się mi tej książki przeczytać do końca. Może wraz tym zuchwałym postanowieniem Cioran stał się tak naprawdę mój?
Podobnie jak parę dni temu moje stały się „Lekcje ciemności” Dariusza Czai.

2.
Podobnie jak Ireneusz Kania poznałam Czaję jako przenikliwego obserwatora myśli Ciorana na łamach „Tygodnika Powszechnego”. Kto czytał szkic krakowskiego antropologa o rumuńskim aforyście rezygnacji, wie, o czym mówię.
Kania spaja Ciorana z Czają. Wybitny tłumacz w przedmowie do „Lekcji ciemności” pisze: [był] to esej pisany »samym Cioranem« – namiętnie, ale zarazem klarownie i precyzyjnie, z rzadką empatią wchodzący w samo sedno Cioranowskich desperacji, olśnień i mroków”.

3.
„Zamiast pisać, oczerniam wszystkich piszących. Jak rasowy nieudacznik. Przypominam sobie owego malarza z pewnej wioski w Perche, który zasmarował ściany restauracji (okropnymi landszaftami z jeziorkami) i obgadywał swoich kolegów po fachu, poczynając od Picassa, którego nazwał „Pique-assiette” (pieczeniarz)!
Cierpkość dopuszczalna jest tylko na płaszczyźnie spekulatywnej, w postaci czystej abstrakcji: żółć „odfiltrowana”.
Ilekroć przechodzę obok stołecznego domu towarowego Sezam, przypatrując się rustykalnym landszaftom Ewy Tudorskiej, przypominam sobie ten wyimek z „Zeszytów”.
Idealna karnacja Cioranowskiej żółci.

4.
Jak Czaja widzi Ciorana? Na wskroś. Bez filozoficznego akademickiego balastu. Czaja czai się na to, co niewysłowione. Ogląda go z lotu ptaka. Jako przenikliwy uczestnik tego, co we współczesnym dyskursie najbardziej zasadne i potrzebne. Esej w „Lekcjach ciemności” poświęcony Cioranowi skondensowany jest do granic możliwości. Jakby Czaja czuł się w obowiązku sprostać aforystycznej formule Ciorana.
Dlatego niech nieznający istoty się nie zrażają. Sedno da im Cioran.

5.
Jest coś jeszcze, co łączy Czaję z Cioranem. Słuch.
Cioran, który do granic ukochał Bacha i Amálię Rodrigues.
Czaja, który przeszywa na wskroś tekstami dotyczącymi muzyki klasycznej. Stawia je coraz rzadziej. Dlatego tym większa radość czytać Czai „Haendel. Unforgatable”.

6.
Czaja dotyka tego, co najbardziej zasadne. Sebald, Levi, Drakulić, Littell, Coetzee.
Czy mikrokosmos Czai nie stanie się twoim mikrokosmosem?

Książki:

Dariusz Czaja, Lekcje ciemności, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2009
Emil Cioran, Zeszyty, Wydawnictwo KR, Warszawa 2004

* Marta Nadzieja, redaktor w Telewizji Polskiej. Współpracuje z czasopismami internetowymi Dwutygodnik.pl oraz KulturaOnLine.pl. Publikowała we „Wprost” i „Polska The Times”.

Skoro tu jesteś...

...mamy do Ciebie małą prośbę. Żyjemy w dobie poważnych zagrożeń dla pluralizmu polskich mediów. W Kulturze Liberalnej jesteśmy przekonani, że każdy zasługuje na bezpłatny dostęp do najwyższej jakości dziennikarstwa

Każdy i każda z nas ma prawo do dobrych mediów. Warto na nie wydać nawet drobną kwotę. Nawet jeśli przeznaczysz na naszą działalność 10 złotych miesięcznie, to jeśli podobnie zrobią inni, wspólnie zapewnimy działanie portalowi, który broni wolności, praworządności i różnorodności.

Prosimy Cię, abyś tworzył lub tworzyła Kulturę Liberalną z nami. Dołącz do grona naszych Darczyńców!

SKOMENTUJ
(45/2009)
23 listopada 2009

PRZECZYTAJ INNE Z TEGO NUMERU

KOMENTARZE

NAJPOPULARNIEJSZE



WAŻNE TEMATY:

TEMATY TYGODNIA

drukuj