0000398695
close
W walce o demokrację nie robimy sobie przerw! Przekaż 1,5% na Fundację Kultura Liberalna WSPIERAM
close
Kultura Liberalna solidarnie z Ukrainą

PRZEKAŻ
1,5%
PODATKU
close

W walce o demokrację

nie robimy sobie przerw!

Przekaż 1,5% na Fundację
Kultura Liberalna

Przekaż 1,5%
na Fundację Kultura Liberalna
forward
close

KULTURA LIBERALNA > Patrząc > BARAN: Dziwadła?

BARAN: Dziwadła?

Magdalena M. Baran

Dziwadła?

Krzywe zwierciadła rozśmieszały nas w wesołych miasteczkach, w wozach rozstawionych przy cyrkowych namiotach. Rozciągnięci, do granic możliwości pogrubieni, to znów ciency jak niteczka, tam znów rozmyci, jakby bez tożsamości. Inni, niż widzimy siebie na co dzień. Zabawni? Nieakceptowani? W wielu miejscach, ale nie tu, gdzie świat wszelkich odmienności patrzy na zwiedzających smutnymi, nieobecnymi oczami. Wycieczka ku inności czy w głąb samych siebie?

Wykluczaliśmy ich sami, całymi pokoleniami odwracając się, kiedy indziej piszcząc z zachwytu, to znów drżąc w poczuciu wszechogarniającej grozy. Monstra. Stwory potworne wszelkiej maści, dziwactwa i wynaturzenia (prawdziwe i szeptankami domniemane). Obok, jakby po drugiej stronie lustra, postacie obrosłe kulturową legendą, ikony popświata, superbohaterowie bez twarzy. Skryci za maską, choć ta, skrzętnie skrywająca niedoskonałość i nieśmiałość prawdziwego oblicza, w wyobraźni świata zastąpiła im twarze. Widziani tacy a tacy, nigdy już inni. Kolejne dziwolągi nowych stuleci. Wiek za wiekiem odmienność nowe sobie nadaje imiona. Spotkanie światów i epok wielu. Albrecht Dürer i Václav Hollar przeplatają się z wyobrażeniami ras w XV-wiecznej „Kronice świata” Hartmanna Schedla, satyrycznymi rycinami, rysunkami prasowymi (od zbrodni po rozrywkę) czy wreszcie komiksami (mniej czy bardziej kultowymi), dziś coraz częściej stanowiącymi inspiracje dla filmu. Widowisko dla mas. Osobne jakby atlasy medyczne, gdzie wynaturzenie, inność i ułomność stają się materią dla badaczy. Na czynniki pierwsze rozłożyć, do garbu zaglądnąć, jak pod mikroskopem przyglądać się skrawkom chorej tkanki.

Na ścianach mityczne stwory, rasy i plemiona całe latami podkreślające własną odmienność, dalej ci, w których łatwiej dostrzegać wroga niż przyjaciela. Cyrkowe Stwory: kobieta z brodą, dziecko o twarzy diabła, niewiasta o obliczu anielskim, z ciałem naznaczonym chorobą tak potworną, że trudno nie odwracać od niej wzroku. Odmieńcy, niechciani, ułomnością wykluczeni – bo słabi, garbaci, krościaci, naznaczeni, chorzy, bo płciowo inni, bo poglądy ich i wiara do zastanych nie pasowały prawideł. I duszy iskierki dostrzec w nich nie sposób. W galerii są i „odmieńcy spersonalizowani” – tu inność została przyjęta, zaakceptowana (może). Owo przyzwyczajenie dotyczyć się zdaje żyjących ponad zwykłą miarę, olbrzymów, karłów, a także (niegdyś) wynaturzonych, acz pochodzących z możnych rodów indywiduów. I ostatni „bohaterowie i antybohaterowie”, kreskówkowi, komiksowi, wytwory wyobraźni, tęsknot i pragnień. Czasem wynaturzeni, swą nadnaturalną moc kierujący ku szkodzie raczej niż ku pożytkowi. Skrzywdzeni, zawiedzeni. Obok nich rycerze waleczni, ludzko-nieludzcy, przekraczający rozsądek ciała. Fascynujący? Czasem po ludzku podli. Znani przecież. Dialog z Innym, w wykrzywionym zwierciadle odnajdywanym w sobie. Dialog z działami wieków, w których odkrywamy, jak mało się zmieniliśmy. Jak niewiele w nas otwartości. Bo przecież wciąż z obawą patrzymy na inność. Nawet na tę oglądaną w cyrkowym zwierciadle.

Wystawa:

„My i oni. Zawiła historia odmienności”
Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie
Rynek Główny 25
16 marca – 5 czerwca 2011

* Magdalena M. Baran, publicystka „Kultury Liberalnej”. Przygotowuje rozprawę doktorską z filozofii polityki.

„Kultura Liberalna” nr 123 (20/2011) z 17 maja 2011 r.

Skoro tu jesteś...

...mamy do Ciebie małą prośbę. Żyjemy w dobie poważnych zagrożeń dla pluralizmu polskich mediów. W Kulturze Liberalnej jesteśmy przekonani, że każdy zasługuje na bezpłatny dostęp do najwyższej jakości dziennikarstwa

Każdy i każda z nas ma prawo do dobrych mediów. Warto na nie wydać nawet drobną kwotę. Nawet jeśli przeznaczysz na naszą działalność 10 złotych miesięcznie, to jeśli podobnie zrobią inni, wspólnie zapewnimy działanie portalowi, który broni wolności, praworządności i różnorodności.

Prosimy Cię, abyś tworzył lub tworzyła Kulturę Liberalną z nami. Dołącz do grona naszych Darczyńców!

SKOMENTUJ
(20/2011)
17 maja 2011

PRZECZYTAJ INNE Z TEGO NUMERU

KOMENTARZE

NAJPOPULARNIEJSZE



WAŻNE TEMATY:

TEMATY TYGODNIA

drukuj