0000398695
close
W walce o demokrację nie robimy sobie przerw! Przekaż 1,5% na Fundację Kultura Liberalna WSPIERAM
close
Kultura Liberalna solidarnie z Ukrainą

PRZEKAŻ
1,5%
PODATKU
close

W walce o demokrację

nie robimy sobie przerw!

Przekaż 1,5% na Fundację
Kultura Liberalna

Przekaż 1,5%
na Fundację Kultura Liberalna
forward
close

KULTURA LIBERALNA > Czytając > CEDRO: Potop szwedzkiego...

CEDRO: Potop szwedzkiego szczęścia. O książkach Rose Lagercrantz i Evy Eriksson [KL dzieciom]

Magdalena Cedro 

Potop szwedzkiego szczęścia

Zbieram wszystko w jedną dużą bryłę lata,
żeby żyć nią, kiedy… kiedy nie będzie już lata.

Astrid Lindgren „Ronja, córka zbójnika” [1]

Moje-szczesliwe-zycie_okladkaDunia nie może zasnąć. Ale zamiast owiec (które są nudne) liczy szczęśliwe chwile ze swojego krótkiego życia pierwszoklasistki – głównie te spędzone z ukochaną przyjaciółką Fridą. Jednak jej pamięć bezlitośnie wyciąga też chwile niemiłe, takie jak śmierć mamy, kłótnia z Jonatanem (z groźbą noszenia sztucznej szczęki w tle), a przede wszystkim przeprowadzka Fridy do innego miasta. Zanim Dunia pojedzie do niej w odwiedziny następnego dnia, przeprowadzi zylionową rozmowę ze zmęczonym tatą, który bardzo, ale to bardzo chciałby, żeby Dunia już zasnęła.

Dunia liczy chwile w książce „Moje szczęśliwe życie” – jej kontynuacja to „Moje serce skacze z radości” – którą napisała Rose Lagercrantz (szwedzka autorka wielu powieści dla dzieci, młodzieży i dorosłych), a zilustrowała Eva Eriksson (znana m.in. z serii o Meli, serii o Maksie czy książek „Co za szczęście, co za pech” i „Jak tata pokazał mi wszechświat”). Zgrabne tłumaczenie Marty Dybuli, proste zdania i krótkie rozdziały ułatwią samodzielną lekturę czytelnikom w wieku wczesnoszkolnym.

Moje-serce_ilustr

Oba tomy są na wskroś skandynawskie – radość przeplata się w nich ze smutkiem, a złość z komedią. Opisują zwykłe życie bez moralizatorstwa. I całe szczęście, bo literatura, która powstaje głównie z zamysłem pedagogicznym brzmi fałszywą nutą w stylu: „Niby mam dla was fajną opowieść, ale tak naprawdę to palnę kazanie”. Dziecięcy czytelnicy są jak nietoperze – fałsz wyczują, a książkę może i polubią, ale niekoniecznie będą do niej wracać. Lecz jeśli tylko autorzy próbują opowiedzieć im ciekawą, pełną prawdziwych emocji historię we wzruszający i dowcipny sposób, jest ogromna szansa, że dzieci przywiążą się do niej na całe życie, zabierając ze sobą na studia i czytając następnym pokoleniom.

Moje-serce_okladkaTakie są właśnie książki o Duni. Oprócz wiarygodnej i pełnej ciepła historii, dzieci znajdą w nich bardzo ważny dla siebie temat. Rose Lagercrantz opisuje bowiem całą paletę emocji związanych z przyjaźnią – nieśmiały pierwszy kontakt, rozkwit radosnego, choć niepozbawionego napięć koleżeństwa, tęsknota za przyjaciółką i próba odnalezienia się w szkole w chwili, gdy zabrakło tej najbliższej osoby. „Moje serce skacze z radości” opowiada też o problemie prześladowania i przemocy fizycznej wśród rówieśników. W poruszający sposób pokazuje uczucia, jakie targają ofiarą, oraz mądre podejście dorosłych, jednocześnie nie pozbawiając czytelnika sytuacji komicznych (uwaga: książka zawiera instrukcję, jak nie używać keczupu wobec koleżanki, gdy w pobliżu kręci się pani nauczycielka).

Czytając książki skandynawskie odnoszę wrażenie, że opisywane dzieci naprawdę mieszkają tuż za rogiem, w kamienicy przy wąskiej uliczce, a nie wyłącznie w głowie pisarza. Dobitnie wyrażają swą przeokropną złość, wpadają na kolejny genialny pomysł, który przyprawi rodziców o palpitacje serca, a potem zalewają się łzami, wpadając w ich ramiona.

Moje-szczesliwe-zycie_ilustr

Z jednej strony, skandynawskie perełki literackie potrafią nakarmić nas psysiem i wsadzić na latający dywan, by wyrzucić nad zbójnickimi lasami, doliną zamieszkaną przez trolle o białych, aksamitnych futerkach, miasteczkiem, gdzie babcia-pies uczy wnuczkę-świnkę jazdy na rowerze, albo wsią, gdzie krowy budują huśtawki, a koty wyciągają staruszków z depresji swą paplaniną. Druga grupa książek pokazuje świat realny, który nie odgradza się od czytelnika żadnymi metaforami. Dunia mieszka w takim samym miejscu jak jej czytelnicy czy inne literackie dzieciaki ze Skandynawii: Lotta, Nusia, Ulf, Lisa, Albert, Ela i Billy. W miejscu, gdzie codziennie musi zmierzyć się z problemami, jakie wszyscy znamy: strach przed pierwszym dniem w nowym miejscu, utrata przyjaciela, śmierć kogoś bliskiego, nękanie przez silniejszych. Najważniejsza jest tu postawa dorosłych, którzy za wszelką cenę starają się zrozumieć, przez co przechodzi dziecko. Nie są krótkowzroczni – nie zatrzymają się na złości czy zachowaniu nie do zaakceptowania, ale spróbują dotrzeć do ich przyczyn i razem rozwiązać problem.

Nie możecie zasnąć? Policzcie, ile skandynawskich książek dla dzieci przeczytaliście. A potem wstańcie i przeczytajcie kolejną. I jeszcze jedną. I następną…

Książki:

„Moje szczęśliwe życie”, Rose Lagercrantz, ilustr. Eva Eriksson, tłum. Marta Dybula, wydawnictwo Zakamarki, Poznań 2012.

„Moje serce skacze z radości”, Rose Lagercrantz, ilustr. Eva Eriksson, tłum. Marta Dybula, wydawnictwo Zakamarki, Poznań 2013.

Przypisy:

[1] Przeł. Anna Węgleńska Nasza Księgarnia, Warszawa 1985.

* Magdalena Cedro, anglistka, tłumaczka audiowizualna, mama czteroipółletniej czytelniczki. Podobno robi najlepszy w mieście placek z wiśniami.

Rubrykę redaguje Katarzyna Sarek.

„Kultura Liberalna” nr 220 (13/2013) z 26 marca 2013 r.

Skoro tu jesteś...

...mamy do Ciebie małą prośbę. Żyjemy w dobie poważnych zagrożeń dla pluralizmu polskich mediów. W Kulturze Liberalnej jesteśmy przekonani, że każdy zasługuje na bezpłatny dostęp do najwyższej jakości dziennikarstwa

Każdy i każda z nas ma prawo do dobrych mediów. Warto na nie wydać nawet drobną kwotę. Nawet jeśli przeznaczysz na naszą działalność 10 złotych miesięcznie, to jeśli podobnie zrobią inni, wspólnie zapewnimy działanie portalowi, który broni wolności, praworządności i różnorodności.

Prosimy Cię, abyś tworzył lub tworzyła Kulturę Liberalną z nami. Dołącz do grona naszych Darczyńców!

SKOMENTUJ

Nr 220

(12/2013)
26 marca 2013

PRZECZYTAJ INNE Z TEGO NUMERU

KOMENTARZE

NAJPOPULARNIEJSZE



WAŻNE TEMATY:

TEMATY TYGODNIA

drukuj