0000398695
close
W walce o demokrację nie robimy sobie przerw! Przekaż 1,5% na Fundację Kultura Liberalna WSPIERAM
close
Kultura Liberalna solidarnie z Ukrainą

PRZEKAŻ
1,5%
PODATKU
close

W walce o demokrację

nie robimy sobie przerw!

Przekaż 1,5% na Fundację
Kultura Liberalna

Przekaż 1,5%
na Fundację Kultura Liberalna
forward
close

KULTURA LIBERALNA > Czytając > Czas wewnętrznej przemiany....

Czas wewnętrznej przemiany. Recenzja książki „Podniebna poczta Kiki” Eiko Kadono [KL dzieciom]

Magdalena Furmanik-Kowalska

Po prawie czterdziestu latach od premiery kultowa japońska książka dla dzieci trafia w końcu na polski rynek. Tytułowa bohaterka „Podniebnej poczty Kiki” opuszcza rodzinny dom, by zmierzyć się z wielkim światem. Fakt, że jest czarownicą, nie daje jej taryfy ulgowej, przeciwnie – trzynastolatka musi zmierzyć się nie tylko z burzą okresu dojrzewania, lecz także z uprzedzeniami bezpośrednio związanymi z jej tożsamością.

Odważna młoda czarownica Kiki w naszym kraju znana była jak dotąd jedynie z wersji animowanej wyreżyserowanej w 1989 roku przez Hayao Miyazakiego dla słynnego studia Ghibli – wytwórni hitów, takich jak „Spirited Away: W krainie  bogów” [2001], „Ruchomy zamek Hauru” [2004], „Nausicaä z Doliny Wiatru” [1984] czy chyba najbardziej popularna u nas „Księżniczka Mononoke” [1997]. Jednak filmowa bohaterka, ale przede wszystkim fabuła anime, różni się znacznie od książkowego pierwowzoru, napisanego przez Eiko Kadono [ur. 1935] już w 1985 roku. W 2003 roku powieść doczekała się pierwszego tłumaczenia na język angielski. Przygodom Kiki japońska pisarka poświęciła sześć tomów. Pierwszy z nich, ale nie ostatni, możemy teraz czytać po polsku dzięki Wydawnictwu Kirin.  

Jaka jest najważniejsza i najistotniejsza różnica pomiędzy książką a filmem animowanym (który zdecydowanie również należy obejrzeć)? W ich emocjonalności i dramatyzmie, a także w położeniu nacisku na inne kwestie związane z dojrzewaniem. Anime ma bardziej uniwersalny wydźwięk, reżyser wzbudza u widzów silne emocje poprzez bardzo sprawne budowanie napięcia i szczęśliwe rozwiązanie historii – opowieści o uczuciach, przyjaźni i wierze w siebie. Adresatkami książki są natomiast zdecydowanie nastolatki, które przechodzą okres transformacji z dziewczynki w młodą kobietę. Trudny czas, w którym przekształca się nie tylko ciało, lecz także i umysł. Czas, kiedy narażone są na ostracyzm z powodu swojej odmienności. W kontekście kultury japońskiej, w jakiej powstała książka, jest to dodatkowo istotne, ponieważ jest ona szczególnie opresyjna wobec tych, którzy wyróżniają się w grupie. Bycie czarownicą skazuje bohaterkę na bycie Inną. 

„Przecież czarownice nigdy nic złego nie robiły. Dziwaczne rzeczy może i tak, ale… Ludzie od razu przyjmują, że jak czegoś nie rozumieją, to musi to być złe”. Słowa te wypowiada trzynastoletnia Kiki, kiedy trafia do miejsca, w którym pragnie się osiedlić. Właśnie wyruszyła w podróż z rodzinnego miasta, aby się usamodzielnić, jak to mają w zwyczaju czarownice po osiągnięciu odpowiedniego wieku. Pragnie zamieszkać w dużym mieście nad morzem, mimo przestróg swojej mamy, że ludzie w takich miejscach nie są przyjaźnie nastawieni do kobiet o magicznych umiejętnościach. Jednak marzenia są silniejsze niż ostrzeżenia. Ich realizacja to typowy wyraz buntu wobec rodziców. To ważny element dojrzewania, przeobrażania się dziewczynki w młodą kobietę – element rytuału przejścia [rite de passage], jak trafnie zauważyła Katarzyna Kulpińska, analizując historię Kiki [1]. 

Jak poradzi sobie młoda czarownica jako Inna w nowym mieście? Jaką wewnętrzną przemianę przejdzie? Czy dostosuje się do otoczenia, czy pozostanie wierna swoim ideałom? O tym właśnie jest książka Eiko Kadono.

Oryginalna okładka Kiki z 1985 roku

Polskiemu wydaniu towarzyszą ilustracje wykonane przez Magdalenę Danielewicz, powstałe z inspiracji stylem charakterystycznym dla mangi. Różnią się one jednak zdecydowanie od wersji studia Ghibli. Wizerunek bohaterki stworzony przez Polkę bliski jest opisowi z książki, podczas gdy wersja Hayao Miyazakiego odbiega od pierwowzoru, ale jednocześnie nawiązuje do kreacji postaci z okładki pierwszego japońskiego wydania książki. Wyróżniającym dodatkiem jest w nich duża czerwona wstążka na włosach młodej czarownicy, która, tak jak jej czarna suknia, staje się symbolicznym elementem ubioru. 

Warto przeczytać książkę Kadono, podobnie jak obejrzeć film studia Ghibli. W pierwszym przypadku w szczególności będzie to świetna lektura dla dziewczynek, w drugim – miło spędzony czas w gronie rodzinnym, bowiem anime przypadnie do gustu zarówno małym, jak i dużym. Między innymi dlatego, że Kiki jest znakomitym wzorem do naśladowania. Inteligentna i zaradna, odważnie wychodzi na spotkanie przeciwnościom losu, dba o przyjaciół, zarówno ludzkich, jak i zwierzęcych, realizuje marzenia, ale nie zapomina o swoich wartościach i ideałach. Zachęcam Was do poznania Kiki, a ja wyglądam kolejnego tomu książkowej serii!

Przypis: 

[1] Katarzyna Kulpińska, „«Podniebna poczta Kiki» Hayao Mizayakiego jako autorska koncepcja rite de passage” [w:] „Studio Ghibli. Miejsce filmu animowanego w japońskiej kulturze”, red. Joanna Zaremba-Penk, Marcin Lisiecki, wyd. Kirin, Toruń 2012, s. 97–126.

 

Książka:

Eiko Kadono, „Podniebna poczta Kiki”, il. Magdalena Danielewicz, przeł. Aleksandra Przybysz, wyd. Kirin, Bydgoszcz 2022.
Proponowany wiek odbiorcy: 6+

 

Rubrykę redaguje Paulina Zaborek.

Skoro tu jesteś...

...mamy do Ciebie małą prośbę. Żyjemy w dobie poważnych zagrożeń dla pluralizmu polskich mediów. W Kulturze Liberalnej jesteśmy przekonani, że każdy zasługuje na bezpłatny dostęp do najwyższej jakości dziennikarstwa

Każdy i każda z nas ma prawo do dobrych mediów. Warto na nie wydać nawet drobną kwotę. Nawet jeśli przeznaczysz na naszą działalność 10 złotych miesięcznie, to jeśli podobnie zrobią inni, wspólnie zapewnimy działanie portalowi, który broni wolności, praworządności i różnorodności.

Prosimy Cię, abyś tworzył lub tworzyła Kulturę Liberalną z nami. Dołącz do grona naszych Darczyńców!

SKOMENTUJ

Nr 738

(9/2023)
28 lutego 2023

PRZECZYTAJ INNE Z TEGO NUMERU

PRZECZYTAJ INNE Z TEGO NUMERU

KOMENTARZE



WAŻNE TEMATY:

TEMATY TYGODNIA

drukuj