Głównym motywem 41 odcinków jest atak na neoliberalizm. Premier wielokrotnie powtarza, że założeniem rządów PiS-u jest aktywne państwo, które pomaga Polakom w potrzebie, natomiast przedtem każdy miał sobie radzić sam.
Na ogarniające nas rozpacz czy poczucie słabości późna nowoczesność zna jeden środek – rozmaite „techniki życia”, czyli błyskawiczne terapie, coachingi i kursy mindfulness. Koszt zupełnej likwidacji ciemnej strony naszej egzystencji – pisze Stawiszyński – jest jednak zaskakująco wysoki. Jak sobie zatem radzić z lękami i bezradnością? Jedną radę eseista wyraża wprost. Drugą trzeba odszukać na marginesie osobistego, arcylirycznego zakończenia.
„Zachęcam każdego, kto dziś krytykuje efektywność naszej publicznej ochrony zdrowia, by pojechał na operację do Rumunii, Bułgarii czy Albanii, które wydają na służbę zdrowia podobne pieniądze, co Polska. Wtedy proszę mi powiedzieć, czy to nasza służba zdrowia jest naprawdę najgorzej zarządzana, czy jakość usług medycznych jest tak niska” – mówi Piotr Arak, dyrektor Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Z jednej strony, jak coś działa źle – to przypuszczalnie winny jest neoliberalizm. Z drugiej strony, w debacie pojawiają się sugestie, że coś takiego jak neoliberalizm w ogóle nie istnieje, że jest to tylko pojęciowa pałka na przeciwników. Jak jest w rzeczywistości?
Prawica była i jest partią tradycji, porządku i autorytetu; lewica – partią postępu, emancypacji i równości. Jak w tym podziale może odnaleźć się liberał? Może jego siła bierze się właśnie stąd, że gotów jest stanąć w poprzek podziałów kreślonych przez zwolenników lewicy i prawicy.
„Istnieje przesąd na temat liberalizmu, że jest to produkt luksusowy dla «kosmopolitycznych elit». W rzeczywistości liberalizm jest najbardziej potrzebny nie ludziom władzy, lecz właśnie najsłabszym” – mówi Jan-Werner Müller, autor książki „Strach i wolność. O inny liberalizm”.
„Cięcia” przynoszą mozaikę transformacyjnych doświadczeń. To mocny głos tych, których przez lata demonstracyjnie uprzedmiotawiano, a zarazem znakomita inspiracja dla refleksji socjologicznej czy antropologicznej. Trudno się jednak pozbyć wrażenia, że to dzieło niedokończone.
„Celem lewicy powinno być doprowadzenie do sytuacji, w której rywalizacja toczy się między neoliberalną prawicą, reprezentowaną przez PO, oraz socjaldemokratyczną lewicą”, mówi Michał Syska.
Nowa książka Antoniego Dudka to lektura obowiązkowa, zwłaszcza przed zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi. Pokazuje, jaką drogę przebyła III RP od swoich początków. A jednocześnie przypomina o granicach własnej politycznej sprawczości.
„Programy polityk publicznych – naprawy służby zdrowia, oświaty, budowy tanich mieszkań na wynajem – nie zostały zrealizowane i nic nie wskazuje na to, że zostaną zrealizowane. […] Dystanse społeczne będą rosły. Dla uśmierzania biedy po upadku instytucji publicznych biedni będą dzielili się z biednymi, a klasa średnia będzie się nam coraz bardziej polaryzować”.
„Kiedy wprowadzano program 500+, wiele mówiło się o tym, że ludzie te pieniądze po prostu przepiją. A ja pytałabym raczej, ile osób z tych pieniędzy pierwszy raz zapłaciło za prywatną wizytę u lekarza? Dajemy ludziom pieniądze po to, by mogli poradzić sobie w świecie, w którym publiczne instytucje giną”, mówi socjolog z Uniwersytetu Warszawskiego.
Liberalizm wymaga dzisiaj operacji odzyskania wiary we własne siły; zmierzenia się ze swoim dziedzictwem i tytułem, który coraz częściej (zwłaszcza w parze z przedrostkiem „neo-”) jest stosowany jako polityczna obelga. Przyszłoroczne wybory do Parlamentu Europejskiego stanowią ku temu okazję.
„Cały ten system to jest system nieustającego napięcia, nowego niewolnictwa. Niemal każdy z nas ma jakiś kredyt bankowy, a niektórzy tragiczne, lichwiarskie pożyczki. Społeczeństwo z takim batem przestaje być społeczeństwem zrelaksowanym, otwartym na liberalne wartości”, mówi słynny kompozytor.
To nie w sferze takiej czy innej strategii gospodarczej, ale raczej w zdolności do generowania nowych idei spoczywa klucz do sukcesu Zachodu w nowym globalnym wyścigu.
„Demokracja nie polega jedynie na wyborach, ona nie może być plebiscytarna. Ja, jako liberał, wierzę w podział władzy i porządek konstytucyjny. Tyle tylko, że liberałowie przegięli. Bo choć demokracja nie składa się tylko z wyborów, to nie może też działać bez nich”, mówi wykładowca Uniwersytetu Oksfordzkiego.
