Biblioteka Kultury Liberalnej

Zbiór publicystycznych tekstów Timothy’ego Gartona Asha to lektura obowiązkowa, nie tylko dla liberałów, choć dla nich obrona liberalizmu – atakowanego teraz przez autorytaryzmy i populizmy, a czasem niszczonego przez wolnorynkowy fanatyzm – będzie szczególnie interesująca. Jeden z najwybitniejszych intelektualistów naszych czasów wiele miejsca poświęca Europie, wolności, a także, co szczególnie dziś aktualne – putinizmowi i Ukrainie. Wszystko oczywiście erudycyjne i błyskotliwe, więc czyta się doskonale.

– Tomasz Lis, redaktor naczelny „Newsweek Polska”.

---

 

Autor: Jan-Werner Müller

Tytuł: Strach i wolnośc. O inny liberalizm

Tytuł oryginału: Furcht und Freiheit. Für einen anderen Liberalismus

Wydawca: Fundacja Kultura Liberalna

Przekład z języka niemieckiego: Paweł Masłowski

Redakcja: Ewa Nosarzewska

Projekt okładki: Piotr Kieżun

Skład i łamanie: Aleksandra Olmińska

Stron: 224

Format:  120 x 205 mm
Okładka: miękka ze skrzydełkami

ISBN (papier): 978-83-66619-03-6
ISBN (ebook): 978-83-66619-05-0

 

---

 

Opis:

Zwolennicy religii kontra ateiści! Czy na ten rytualny spór można spojrzeć inaczej? Wybitny brytyjski filozof polityki, John Gray, przekonuje, że tak. „Siedem typów ateizmu” to brawurowa podróż intelektualna po europejskiej tradycji ateistycznej. Gray domaga się ateizmu ambitnego, na miarę XXI wieku. Znakomity esej pozwala ujrzeć w nowym świetle polskie spory o miejsce religii w państwie. I pokazuje, że ateizm to nie nihilizm.

Fragment wstępu

Współczesny ateizm jest ucieczką od świata pozbawionego Boga. Żeby jakoś uciec od tej wizji, ateiści wiarę w boską opatrzność wymienili na wiarę w postęp. […] Ateizm jednak nie zawsze tak właśnie wygląda. Choć wielu szuka namiastki bóstwa, żeby zapełnić pustkę po Bogu, który odszedł, inni całkiem porzucają monoteistyczne myślenie i w ten sposób osiągają poczucie wolności i spełnienia. Nie szukają kosmicznej głębi; zadowala ich zwykły świat.

John Gray

O autorze:

filozof polityki, wykładowca m.in. Uniwersytetu Oksfordzkiego, emerytowany profesor myśli europejskiej w London School of Economics and Political Science. Autor kilkunastu książek. Po polsku ukazały się m.in.: „Liberalizm”, „Po liberalizmie. Eseje wybrane”, „Al-Kaida i korzenie nowoczesności”, „Dwie twarze liberalizmu”, „Czarna msza. Apokaliptyczna religia i śmierć utopii”.

Szczegóły:

 

---

 

Książka dostępna również na platformie Amazon.com

Opis:

[English version below]

Iwan Krastew, Maciej Gdula, Jarosław Kuisz, Rafał Matyja, Tomasz Sawczuk, Stefan Sękowski i Karolina Wigura w najlepszej książce o współczesnej polskiej polityce w języku angielskim!

Tylko wtedy, gdy zrozumiemy, dlaczego nieliberalni politycy wzrośli w siłę, będziemy mogli skutecznie stawić czoła ich popularności. Nie wystarcza być „po właściwej stronie” historii. Ślepota liberałów na prawdziwe przyczyny tego, co dzieje się w polityce państw liberalnej demokracji od kilku lat bezpośrednio bowiem przekłada się na ich nieumiejętność działania w nowej sytuacji i gorzkie rozczarowanie przy urnie wyborczej. Niniejsza książka zbiera najlepsze analizy nieliberalnego zwrotu po 2015 roku w Polsce i tłumaczy zjawiska, które pojawiły się tu wcześniej niż w Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych czy nawet Niemczech. W tym sensie przykład Polski jest dobrą lekcją dla innych krajów.

Autorzy tego tomu patrzą na Polskę jak na polityczne laboratorium, a nie jak na odchylenie od ustalonych europejskich norm. Jest to książka nie tyle o populistycznym zwrocie w Europie Środkowej, ile o eksperymencie polegającym na odejściu od liberalizmu w rozdzieranym sprzecznościami XXI wieku.

Iwan Krastew

Przełożyli z języka angielskiego: Arthur Barys, Adam Carr, Jan Pytalski, Jan Szelągiewicz
Redakcja wersji polskiej: Łukasz Bertram
Redakcja wersji angielskiej: Alexa Dvorson, John Palattella
Projekt okładki: Piotr Kieżun

***

[English version]

Ivan Krastev, Maciej Gdula, Jarosław Kuisz, Rafał Matyja, Tomasz Sawczuk, Stefan Sękowski, and Karolina Wigura in the best book in English language about the Polish politics.

Only when we understand the reasons for the rise of illiberal politicians can we formulate an effective response to their popularity. It’s not enough to be on the “right side” of history; liberals’ blindness to the true causes of illiberalism’s advance translates to an inability to act under new political circumstances and bitter disappointment at the ballot box. This book presents the most important assessments of Poland’s illiberal shift after 2015, explaining certain phenomena that occurred earlier than in the US, the UK, or even Germany. For this reason, Poland can offer meaningful lessons to other countries.

The contributors to this volume regard contemporary Poland as a political laboratory and not a deviation from established European norms. This is not another book about the populist shift in Central Europe; rather, it’s about illiberalism as an experiment in a political environment torn apart by the contradictions of the 21st century.

Ivan Krastev

Translation: Arthur Barys, Adam Carr, Jan Pytalski, Jan Szelągiewicz
Polish version editor: Łukasz Bertram
English version editor: Alexa Dvorson
Additional assistance: John Palattella
Cover design by Piotr Kieżun

 

---

 

Opis:

Czym naprawdę kusi PiS?
Czy rzeczywiście spełnia swoje obietnice budowy państwa dobrobytu?
Czy dzięki PiS-owi jesteśmy bardziej solidarni?
I jak na działania PiS-u powinna zareagować opozycja?

W najnowszej książce Biblioteki Kultury Liberalnej Łukasz Pawłowski odpowiada na te pytania i przygląda się trzem najbardziej drażliwym obszarom polskiej polityki wewnętrznej — oświacie, ochronie zdrowia i emeryturom. Stawia przy tym opartą na twardych danych diagnozę:

„Polska pod rządami Zjednoczonej Prawicy nie stała się państwem opiekuńczym. Nie stała się też państwem liberalnym. To hybryda prowadząca do tego, że państwo karleje, ale jednocześnie – dla celów politycznych i za nasze pieniądze – utrzymuje iluzję troski i wielkości. Na dłuższą metę to droga donikąd. Martwi mnie to przede wszystkim dlatego że skutki tej polityki w dużym stopniu odczują moje, ale nie tylko moje, dzieci”.

***

O książce napisali:

„Druga fala prywatyzacji” pokazuje, jak obietnice dobrobytu zostały zamienione w prywatne problemy obywateli.

Janina Ochojska

Łukasz Pawłowski trafnie dowodzi, że programy socjalne, którym towarzyszy pogarszanie jakości usług publicznych, prowadzą do swego rodzaju „drugiej prywatyzacji”. To zupełne przeciwieństwo tak propagowanego przez Zjednoczoną Prawicę  hasła „Polski solidarnej”.

prof. Marek Belka

Autor szuka odpowiedzi na kluczowe pytania najbliższych lat – do jakiego modelu państwa dąży Polska? Jaka ma być rola państwa w życiu obywateli? I wreszcie: po co nam demokracja? Lektura obowiązkowa dla wszystkich, którzy interesują się polskim życiem publicznym.

Bartosz Węglarczyk

***

O autorze:

Łukasz Pawłowski – członek redakcji „Kultury Liberalnej”. Z wykształcenia socjolog i psycholog. Autor tekstów i wywiadów na temat polskiego i amerykańskiego życia politycznego. W 2014 r. otrzymał nagrodę NBP w kategorii najlepszy wywiad o tematyce ekonomicznej za rozmowę z Michaelem Sandelem „Pobudka z amerykańskiego snu”.

***

Wydawca: Fundacja Kultura Liberalna
Redaktor serii Biblioteka Kultury Liberalnej: Jarosław Kuisz
Redaktor prowadzący: Jarosław Kuisz
Redakcja: Piotr Kieżun
Korekta: Ewa Nosarzewska
Projekt graficzny serii: Edgar Bąk
Projekt okładki: Piotr Kieżun
Skład i łamanie: Aleksandra Olmińska
Format: 120 x 205 cm
Okładka: miękka ze skrzydełkami
ISBN: 978-83-953210-7-8

 

---

 

Książka nagrodzona w 2018 roku European Book Prize.

Oto najważniejsza zagadka polityczna Europy Środkowej. Jak to się stało, że Viktor Orbán, młody liberał w roku 1989, stał się dziś symbolem nieliberalnej demokracji? Na czym polegała przemiana działacza antykomunistycznej opozycji w populistycznego autokratę? Wybitny znawca węgierskiej polityki Paul Lendvai w bogato udokumentowanej biografii Orbána precyzyjnie pokazuje moment przeistoczenia się centrowego polityka w cynicznego nacjonalistę. Ta książka jest bezcenną lekturą dla wszystkich, którzy chcą zrozumieć, co wydarzyło się w ostatnich 30 latach w naszej części Europy, i przeciwstawiać się fali prawicowego radykalizmu.

Z przedmowy autora do polskiego wydania:

Najważniejszy wniosek z ponad dziesięcioletnich rządów Orbána jest taki, że im dłużej taki „wódz” utrzymuje się przy władzy, tym trudniej doprowadzić do zmiany rządu metodami demokratycznymi – o ile w ogóle jest to jeszcze możliwe. […] Jedność najważniejszych grup opozycyjnych lub przynajmniej ich ścisła współpraca to zasadniczy warunek osłabienia, a w konsekwencji upadku rządów autorytarnych. Ani Unia Europejska, ani Stany Zjednoczone, ani NATO nie wyręczą w tym lokalnych elit politycznych.

O autorze:

Paul Lendvai, pochodzący z Węgier austriacki publicysta i autor książek, znawca Europy Wschodniej. Jest komentatorem politycznym austriackiego dziennika „Der Standard”. Występuje także w mediach węgierskich i anglojęzycznych. Współwydawca i redaktor naczelny kwartalnika „Europäische Rundschau”. W latach 1982–1987 był szefem redakcji Österreichischer Rundfunk (ORF) w Europie Wschodniej. Obecnie na antenie tej rozgłośni prowadzi program „Europastudio”. W Polsce przetłumaczono także jego książkę „Węgrzy. Tysiąc lat zwycięstw w klęskach” (Kraków, 2016).

***

Tytuł oryginału: Orbán. Europe’s New Strongman
Przekład: Maria Zawadzka
Przekład przedmowy do wydania polskiego oraz posłowia: Szymon Żuchowski
Wydawca: Fundacja Kultura Liberalna
Redaktor serii Biblioteka Kultury Liberalnej: Jarosław Kuisz
Redaktor prowadzący: Piotr Kieżun
Redakcja: Ewa Nosarzewska
Korekta: Marzena Dobosz
Projekt graficzny serii: Edgar Bąk
Projekt okładki: Piotr Kieżun
Skład i łamanie: Aleksandra Olmińska
Liczba stron: 310
Okładka: miękka ze skrzydełkami
ISBN: 978-83-953210-5-4

 

---

 

W swojej najnowszej książce Yascha Mounk szuka nieoczywistych odpowiedzi na obecny kryzys demokracji liberalnej. Według niego populistyczne spojrzenie na świat kryje w sobie niebezpieczny paradoks. Populizm teoretycznie przywraca władzę ludziom, ale w praktyce tworzy przedziwny twór „demokracji bez praw”. Bez nich zaufanie do polityki wśród społeczeństw będzie z biegiem czasu stopniowo zanikać. To być może ostatnia chwila, twierdzi Mounk, żeby uratować to, do czego wszyscy przywykliśmy i z czego na co dzień, często nieświadomie, korzystamy.

***

Fragment książki:

Mamy ogromne szczęście żyć w najspokojniejszej i najbogatszej epoce w historii ludzkości. Choć wydarzenia ostatnich lat sprawia­ją, że możemy się czuć zdezorientowani albo nawet sparaliżowani, nadal mamy moc, by powalczyć o lepszą przyszłość. Jednak inaczej niż piętnaście czy trzydzieści lat temu nie możemy dłużej uważać tej przyszłości za rzecz oczywistą.

Wrogowie demokracji liberalnej wykazują się dziś większą deter­minacją, żeby kształtować nasz świat, niż jej obrońcy. Jeśli chcemy zachować zarówno pokój, jak i dobrobyt, zarówno rządy ludu, jak i prawa jednostki, musimy uznać, że nie są to zwykłe czasy – i do­łożyć wszelkich starań, by bronić naszych wartości.

 ***

Z przedmowy Tomasza Sawczuka:

Mounk sugeruje, że powinniśmy równocześnie robić dwie rzeczy. Z jednej strony, musimy wziąć na poważnie potrzeby i obawy ludzi, którzy głosują na partie antyliberalne. […] Z drugiej strony, w sferze publicznej musimy jasno opowiadać się za liberalno-demokratycznymi wartościami. Zrozumienie źródeł popularności partii antyliberalnych to za mało. Trzeba zachować szacunek wobec obywateli o odmiennych przekonaniach, zastanowić się nad tym, dlaczego liberałowie słabną, a niekiedy wziąć odpowiedzialność za przeszłe błędy – ale nie można oddać pola antyliberałom.

***

O książce napisali:

To wnikliwa analiza przyczyn obecnego wzrostu populistycznego nacjonalizmu i demokratycznych wyzwań. Jeśli nigdy dotąd nie słyszeliście o Yaschy Mounku, na pewno usłyszycie o nim w przyszłości.

Francis Fukuyama

Nie możemy już dłużej utrzymywać, że demokracja liberalna ma przed sobą świetlaną przyszłość. Ta wyjątkowa książka jest nieocenionym wkładem w debatę o tym, co dolega demokracji i co my możemy z tym zrobić.

Michael J. Sandel

***

O autorze:

Yascha Mounk, pisarz i badacz polityki polskiego pochodzenia, urodzony w Niemczech. Zajmuje się teoriami politycznymi i wyzwaniami, jakie stoją przed demokracją liberalną. Związany dotąd z Harvard University, obecnie pracuje jako Associate Professor of the Practice of International Affairs na Johns Hopkins University, współpracuje także z międzynarodowymi ośrodkami badawczymi oraz think tankami. Jest autorem trzech książek: „Stranger in My Own Country: A Jewish Family in Modern Germany” (2014), która stanowi pamiętnik z okresu dojrzewania, poświęcony niemieckim zmaganiom z antysemityzmem; „The Age of Responsibility: Luck, Choice and the Welfare State” (2017), która dotyczy wpływu zmieniającego się pojęcia jednostkowej odpowiedzialności na kształt współczesnego państwa dobrobytu. Jego trzecią i najgłośniejszą książką jest studium „Lud kontra demokracja” (2018, wyd. pol. 2019), przełożone dotąd na dziesięć języków.

Patroni medialni:

***

Tytuł oryginału: The People vs. Democracy. Why Our Freedom Is in Danger and How to Save It
Przekład: Katarzyna Gucio
Wydawca: Fundacja Kultura Liberalna
Redaktor serii Biblioteka Kultury Liberalnej: Jarosław Kuisz
Redaktor prowadzący: Piotr Kieżun
Redakcja: Ewa Nosarzewska
Korekta: Marzena Dobosz
Projekt graficzny serii: Edgar Bąk
Projekt okładki: Piotr Kieżun
Skład i łamanie: Aleksandra Olmińska
Liczba stron: 450
Okładka: miękka ze skrzydełkami
ISBN: 978-83-953210-3-0

 

---

 

Czy koniec liberalnej demokracji jest możliwy? W XXI wieku poparcie dla nieliberalnych polityków nie maleje. W Europie sięgają po władzę w kolejnych krajach. Węgry, Polska, Włochy… Wybór Donalda Trumpa na prezydenta Stanów Zjednoczonych oraz konwulsje brexitu zmieniają nasze wyobrażenie o starych demokracjach. Przyszedł czas na rozważenie najgorszych scenariuszy.

Profesor David Runciman z Uniwersytetu Cambridge robi to w sposób wizjonerski i daleki od obiegowych opinii. Dziś nie grozi nam powrót faszyzmu czy stalinizmu, ponieważ wyzwania dla demokracji przyjmują zupełnie nowy kształt. Złudne są również marzenia o mechanicznym powrocie do „starych dobrych czasów” sprzed kryzysu. Nic już nie będzie tak, jak było. Tym bardziej, że w XXI wieku to „Mark Zuckerberg jest większym zagrożeniem dla współczesnej demokracji niż Donald Trump”.

Fragment książki:

„Nie sądzę, żeby groził nam powrót do lat 30. XX wieku. Nie stoimy po raz kolejny u progu faszyzmu, przemocy i wojny światowej. Nasze społeczeństwa są zanadto różne od tamtych – zbyt zamożne, za stare i zbyt mocno połączone w sieci – a wiedza o tym, co wówczas poszło nie tak, jest zbyt głęboko zakorzeniona w naszych umysłach. Kiedy demokracja się kończy, może przyjąć zaskakujące dla nas formy. Możemy nawet nie zauważyć tego procesu, bo patrzymy nie tam, gdzie trzeba”.

Biogram autora:

David Runciman, brytyjski politolog, wykłada nauki polityczne na Uniwersytecie w Cambridge. Jest autorem książek poświęconych filozofii polityki, m.in.: „Reprezentacji” (wraz z Mónicą Brito Vieirą, 2008; wyd. pol. 2011),  „Political Hypocrisy” (2010), „The Confidence Trap” (2015). Regularnie pisuje dla „London Review of Books”. Jest gospodarzem podcastu „Talking Politics”, w którym rozmawia z gośćmi o bieżącej sytuacji społeczno-politycznej.

***

Tytuł oryginału: How Democracy Ends
Przełożył: Szymon Żuchowski
Redaktor prowadzący: Piotr Kieżun
Redakcja: Ewa Nosarzewska
Redaktor serii Biblioteka Kultury Liberalnej: Jarosław Kuisz
Korekta: Marzena Dobosz
Projekt graficzny serii: Edgar Bąk
Projekt okładki: Piotr Kieżun
Skład i łamanie: Aleksandra Olmińska
Format: 145 x 205 mm
Rodzaj okładki: miękka ze skrzydełkami
ISBN: 979-83-953210-1-6

 

---

 

Na polskiej scenie publicznej nadchodzi przełom. Miejsce ogłaszanych niegdyś podziałów postkomunistycznego i postsolidarnościowego zajmuje dziś podział międzypokoleniowy. Pokolenie Okrągłego Stołu wypaliło się. Jednocześnie po raz pierwszy od XVIII wieku dorosło pokolenie, które urodziło się i ukształtowało we własnym, suwerennym państwie.

Ta książka jest dla wszystkich, którzy chcieliby zrozumieć

– Dlaczego upadek polskiego państwa jest zmorą współczesnej polityki?
– Dlaczego spór międzypokoleniowy jest głębszy, niż podziały partyjne?
– Co czeka nas po wypaleniu się postkomunistycznego mitu Zachodu?
– Jakie znaczenie ma degeneracja etosu opozycji antykomunistycznej?
– Dlaczego ani Powstanie Warszawskie, ani Solidarność nie są adekwatnymi wzorami postępowania w czasach pokoju?

O książce napisali:

„To wyraźny liberalny głos, podkreślający znaczenie pierwszego pokolenia wolnych Polaków, którzy nie lękają się widma klęski”.

prof. Norman Davies

„Sposób, w jaki autor przeprowadza rozrachunek z dziedzictwem wieloletniej niewoli narodowej w myśleniu współczesnych Polaków, zasługuje na baczną uwagę każdego ambitnego czytelnika”.

prof. Karol Modzelewski

***

Wydawca: Fundacja Kultura Liberalna
Redaktor serii Biblioteka Kultury Liberalnej: Jarosław Kuisz
Redaktor prowadzący: Karolina Wigura
Redakcja: Piotr Kieżun
Korekta: Ewa Nosarzewska
Koncepcja graficzna serii: Edgar Bąk
Projekt okładki: Piotr Kieżun
Skład i łamanie: Aleksandra Olmińska
Wydanie pierwsze
ISBN: 978-83-949950-7-2
Cena detaliczna: 29,99 zł

 

---

 

Z przedmowy Łukasza Pawłowskiego:

„Mark Lilla zdenerwuje wielu ludzi, ale w szczytnym celu”, pisze w swojej opinii na temat „Końca liberalizmu, jaki znamy” Anne-Marie Slaughter, słynna amerykańska politolożka, była doradczyni ówczesnej sekretarz stanu Hillary Clinton. Brytyjski „The Guardian” twierdzi z kolei, że Lilla to polityczny liberał, który ma więcej wrogów na lewicy niż na prawicy. Najbardziej zagorzali przeciwnicy zarzucają Lilli nie tylko żyrowanie konserwatywnych przekonań, lecz także… obronę uprzywilejowanej pozycji białych Amerykanów, czyli de facto rasizm. Co tak rozgniewało wielu amerykańskich liberałów w krótkiej książce profesora politologii?

Źródłem poważnych kontrowersji wokół książki Lilli jest nie tyle ogólna diagnoza – liberałowie  są w defensywie – ile wskazana przez autora przyczyna tego stanu rzeczy oraz droga wyjścia. Za główny powód słabości liberalnych polityków uznaje on bowiem tzw. liberalizm tożsamości, który zamiast na społeczeństwie jako takim koncentrował się do tej pory na emancypacji poszczególnych grup. Skupiał się na tym, co obywateli różni, zapominając o tym, co ich łączy.

Fragment książki:

„Piszę jako sfrustrowany amerykański liberał. […] Moja złość ma swoje źródło w ideologii, która przez dekady nie pozwalała liberałom wypracować ambitnej wizji Stanów Zjednoczonych oraz ich przyszłości, wizji, która inspirowałaby obywateli z najrozmaitszych środowisk i najrozmaitszych części kraju. Wizji, która wyznaczyłaby Partii Demokratycznej kierunek, pomogła jej wygrać wybory i przejąć kontrolę nad naszymi instytucjami politycznymi na długo, tak abyśmy mogli wprowadzić w życie zmiany, jakich chcemy i jakich potrzebuje Ameryka. Liberałowie wnoszą wiele do rywalizacji o poparcie wyborców: wartości, zaangażowanie, propozycje konkretnych rozwiązań politycznych. Brakuje w tym jednak wyobrażenia tego, jak miałby wyglądać nasz podzielany przez wszystkich model życia. Od czasu wyboru Ronalda Reagana taką ofertę przedstawiała amerykańska prawica. I właśnie to wyobrażenie – nie pieniądze, nie fałszywe reklamy, nie sianie strachu, nie rasizm – stało się głównym źródłem jej siły. Liberałowie abdykowali z walki o amerykańską wyobraźnię”.

***

Przełożył: Łukasz Pawłowski
Redaktor serii Biblioteka Kultury Liberalnej: Jarosław Kuisz
Redakcja: Ewa Nosarzewska
Korekta: Marzena Dobosz
Projekt graficzny serii: Edgar Bąk
Projekt okładki: Piotr Kieżun
Skład i łamanie: Aleksandra Olmińska
Okładka: Miękka ze skrzydełkami
Premiera: 28 czerwca 2018
Format: 120 x 205 mm
Liczba stron: 172
Cena: 29,99 zł
ISBN: 978-83-949950-3-4

 

---

 

Na czym polega tajemnica Jarosława Kaczyńskiego? Czego zabrakło w politycznej wizji Donalda Tuska? Jak powinna skutecznie działać opozycja? Książka Tomasza Sawczuka przynosi odpowiedź na najważniejsze polityczne pytania. Autor nie poprzestaje przy tym na analizie konserwatywnej rewolucji i kreśli odważną wizję przebudowy liberalnego centrum. Liberałowie muszą wymyślić się na nowo – oto warunek ocalenia praworządności w Polsce.

O książce napisali:

To nie jest polityczna recepta dla Grzegorza Schetyny i Katarzyny Lubnauer. Sawczuk proponuje ideowy rewizjonizm, który wymaga czegoś więcej niż obróbka przez speców od PR-u. Wymaga zerwania ze stereotypami liberalnej narracji i poważnej zmiany liberalnej praktyki politycznej. Ta książka to dobry początek.

dr hab. Rafał Matyja, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie

Choć nie brak w książce Tomasza Sawczuka kontrowersyjnych tez, w jednym zgadzam się na pewno: dwa zwalczające się plemiona mogą efektownie odtańczyć bojowy taniec, ale niczego nie zbudują. „Nowy liberalizm” to wartościowa próba zrozumienia sytuacji, w której się znajdujemy.

prof. Ewa Łętowska, Instytut Nauk Prawnych PAN

Sawczuk pokazuje, że obóz liberalny poza okrzykiem „precz z Kaczorem dyktatorem” ma coś światu do zaproponowania. Bardzo niebezpieczna książka – i dla Kaczyńskiego, i dla Schetyny.

Grzegorz Sroczyński, Gazeta.pl

Książka Tomasza Sawczuka Nowy liberalizm. Jak zrozumieć i wykorzystać kryzys III RP to największe intelektualne osiągnięcie szeroko rozumianego obozu liberalnego od czasu dojścia Prawa i Sprawiedliwości do władzy. Jest świeża, intelektualnie dojrzała, łatwa w odbiorze i jednocześnie erudycyjna.

Michał Kuź, Klubjagiellonski.pl

 

Tomasz Sawczuk – publicysta, członek redakcji „Kultury Liberalnej”. Absolwent prawa i filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Doktorant w Instytucie Filozofii UW, ostatnio visiting scholar na University of Pittsburgh oraz Indiana University Bloomington. Zajmuje się współczesną filozofią polityki.

 

 

---

„Nowa nietolerancja religijna” została napisana przez Marthę C. Nussbaum w dziesięć lat po atakach na Wolrd Trade Center. Jej głównym tematem jest wolność mniejszości oraz lęk przed islamem, który od lat rośnie wśród mieszkańców zachodniego świata. Nussbaum opisuje kulturową i polityczną historię rozszerzania się wolności religijnej na Zachodzie oraz rozważa najbardziej palące spory na temat obecności innych kultury i religii w Europie i USA (spór o minarety w Szwajcarii, spór o burkę we Francji i Belgii). Jako spadkobierczyni myśli Johna Rawlsa robi to z pozycji tradycji liberalnej, kładąc z jednej strony nacisk na neutralność religijną państwa, z drugiej – na potrzebę zachowania szacunku dla religijnych przekonań innych obywateli i wykształcenie w sobie współczującej wyobraźni.

***

„Kiedyś, wcale nie tak dawno temu, Amerykanie i Europejczycy chlubili się swoją oświeconą postawą religijnej tolerancji i zrozumienia. Choć dla każdego było jasne, że historię Zachodu znamionowały silna religijna wrogość i przemoc, Europa jeszcze do niedawna lubowała się w myśleniu, że te mroczne czasy odeszły w przeszłość. Obecnie mamy wiele powodów, aby powątpiewać w tę pełną zadowolenia samoocenę. Znaleźliśmy się w sytuacji, która wymaga od nas natychmiastowego przeprowadzenia krytycznego rachunku sumienia, po to aby ujawnić źródło niewygodnych strachów i podejrzeń, gnębiących obecnie wszystkie społeczeństwa Zachodu”.

Martha C. Nussbaum

 

 

---

 

 

W Polsce po 1989 roku długo byliśmy przekonani o tym, że demokracja i liberalizm zawsze chodzą ze sobą w parze. Jednak demokratyczne argumenty są dziś coraz częściej używane nie w celu wzmocnienia, ale zniszczenia liberalnych instytucji.

O pokusie i groźbie nieliberalnej demokracji jako pierwszy pisał Fareed Zakaria – jeden z najbardziej znanych i cenionych amerykańskich dziennikarzy. W książce „Przyszłości wolności” stawia sprawę jasno: jeżeli nie sprzeciwimy się antyliberałom, możemy obudzić się w państwie, w którym na sztandarach umieszcza się demokratyczne hasła, ale łamane są prawa obywatelskie. Dziś w Polsce książka ta jest potrzebna jak nigdy przedtem.

***

„Niniejsza książka jest apelem o samokontrolę, o przywrócenie równowagi między demokracją i wolnością. Nie opowiada się przeciwko demokracji, ale stawia tezę, że powiedzenie „co za dużo, to niezdrowo” odnosi się również do czegoś tak dobrego jak demokracja. Istotą liberalno-demokratycznej polityki jest budowa różnorodnego, złożonego porządku społecznego, w którym nie dominuje żadna pojedyncza idea”.

Fareed Zakaria

 

Fareed Zakaria – amerykański dziennikarz pochodzenia indyjskiego. Pracował m.in. w „Foreign Affairs”, „Newsweeku” i tygodniku „Time”. Obecnie jest felietonistą dziennika „Washington Post” oraz prowadzi program „Fareed Zakaria GPS” na antenie stacji CNN.

 

 

---

Czy zarodek jest człowiekiem? Czy śmierć jest naszym obowiązkiem? Czy warto sprawdzać, co mamy w genach? Spotkanie współczesnej medycyny i nowych technologii przynosi wiele niezwykłych pytań i kontrowersji. Niektóre z nich rozpalają sferę publiczną do czerwoności – a wszystkie dotyczą wyborów życiowych, które mogą czekać każdego z nas. Jeśli nie dziś, to jutro.

Książka Emilii Kaczmarek to pasjonujący zbiór 36 felietonów, które w praktycznej i zwięzłej formie prowadzą Czytelnika przez najważniejsze współczesne problemy etyczne, pozwalając lepiej zrozumieć, o co w nich właściwie chodzi.

O książce napisali:

Teksty Emilii Kaczmarek są doskonałym świadectwem tego, że najtrudniejsze problemy filozofii i medycyny, związane z „narodzinami”, „życiem”, „ciałem”, „wolnością” i „śmiercią”, dają się ująć w formę kompetentnej, popularnonaukowej, a jednocześnie otwartej na dyskusję narracji.  To książka, którą absolutnie trzeba przeczytać!

dr hab. prof. Uniwersytetu Warszawskiego Magdalena Środa

Kiedy eutanazja jest moralnie dopuszczalna? Do jakiego wieku kobieta bezpłodna może się starać o zabieg in vitro? Czy surogatka staje się „druga matką”? Jeśli nie wiemy tego od razu, to nie domagajmy się też natychmiastowej odpowiedzi. Zdecydujmy się raczej zawiesić sąd i pomyśleć. Ta książka pomaga myśleć bez gniewu i zaciekłości.

prof. dr hab. Jacek Hołówka

 

Emilia Kaczmarek – doktorantka w Zakładzie Etyki Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, członkini Centrum Bioetyki i Bioprawa UW, nauczycielka etyki, publicystka. W tygodniku „Kultura Liberalna” prowadzi cykl felietonów poświęconych bioetyce. 

 

 

---

Populizm nie jest mechanizmem poprawiającym jakość demokracji. Jest dla demokracji chorobą. A w przypad­ku każdej choroby – lepiej zapobiegać niż leczyć. Żeby to zrobić, trzeba jednak znać przyczyny choroby, a już w tym punkcie trudno o zgodną diagnozę. Czy głos od­dany na populistów to wynik kryzysu finansowego, czy może gwałtownych zmian kulturowych?

Ze wstępu Łukasza Pawłowskiego

 

---

„Piąta strona świata. Nowa literatura niemiecka” to prezentacja fragmentów prozy pięciu współczesnych niemieckich pisarzy, których twórczość sytuuje się na przecięciu kultur. Shida Bazyar opisuje doświadczenia irańskiej rewolucji, Ulrike Draesner – chaotyczną wędrówkę ludów tuż po drugiej wojnie światowej, Matthias Nawrat – polsko-niemieckie pogranicze, Deniz Utlu – życie osiadłej w Niemczech tureckiej rodziny, Antje Rávic Strubel – intymne relacje bohaterów zanurzonych w anglojęzycznym mikrokosmosie. Wraz z pisarzami odwiedzamy więc cztery strony świata, by ostatecznie zwrócić się ku tej najważniejszej, niematerialnej piątej stronie, która łączy w sobie wszystkie poprzednie – ku literaturze.

Wszyscy autorzy tomu reprezentują różne pokolenia i różne stylistyki, wszyscy jednak na swój indywidualny sposób mierzą się z wyzwaniem wielokulturowości i wielojęzyczności, o czym piszą również w esejach specjalnie przygotowanych na potrzeby tego zbioru. Oprócz powieści Matthiasa Nawrata „Wszystkie śmierci dziadka Jurka” ich twórczość nigdy nie była tłumaczona na język polski. Jest to więc również ich polski debiut.

***

Antologia „Piąta strona świata. Nowa literatura niemiecka” doskonale odzwierciedla drogę, jaką przeszły Niemcy od Monachium 1938 do Monachium 2015. Jej bohaterem jest język niemiecki, nośnik wielkiej tradycji, zraniony faszyzmem, który dziś wchłania w siebie „Multi Kulti Deutsch”, „denglish” i poliglotyczną poetykę nawarstwiających się kultur. Nie przynależność etniczna i nie geografia decydują o tożsamości narodowej współczesnych Niemców, lecz wybór wspólnego języka. Co więcej, wybór ten to nie asymilacja, lecz narzędzie walki rozjuszonych i kontestacja korekt, które „swoi” chcą wprowadzić do spojrzenia na świat „innych”. To dzięki temu młoda literatura niemiecka „odwraca się ku nieśmiertelności” i staje się fascynującą próbą poszukiwania języka uniwersalnego.

Krzysztof Czyżewski

---

Niniejsza publikacja jest pokłosiem konferencji „Pękające granice, rosnące mury. Europejczycy wobec kryzysu ukraińskiego”, która odbyła się 8 września 2015 r. w Warszawie i w której udział wzięli politycy, naukowcy, dyplomaci, intelektualiści i dziennikarze między innymi z Ukrainy, Niemiec, USA, Francji, Norwegii, Wielkiej Brytanii i Polski.

Wśród gości konferencji byli m.in. Robert Cooper (Komisja Europejska), Adam Garfinkle („The American Interest”), Josef Joffe („Die Zeit”), Sylvie Kauffmann („Le Monde”), Viola von Cramon (Związek 90/Zieloni), Katja Gorczyńska („Kyiv Post”), Ulrike Guérot (European Democracy Lab), Jarosław Hrycak (Ukraiński Uniwersytet Katolicki), Roman Kuźniar (Uniwersytet Warszawski), Jarosław Pietras (Rada Unii Europejskiej), Adam Daniel Rotfeld (Uniwersytet Warszawski), Aleksander Smolar (Fundacja im. Stefana Batorego), Asle Toje (Norweski Instytut Noblowski).

Ze wstępu:

Geopolityka liberalna musi być krytyczna, to znaczy przede wszystkim oparta na myśleniu poza schematami i „wbrew”. Na kwestionowaniu i ciągłym zadawaniu niewygodnych pytań. Taka geopolityczna wyobraźnia byłaby w stanie podważać zastane prawdy i ortodoksje. […] To smutne i wręcz przerażające, że wyrachowanie uchodzi za mądrość, podstęp za inteligencję, a cynizm nazywany jest realizmem. Wszystko to zakotwiczane jest w „zdrowym rozsądku”. Ów klub makiawelistów aż prosi się o konfrontację z odrobiną intelektualnego chuligaństwa.

Kacper Szulecki, „W stronę geopolityki liberalnej”

 

---

This book is the direct outcome of the international conference entitled “Cracking Borders, Rising Walls – The Crisis of the European Order” which took place on 8th of September 2015 in Warsaw. The conference was organized by Kultura Liberalna, in partnership with Stiftung für deutschpolnische Zusammenarbeit (Büro Warschau), Allianz Kulturstiftung and S. Fischer Stiftung.

The panelists taking part include: Robert Cooper (Special Advisor for the European Commission), Adam Garfinkle (The American Interest), Josef Joffe (Die Zeit), Sylvie Kaufmann (Le Monde), Viola von Cramon (Alliance ’90/The Greens), Katya Gorchinskaya (Kyiv Post), Ulrike Guérot (European Democracy Lab), Yaroslav Hrytsak (Ukrainian Catholic University), Roman Kuźniar (University of Warsaw), Jarosław Pietras (General Secretariat of the Council of the European Union), Adam Daniel Rotfeld (University of Warsaw), Aleksander Smolar (President of the Stefan Batory Foundation), Asle Toje (Norwegian Nobel Institute).

From introduction:

The liberal geopolitics must be critical, meaning that it must avoid falling into tired intellectual clichés, it must challenge assumptions and constantly pose difficult questions. Such geopolitical imagination would be capable of subverting existing truths and orthodoxies. […] It is at once sad and terrifying that, in the Polish public debate, calculation is confused for wisdom, deception for intelligence, and cynicism is regarded as realism. All of this is anchored in “common sense.” This club of Machiavellians is just asking to be confronted with a bit of intellectual hooliganism.

Kacper Szulecki, “Towards a liberal geopolitics”

 

---

Książka „Nie dla zysku. Dlaczego demokracja potrzebuje humanistów” stanowi pozycję wyjątkową, i to nie tylko z uwagi na rozgłos, jaki niemal natychmiast zdobyła na całym świecie. To rodzaj manifestu, wezwanie do przebudzenia. W czasach, gdy niemal wszyscy rozprawiają o kryzysie językiem nauk ekonomicznych, Nussbaum zwraca uwagę na głębsze źródło naszych problemów. Chodzi o kompletną dezorientację co do sensu kształcenia młodych pokoleń – dezorientację, która może spowodować o wiele poważniejszy kryzys niż ten z 2008 r.

Jaką wiedzę chcielibyśmy przekazać następnym pokoleniom w XXI w.? Po co w ogóle uczymy? „Nie dla zysku” to z jednej strony przestroga przed redukowaniem żywych ludzi do wymiaru homo oeconomicus czy sztampowo pojmowanych ról zawodowych, z drugiej – zachęta do jak najszybszego przygotowania programu demokratycznej edukacji.

O książce napisali:

Choć to nie powieść, zaczytałem się w tej książce. Nussbaum w porywający sposób wyjaśnia, dlaczego powinniśmy pielęgnować wyobraźnię, spotykając się w tym miejscu z noblistą Orhanem Pamukiem! To ważna i potrzebna książka, nie tylko dla akademików.

Michał Nogaś (Program 3 Polskiego Radia)

Podzielam pogląd autorki, że żyjemy w czasach światowego kryzysu edukacji. Eliminacja przedmiotów humanistycznych i artystycznych z programów nauczania zagraża naszej godności jako ludzi wolnych i odpowiedzialnych za swoją wolność. Myląc edukację z instrukcją, skazujemy nasze nauczycielskie dusze na potępienie.

prof. Jerzy Axer (Wydział Artes Liberales, Uniwersytet Warszawski)

 

 

---

Upłynęło sporo czasu od chwili, gdy w 2013 r. rozpoczęła się demonstracja przeciwko odłożeniu przez b. prezydenta Ukrainy Wiktora Janukowycza podpisania umowy stowarzyszeniowej z Unią Europejską. Dziś Ukraina stała się najbiedniejszym państwem Europy, w granicach którego niezmiennie trwają działania wojenne. To, co zdarzyło się w tym kraju, definitywnie przerwało środkowo-europejski „sen o końcu historii”. Reakcją nie powinna być jednak wyłącznie rozmowa o bezprecedensowym wzmacnianiu polskich sił zbrojnych, ale także autorefleksja nad polską solidarnością. Czy do braterstwa z Kijowem motywuje nas coś więcej niż wspólny strach przed siłą Kremla? Czy, niezależnie od politycznych deklaracji, można mówić o ciemnych i jasnych stronach naszej solidarności?

 

---

Państwa zachodnie staja przed wyzwaniem integracji i asymilacji Obcego. Wbrew pozorom dotyczy to także Polski. Liczba osób migrujących do naszego kraju – zwłaszcza po wybuchu konfliktu na wschodzie Ukrainy – rośnie dramatycznie. Jak uczynić tych ludzi integralną częścią społeczeństwa? Oto zadanie stojące zarówno przed Polską, jak i przed większością krajów Europy Zachodniej. My jednak – jako państwo u progu tej drogi – wciąż mamy jeszcze trochę czasu, by wyciągnąć wnioski z błędów innych.

 

---

Klimat intelektualny wokół 25. rocznicy wolnej Polski zdominowały tezy radykalne. Brakuje dojrzałego i nowoczesnego języka, pozwalającego opisać zmianę systemową. Nasze widzenie transformacji kształtuje z jednej strony naiwna idealizacja przeszłości, z drugiej – mesjanistyczna martyrologia i przekonanie o kolejnej szlachetnie przegranej walce. Zmiana opowieści o polskich przemianach nie jest jednak niemożliwa. Kluczowa, paląca kwestia to znalezienie formuły mówienia o III Rzeczypospolitej – od jej początków do współczesności. Takiej, która nie będzie ani laurką, ani paszkwilem. Ta książka takiej właśnie formuły poszukuje.