„Śmierć przychodzi nawet latem” Zsuzsy Bánk to przede wszystkim kronika śmiertelnej choroby i odchodzenia ojca autorki, węgierskiego uchodźcy, który wyjechał do Niemiec po stłumionej przez radzieckie czołgi rewolucji 1956 roku. Jest to jednak również obraz szczęśliwych chwil spędzanych wspólnie z rodziną, wspomnienie pogodnej melancholii węgierskiej prowincji i magii przedmiotów związanych z bliskimi, które są w stanie ożywiać umarłe światy.
„To nie jest nowe ani zaskakujące, choroba i śmierć są nieodłącznymi elementami węgierskiej rzeczywistości, są tu zadomowione, odkąd pamiętam, odkąd spędzamy tu lato. Tyle że teraz to my jesteśmy głównymi bohaterami”, pisze Zsuzsa Bánk w książce o śmierci ojca, żałobie, Węgrzech i wspomnieniach utraconej Arkadii. Zapraszamy do lektury wywiadu z autorką i fragmentu książki w przekładzie Elżbiety Kalinowskiej.
„Rozważania człowieka apolitycznego” są tym dziełem Manna, które nawet w czasach, gdy cały świat (przynajmniej ten „cywilizowany” i „kulturalny”) składał mu hołdy, wzbudzało bardzo mieszane odczucia.
W 2021 roku ujrzał światło dzienne cały zachowany zbiór rysunków Kafki – dotąd niedostępny. Tak jak i rękopisy, grafiki ocalił Max Brod, który wszystkim przyjaciołom zawsze przedstawiał Kafkę jako uzdolnionego rysownika. Dziś można w końcu odpowiedzieć, czy ten rzeczywiście nim był.
O ile Colm Tóibín znakomicie poradził sobie ze sportretowaniem Henry’ego Jamesa w powieści „Mistrz”, o tyle tylko połowicznie udało mu się to z Tomaszem Mannem. Obraz jego życia pod piórem irlandzkiego pisarza przypomina operę mydlaną o bogaczach – i to wypada wskazać jako największą słabość „Czarodzieja”.
W maju 1945 roku na wieść o zbliżaniu się Armii Czerwonej prawie tysiąc mieszkańców niemieckiego miasteczka Demmin popełniło samobójstwo. Kessler nie zwraca się jednak ku przeszłości. Opisuje teraźniejszość, którą przenika to, co minione. Uświadamia nam, że śmierć zdarza się nie w historii, lecz w geografii – przynależy do miejsca, na zawsze, jest nieusuwalna i zagarnia przyszłość.
Jedną z istotnych cech twórczości W.G. Sebalda jest rozpoznanie kresu możliwości komunikacyjnych nowoczesnej literatury i wyrażenie tej diagnozy znakomitymi środkami literackimi. Sebald pisał epitafium dla pisarstwa.
W Niemczech najnowsza powieść Menassego wywołała olbrzymie kontrowersje. Zaczyna się ona od opisu świni biegającej samopas po Brukseli, która wywołuje medialną sensację, kończy – pomysłem unijnych urzędników, by za pierwotny akt założycielski wspólnot europejskich uznać… Auschwitz. Następne projekty są jeszcze bardziej prowokacyjne.
Ernst Jünger był twardzielem. Należał jednak do tych, którzy byli twardzi dlatego, że na początku zostali zmiażdżeni. A potem, utwardzeni po zmiażdżeniu, ustawili się w komfortowej pozycji zdystansowanych obserwatorów rzeczywistości. Jednak obserwacje prowadzone z daleka mogą okazać się nieciekawe dla osób trzecich.
Raddatz jest jednym z niewielu biografów Rilkego, który dokładnie przeanalizował, skąd ten ostatni brał pieniądze na komfortowe życie. Na budżet poety składały się sute tantiemy wydawnicze (niektóre jego utwory były bestsellerami), jednak kiedy ich brakło, ten radził sobie w dość bezceremonialny sposób.
Kultura i język nie są niczyją własnością, nie da się ich zamknąć na klucz, tego, kto zaklina je jako własne mienie, odpychają od siebie, tego, kto na nie krzyczy, osadzają w lochu wulgarności.
Niemieckojęzyczne pisarstwo prezentowanych w zbiorze autorów sytuuje się na przecięciu kultur, korzysta z wielu słowników. Shida Bazyar opisuje doświadczenia irańskiej rewolucji, Ulrike Draesner – chaotyczną wędrówkę ludów po II wojnie światowej, Matthias Nawrat – polsko-niemieckie pogranicze, Deniz Utlu – życie osiadłej w Niemczech tureckiej rodziny, Antje Rávic Strubel – intymne relacje bohaterów zanurzonych w anglojęzycznym mikrokosmosie.
Żyłam w polu przecięcia. W Berlinie uważają mnie zazwyczaj za Austriaczkę. Śląsk był przez długi czas częścią c.k. monarchii. Taki jest mój niemiecki. To pole przecięcia dzieliłam z siostrą. […] Tylko moja siostra mówi z tym samym wzorcem intonacji co ja.
Jezuita nakłaniający papieża do interwencji w obronie mordowanych Żydów. Churchill zlecający zabójstwo Sikorskiego. Bohaterowie dramatów Hochhutha nigdy nie pozostawiali publiczności obojętną. Podobnie rzecz się ma z wydanymi niedawno w Polsce „Lekarkami”.
Karol Irzykowski to jeden z najbardziej rozpoznawalnych polskich pisarzy początku XX w. Był niestrudzonym polemistą oraz krytykiem Brzozowskiego, Boya i Witkacego. Na Poddaszu Kultury o jego twórczości i postaci rozmawiali Ewa Paczoska i Mateusz Chmurski.