Kiedy zaczęłam badania wśród polskich imigrantów w Chicago poświęcone czasowi wolnemu, często słyszałam od ludzi: „Czas wolny? W Ameryce nie mamy czasu wolnego!”. Wypowiedź ta zabarwiona bywała ironią, goryczą lub pewną dozą tonu pouczającego. To potwierdzenie znaczenia czasu wolnego jako papierka lakmusowego kulturowej specyfiki danego miejsca i tożsamości jednostki.
Tadeusz Różewicz zażartował kiedyś, że poeta nie porusza się ruchem postępowym, lecz po okręgu: wokół swojego centrum, jeśli takie centrum istnieje. W żarcie tym jest sporo prawdy o samym Różewiczu, który w ciągu lat nie tyle się zmieniał, ile rozwijał, rozszerzał, dopełniał. Jego śmierć ostatecznie zamyka historię polskiej poezji XX wieku.
Pisząc swoją historię III Rzeczpospolitej Robert Krasowski patrzy na nią oczami realisty, oddzielającego politykę od moralności. O ile jednak w „Po południu”, pierwszym tomie trylogii, taki sposób rozumienia wydarzeń był zaskakująco świeży, o tyle w przypadku „Czasu gniewu” język Realpolitik przestaje wystarczać.
Nicolas Presl nie potrzebuje słów, by snuć swoje subtelne i mroczne historie o doświadczeniu zagłady, koszmarze kolonializmu i przekleństwie genetycznego obciążenia. Opowiada je nam wyłącznie przy użyciu środków graficznych, wpisując się jednocześnie w szlachetną tradycję twórców-mizantropów.
Wystawianie Wagnera wiąże się u nas z dwoma problemami. Kojarzy nam się on z przemocą, Tysiącletnią Rzeszą i dominacją kultury germańskiej. Druga kwestia dotyka problemu zwracania opery szerokim masom i pytania, czy współcześnie opera ma jeszcze jakiekolwiek znaczenie.