Idziesz na marsz 4 czerwca? Gratulacje, jesteś nazistą. Nie znamy jeszcze nawet daty wyborów, a rząd i jego propaganda udział w marszu opozycji porównują do symbolu największego ludobójstwa w historii. I co? To dopiero początek.
Książka Ivana Jablonki to historia emigracji jego dziadków – Żydów i komunistów – z Polski do Francji oraz ich tragicznej śmierci w Auschwitz. Choć pisana przez historyka jest pełna osobistych przemyśleń i opisów jedynie prawdopodobnych zdarzeń. Autor ciągle balansuje na granicy naukowej rzetelności i literatury pięknej. Czy jest to jednak czymś złym?
Wpadające w ucho piosenki o tępieniu inyenzi („karaluchów” – tak Hutu nazywali Tutsich) czyniły z ludobójstwa i obowiązek, i świetną zabawę, którą szkoda byłoby ominąć. W sześć tygodni wymordowano 800 tysięcy ludzi. Nawet niemieckie krematoria nigdy nie osiągnęły takiej wydajności.
Więzień Auschwitz, świadek powstania warszawskiego, w czasie wojny pracownik Biblioteki Uniwersyteckiej, który po 1945 roku ratował polskie zbiory z rąk zarówno Niemców, jak i Rosjan. Wspomnienia Bohdana Korzeniewskiego, krytyka i reżysera teatralnego – czyta się jak scenariusz wojennego filmu akcji z elementami grozy i groteski.
Tom poetycki Grzegorza Kwiatkowskiego, w którym poeta umieścił starannie przemyślane „głosy/glosy” należące do sprawców, ofiar i świadków Zagłady, zbulwersował krytyków. Jedyny grzech autora polega na tym, że pozwolił sobie nie być jednoznacznym. W naszych czasach, tylko pozornie wielbiących różnorodność, to poważne wykroczenie.
W Niemczech najnowsza powieść Menassego wywołała olbrzymie kontrowersje. Zaczyna się ona od opisu świni biegającej samopas po Brukseli, która wywołuje medialną sensację, kończy – pomysłem unijnych urzędników, by za pierwotny akt założycielski wspólnot europejskich uznać… Auschwitz. Następne projekty są jeszcze bardziej prowokacyjne.
Jak można było nie zaprosić Putina na rocznicę wyzwolenia Auschwitz, skoro to Armia Czerwona wyzwoliła obóz? Można mu powiedzieć w dowolnym momencie wszystko, co się chce, ale trzeba zrozumieć, że z punktu widzenia Rosjan ich armia szła przez Europę, walcząc z Hitlerem. To było zresztą fundamentalnie ważne dla zachodnich aliantów.
Gorączka międzynarodowych wydarzeń ostatnich kilku tygodni nie ominęła również Polski. Tradycyjne napięcia na linii Warszawa–Tel Awiw–Moskwa wywołały do tablicy polską klasę polityczną. Z marnym skutkiem – zarówno po stronie rządowej, jak i opozycji.
Szanowni Państwo! „Parlament Europejski […] podkreśla, że wybuch drugiej wojny światowej […] był bezpośrednim skutkiem osławionego radziecko-nazistowskiego traktatu o nieagresji z 23 sierpnia 1939 r., znanego także jako pakt Ribbentrop-Mołotow, i jego tajnego protokołu dodatkowego, na mocy którego dwa totalitarne reżimy dążące do podboju świata podzieliły Europę na dwie strefy wpływów”. Powyższa treść wrześniowej rezolucji […]
„Polityka wewnętrzna Putina znalazła się w ślepym zaułku. Gospodarka jest stanie zastoju, nie ma pozytywnych pomysłów na politykę regionalną, narastają problemy z infrastrukturą, środowiskiem… Być może z tego powodu prezydent i jego doradcy uznali, że należy wrócić do rozważań na temat wielkości Związku Radzieckiego i międzynarodowych sukcesów Rosji”.
„Uroczystości w Auschwitz są oficjalnymi uroczystościami. Powinny być respektowane przez cały świat, a przynajmniej ten świat, który chce chronić pamięć o Holocauście” – mówi europoseł PiS-u Witold Waszczykowski.
Ukrytym kontekstem wypowiedzi zawartych w „Wielogłosie…” są kontrowersje, które wywołują prace artystyczne w rodzaju „Berka” Artura Żmijewskiego. Jednak problem wolności sztuki to tylko połowa zagadnienia. Znacznie ważniejsza wydaje się dziś odpowiedź na inne pytanie: jak sprawić, by za kilkadziesiąt lat „Berek” Żmijewskiego nadal bulwersował?
Książka Ostrowskiej, wbrew pierwszemu wrażeniu, nie jest reportażem historycznym. To rzetelne studium historyczne seksualnej pracy przymusowej kobiet w czasie wojny, które wymaga od czytelnika skupienia. Podobnie jak temat, który pomimo dekad, jakie minęły od końca wojny, nadal stanowi społeczne tabu – także wśród ocalonych.
Żadnego tu skandalu, dużo za to fantazji i współczucia. „Puppenhaus. Kuracja” korzysta z wyobraźni, by stanąć w obronie parametrów życia, które pulsuje nawet pod gruzami okupowanego miasta.
W latach 70. książka Heinza Hegera przełamała na Zachodzie tabu wokół doświadczeń homoseksualnych więźniów obozów koncentracyjnych III Rzeszy. Po 40 latach ukazuje się w Polsce i ma podobną rolę do odegrania.