Jak to się stało, że Stany Zjednoczone – wciąż najpotężniejsze państwo na świecie – są na szarym końcu statystyk, jeśli idzie o zdrowie i edukację ich obywateli czy prawdopodobieństwo śmierci przed 29. rokiem życia? I dlaczego wszystkie te wskaźniki lecą tam na łeb, na szyję? W reportażu Kristof i WuDunn za odpowiedź służy podróż po prowincji tego olbrzymiego kraju.
Jaki jest Rzym Kępińskiego? Przede wszystkim niełatwy do życia. Zaszczurzony, zarzucony śmieciami, niechętny rowerom, opanowany przez mafijne interesy, pełen koczowisk bezdomnych. A jednak duszne, zatłoczone i męczące Wieczne Miasto pod piórem autora niespodzianie nabiera głębi.
Pakiet Wolności Akademickiej liczy raptem trzy strony, które w dodatku w większości rozwijają i precyzują jedno tylko kluczowe zdanie: „Nie stanowi przewinienia dyscyplinarnego wyrażanie przekonań religijnych, światopoglądowych lub filozoficznych”. W ślad za tymi zapisami na uczelniach mogą pojawić się płaskoziemcy czy antyszczepionkowcy.
Snyder problemami kobiet interesuje się od lat. Pisała o nich z Kambodży, Afganistanu, Nigru, Hondurasu i Rumunii. Aby opisać spiralę przemocy domowej, nie musi jednak jechać daleko. W jej rodzinnych Stanach Zjednoczonych rocznie ginie tysiąc dwieście maltretowanych w domach kobiet.
„Na grobach wyrosła trawa” i wypasano krowy. „Ktoś zaorał kawałek ziemi i posadził ziemniaki. Ktoś przychodził kopać w masowych grobach….”. Izbica nie różni się od innych miejsc, gdzie zostały żydowskie domy, kości, popioły – o reportażu Rafała Hetmana pisze Henryk Grynberg.
Upokarzające testy na potwierdzenie kobiecości, kłopoty ze znalezieniem trenerów, chroniczny brak środków finansowych i starty, które trwale zapisały się w historii światowego sportu. O losach wybitnych polskich zawodniczek w czasach PRL-u opowiada Anna Sulińska – autorka książki „Olimpijki”.
Po szesnastu latach od publikacji „Śmierci w bunkrze”, w której wyjaśniał tajemniczą śmierć swojego ojca nazisty, Martin Pollack proponuje nam inne śledztwo. Kim była ciotka Pauline – spokojna, na wskroś przeciętna gospodyni, która zginęła z rąk Słoweńców? Opowieść Pollacka o jej życiu rozbija wszelkie utarte narracje polityczne i narodowe.
W książce Sylwii Siedleckiej nie ma ani czarnomorskich kurortów, ani postkomunistycznej martyrologii. Są przede wszystkim ludzie: partyjna działaczka wyznająca okultystyczny mistycyzm czy jasnowidzka, do której pielgrzymuje szef państwa. To dzięki nim Bułgaria pod piórem autorki staje się krainą niespodziewanych paradoksów, o których nie śniło się bywalcom nadmorskich klubów.
Karolina Kuszyk dotyka fenomenu „Ziem Odzyskanych” i ich fascynujących tożsamości. Szkoda tylko, że wyliczankom poniemieckich miejsc i rzeczy brakuje jasności i planu, a za potoczystą narracją nie stoją pogłębione refleksje.
Polifoniczna opowieść Maksimowskiej przypomina o radzieckim projekcie żydowskiej ziemi obiecanej i zmusza do refleksji. Nostalgia i kicz, odzyskiwana tożsamość i uprzedzenia bez obecności Obcego brzmią zadziwiająco znajomo.
Nikki Meredith napisała fascynujący reportaż, dokumentując swoje spotkania z kobietami z „Rodziny” Mansona. Na przekór tytułowi książki przedstawia skazane jako osoby, które wpadły w sidła charyzmatycznego lidera i podstępnych okoliczności. Za to potwora tropi w każdym z nas.
Częściej zdarza nam się czytać książki potomków ofiar niż oprawców. Reportaż Natalii Budzyńskiej należy do tych ostatnich. To nakreślony bez retuszy portret wuja Alfreda Trzebinskiego, lekarza SS skazanego za zamordowanie dzieci w obozie koncentracyjnym. W jego biografii przegląda się wielka historia o najbardziej szpetnym obliczu.
„W inkwizytorskim pędzie, każde słowo Lubina interpretuje po swojemu, najczęściej na opak, nie przestając wydawać wyroków. […] Pisząc o «Borderline», Lubina bezprzykładnie się wygłupił”, pisze autor „Borderline” o krytycznej recenzji Michała Lubiny.
„Dziwniejsze historie” to opowieść o osobach LGBTQ żyjących w czasach okupacji i tuż po wojnie. Wbrew krytykom, ten reportaż historyczny jest całkiem nieźle napisany, choć można mu zarzucić jedno. Zawarte w niej historie mają w sobie jakiś czar, jednak ich kontynuacja pozostawia pewien niedosyt. No i z całego LGBTQ tylko literka G jest naszkicowana z większym rozmachem.
O środkowoeuropejskich problemach z pamięcią i dialogiem, austriackiej prowincji i potencjale lokalnych wspólnot mówi „Kulturze Liberalnej” austriacki pisarz Martin Pollack.