[Prawo do niuansu] Jak Putin manipuluje historią?
Populiści i autokraci wielokrotnie odwołują się do historii, uzasadniając swoje rządy. Jak to wygląda w praktyce w Rosji (i w Polsce), dlaczego jest tak skuteczne i czy możemy się temu przeciwstawić?
Artykuły oznaczone tagiem:
"historia"
Churchill jak Darth Vader? O dwóch spojrzeniach na brytyjskiego premiera [Aneks historyczny]
Kim był Churchill? Politycznym nowatorem i mężem opatrznościowym, który nadawał kierunek swojej epoce? Czy też uosobieniem jej najgorszych, imperialnych cech? W książkach Niny Smolar i Tariqa Alego poznajemy oba oblicza tego brytyjskiego polityka.
Czy byłabym szczęśliwsza, mając inne życie? O książce „Lata” Annie Ernaux
Czy można stworzyć autobiografię, mówiąc o sobie „my” lub „się”? Annie Ernaux pokazuje, że tak. I to w jakim stylu! „Lata” to precyzyjnie skonstruowana opowieść o kobiecości i zmieniającej się na oczach powojennego pokolenia Francji.
Współarchitekci. O książce „Jerzy Giedroyc, Józef Łobodowski. Listy 1947–1988”
Rosyjska agresja przeciwko Ukrainie uwidoczniła fundamentalną zmianę w stosunkach polsko-ukraińskich, w tym – co kluczowe – między społeczeństwami. Ten fenomen nie wziął się jednak z próżni, ale jest efektem długiego procesu zapoczątkowanego w środowiskach emigracyjnych po drugiej wojnie światowej. Wydana właśnie korespondencja Giedroycia i Łobodowskiego pozwala zajrzeć za kulisy tworzenia programu ukraińskiego „Kultury”.
Wizualizacje polityki. O książce „Tkanina z Bayeux. Opowieść wysnuta”
Niewiele mamy dziś na świecie zabytków tak niezwykłych i tajemniczych, jak Tkanina z Bayeux. Jest to pas lnianego płótna mierzący ponad 68 metrów długości, który przetrwał prawie tysiąc lat. Nie zostało ono przez ten czas spalone, pocięte na kawałki ani zjedzone przez gryzonie. Właściwie nie wiemy też, czym było. Ozdobą czy rodzajem politycznego „komiksu”?
Alternatywy i fotografie. Fragment wywiadu-rzeki z Andrzejem Friszke [Aneks historyczny]
Jak kolekcjonowanie zdjęć i poszukiwanie twarzy historii zamieniło się w zawód, a wizyty u starych endeków i socjalistów budowały rozumienie II RP. O swojej pasji i drodze do pisania historii opowiada w wywiadzie-rzece Andrzej Friszke, wybitny znawca dziejów Polski w XX wieku.
Stulecie Aleksandra Krawczuka
Kiedy legendarny „Poczet cesarzy rzymskich” Aleksandra Krawczuka drukowany w „Przekroju” ukazał się w 1986 roku jako książka, aby go zdobyć, należało mieć tak zwane „znajomości” w księgarni albo płacić wielokrotność jego ceny sprzedażnej u bukinistów. Dziś jego autor obchodzi 100. urodziny.
„Liberalna Rosja żyła w bańce – a my razem z nią”
„Jeszcze parę lat temu turystyczna promocja obwodu kaliningradzkiego wśród Rosjan opierała się na haśle, że to Nasza Jewropa. Z drugiej strony, Rosja tak naprawdę nigdy nie «przetrawiła» tego regionu, nigdy go w pełni nie zintegrowała. Kaliningrad pozostaje wciąż ciałem obcym”. O Kaliningradzie, wojnie w Ukrainie i o tym, dlaczego rozumie fatalizm i bezradność Rosjan, którzy się jej sprzeciwiają, rozmawiamy z Pauliną Siegień, reporterką od lat piszącą o rosyjskiej enklawie przy granicy z Polską.
Komunizm nie spadł na Polskę z nieba wysokiego. Z Łukaszem Bertramem rozmawia Eryk Krasucki [Aneks historyczny]
Komunizm w Polsce postrzega się jako ideowy monolit i twór obcy. Książka „Bunt, podziemie, władza” narusza te wyobrażenia, a w rozmowie z Erykiem Krasuckim autor wyjaśnia, skąd wzięli się „Oni”, czym były „osobiste komunizmy” i dlaczego pewien łódzki prawnik nie nadawał się do rewolucyjnej roboty.
Rzeczpospolita Polska czy Rzeczpospolita Narodów?
Szukamy siły tam, gdzie jej nie było od XVII wieku. Zdradzani lub pozostawieni na pastwę losu, nie wszyscy ufamy w obietnice transatlantyckie i równocześnie boimy się najazdu Mongołów z Rosji. Tyle że świat zmienił się od tego czasu radykalnie. Polska i Ukraina wobec wrogiej Rosji nie może budować niczego trwałego poza obszarem Zachodu.
Gorzka magdalenka, czyli brudnopis Historii. O książce „Duchy z miasteczka Demmin” Vereny Kessler
W maju 1945 roku na wieść o zbliżaniu się Armii Czerwonej prawie tysiąc mieszkańców niemieckiego miasteczka Demmin popełniło samobójstwo. Kessler nie zwraca się jednak ku przeszłości. Opisuje teraźniejszość, którą przenika to, co minione. Uświadamia nam, że śmierć zdarza się nie w historii, lecz w geografii – przynależy do miejsca, na zawsze, jest nieusuwalna i zagarnia przyszłość.
Przymus zdrowia i sprawności. Recenzja książki „Polio w Polsce 1945–1989” Marcina Stasiaka [Aneks historyczny]
Książka Marcina Stasiaka o epidemii polio w Polsce Ludowej daje dostęp do emocji i przeżyć osób, które przeszły chorobę, leczenie i rehabilitację. Jednocześnie odkrywa struktury przemocy stosowanej wobec osób z niepełnosprawnościami. Nie tylko w PRL-u.
Menuet z dyktatorem. Recenzja „Porządku dnia” Érica Vuillarda
„Porządek dnia” Érica Vuillarda do swoiste memento. W niewielkiej, nagrodzonej Nagrodą Goncourtów książce autor ujawnia kulisy polityki ustępstw prowadzonej przez Zachód wobec Hitlera. Dziś lektura tej opowieści automatycznie przywodzi na myśl politykę resetu w relacjach z Putinem i wojnę w Ukrainie. Tylko czy historia może nas czegokolwiek nauczyć?
Kwestia siły. Recenzja książki „Potwór pamięci” Yishaia Sarida
Jak dziś uczyć o Zagładzie? Czy bardziej podkreślać szacunek dla jej ofiar, czy uznanie dla zbrojnego oporu? Izraelski pisarz Yishai Sarid stawia trudne pytania o pamięć o Holokauście i zastanawia się, czy siła użyta po to, by zapobiec mu w przyszłości, nie wymknie się nam kiedyś spod kontroli.
[Prawo do niuansu] Dlaczego Putin chce zniszczyć Ukrainę?
Jak doświadczenia i historia naszego regionu przekładają się na wojnę w Ukrainie? Gdzie powinniśmy szukać dobrych wzorców porozumienia pomiędzy Polakami i Ukraińcami? Jak unikać tych negatywnych, jednocześnie nie zapominając o historii?