W kontekście toczącej się w Polsce debaty warto pamiętać, że migracji zarobkowej nie da się zatrzymać. Kraje Globalnego Południa zachęcają swoich obywateli do wyjazdu za granice, a proces zmiany miejsca zamieszkania w poszukiwaniu życia w lepszych warunkach cywilizacyjnych najprawdopodobniej będzie się nasilać. Czy to oznacza koniec państw narodowych na Zachodzie?
Czy Indie mogą stać się liderem globalnego Południa? W przeciwieństwie do Chin czy Rosji, które od lat pretendują do tej pozycji, Indie współpracują ze światem demokratycznego Zachodu. Z jednej strony rozumieją więc interesy Południa, a z drugiej – są zakotwiczone w świecie zachodniej demokracji. To może być dla nich szansa.
„Są pewne rzeczy, które trzeba wyplenić i nie wystarcza się im tylko przeciwstawiać – oświadczył Stalin. – Komary, gorączka krwiotoczna, korona[wirus] i malaria to rzeczy, którym nie możemy się [tylko] przeciwstawiać, musimy je wyplenić. Podobnie jest z sanatanamem”. Nie, Genialny Językoznawca nie przewidział niedawnej pandemii; choć styl wypowiedzi istotnie podobny, to chodzi o innego Stalina.
Istnieje ryzyko, że hasła głoszone przez liderów globalnego Południa o wielobiegunowym, inkluzywnym i bardziej sprawiedliwym świecie pozostaną jedynie sloganami. Jeśli dominację Zachodu zastąpi dominacja Chin lub Indii, kraje, które dotychczas szukały własnej drogi, staną się ich wasalami.
Mówiło się kiedyś o kimś zbytecznym, że jest potrzebny jak wietnamski konsul w Reykjavíku. Albo, powiedzmy, armeński attaché wojskowy w New Delhi. Ale Wietnamczycy coraz częściej zatrudniają się jako marynarze, w tym na statkach łowiących ryby u wybrzeży Islandii, więc może się i konsul przyda. Ale reprezentant MON Armenii w Indiach?
Zamieszki w Manipurze mogą mieć destrukcyjne konsekwencje dla jedności terytorialnej Indii. Tragiczny bilans to 150 ofiar śmiertelnych, setki zgwałconych kobiet, tysiące rannych, kilkadziesiąt tysięcy osób pozbawionych domostw i zmuszonych przemocą do migracji. Tysiące domów mieszkalnych, a także setki miejsc kultu zostało zdewastowanych lub doszczętnie spalonych. To konsekwencja mariażu religii i władzy.
Czas wielkich klimatycznych migracji już się rozpoczął. Mieszkańcy ziem o klimacie umiarkowanym, w tym Polski, muszą wiedzieć, że ich świat zmieni się wraz z napływem przybyszów. Jeżeli nie przygotują się do tego społecznie, gospodarczo, a przede wszystkim mentalnie, to będzie to również czas nowych wojen i konfliktów.
Trudno przesądzić, czy oficjalna wizyta premiera Indii w Stanach Zjednoczonych to przełom w relacjach indyjsko-amerykańskich. Z pewnością jednak Indie bardziej potrzebują sprzętu wojskowego i nowoczesnych technologii z Ameryki niż z Rosji.
Analitycy indyjscy zdają sobie sprawę, że każdy dzień wojny sprawia, iż Moskwa staje się zakładnikiem Pekinu. A to dla Indii sygnał ostrzegawczy, nakazujący szukać innych sojuszników w rozgrywce indyjsko-chińskiej. Rosja zaczyna być problemem, bo poprzez swoją agresywną aktywność utrudnia Indiom utrzymanie owocnych relacji z szeroko rozumianym światem zachodnim.
Narendra Modi i politycy jego partii BJP deklarują, iż państwo indyjskie, to przede wszystkim państwo Hindusów, czyli wyznawców hinduizmu. To znak, że nadchodzi sojusz ołtarza z tronem. Niestety polityczne wykorzystanie religii miało już w Indiach tragiczne skutki.
Cztery lata temu świat stanął na skraju wojny atomowej – i nawet tego nie zauważył. Kryzys wybuchł tam, gdzie wojna atomowa była i gdzie nadal jest najbardziej prawdopodobna.
Słowa ministra spraw zagranicznych Rosji Siergieja Ławrowa o tym, że Rosja próbuje powstrzymać wojnę, którą wszczęli przeciwko niej Ukraińcy, rzeczywiście zostały przyjęte ze śmiechem przez uczestników zorganizowanej w Indiach konferencji Raisina Dialogue. Nie oznacza to jednak wcale, że indyjska klasa polityczna staje po stronie świata zachodniego w potępieniu rosyjskiej agresji militarnej.
Muzułmański grobowiec Tadż Mahal nie może już być wizytówką indyjskiej kultury. Podobnie bollywoodzkie produkcje z udziałem gwiazd wyznających islam. Taka logika stoi za inspirowanym przez politykę partii rządzącej bojkotem wszystkiego, co niehinduskie. Wielokrotnie podkreślała ona, że każda forma inności jest istotnym zagrożeniem dla indyjskiej tożsamości.
Rosyjska napaść na Ukrainę wywołała podobne reakcje we wszystkich krajach Azji. Ich istotą jest próba zachowania neutralności. Jednak taka postawa wydaje się polityką krótkowzroczną, podyktowaną doraźnymi interesami – przede wszystkim ekonomicznymi i militarnymi.
Wschodzące mocarstwa i kraje globalnego Południa nie potępiają jednoznacznie rosyjskiej agresji i są gotowe poważnie traktować tezę, że za wojnę w Ukrainie odpowiada polityka Zachodu.
