0000398695
close
W walce o demokrację nie robimy sobie przerw! Przekaż 1,5% na Fundację Kultura Liberalna WSPIERAM
close
Kultura Liberalna solidarnie z Ukrainą

PRZEKAŻ
1,5%
PODATKU
close

W walce o demokrację

nie robimy sobie przerw!

Przekaż 1,5% na Fundację
Kultura Liberalna

Przekaż 1,5%
na Fundację Kultura Liberalna
forward
close
Zdjęcie: Pixabay, źródło: Pexels

Szanowni Państwo!

Kościół katolicki w Polsce traci wiernych w błyskawicznym tempie. Choć to prawda, że nasz kraj zapracował sobie na opinię wyjątkowo religijnego. Wystarczy udać się w dowolną dłuższą podróż i zobaczyć, jak wiele jest w Polsce kościołów i kapliczek. Badacze naliczyli także niemal 700 pomników Jana Pawła II. Jednak ten idylliczny obraz polskiego przedmurza chrześcijaństwa zaczyna trzeszczeć.

Jeszcze w styczniu, kiedy IBRIS na zlecenie „Rzeczpospolitej” badał poziom ufności do poszczególnych instytucji, Kościołowi katolickiemu ufało 39,5 procent badanych. Wyniki nowego sondażu, w którym pytano respondentów o ich stosunek do Kościoła, są dla hierarchów jeszcze gorsze. Pozytywny stosunek deklaruje jedynie 35 procent badanych, 31 procent – neutralny, a 32 procent mówi, że jest on negatywny. Wśród ludzi młodych (między 18. a 29. rokiem życia) nastawienie do Kościoła katolickiego jest bądź negatywne (47 procent), bądź neutralne (44 procent). Spada również zarówno liczba uczestników mszy, jak i nowych powołań duchownych.

Przyczyn takiego stanu jest wiele. Od lekcji religii, które utrwalają skostniałe wykładnie, przez sojusz ołtarza z tronem, w który wymierzyły swoje ostrze ostatnie protesty w obronie praw kobiet, aż po kolejne skandale pedofilskie z udziałem najważniejszych polskich hierarchów. Kluczowa jest również stopniowa weryfikacja wizerunku jednej konkretnej postaci, która do niedawna była nietykalna – jest to Jan Paweł II. To na nim polska prawica zbudowała istotną część swojej tożsamości. I chociaż Karol Wojtyła już dawno stał się elementem prześmiewczej internetowej popkultury, to desakralizacja jego postaci pozostawała w dużej części wirtualna.

Teraz się to zmienia. W zeszłym tygodniu światło dzienne ujrzał 460 stronicowy raport sporządzony przez Watykan na temat amerykańskiego kardynała-pedofila Theodore’a McCarricka. Wynika z niego, że papież wiedział o oskarżeniach wobec amerykańskiego duchownego, lecz mimo to dopuścił go do godności arcybiskupa i kardynała. Pierwotnie papież wstrzymał kardynalską nominację, ale do zmiany zdania miał go nakłonić jego osobisty sekretarz – Stanisław Dziwisz. To nazwisko pada zresztą w raporcie aż 45 razy. Kolejny cień na postać kardynała rzucił głośny reportaż TVN „Don Stanislao”, który wskazuje na powiązania kardynała z przestępcami seksualnymi w Watykanie. Tak właśnie układają się kolejne stopnie, na których papież Jan Paweł II przestaje być uniwersalnym autorytetem moralnym. Zupełnie tak samo jak – wbrew życzeniom Jarosława Kaczyńskiego – przestał nim być Kościół katolicki.

O tym, że upadek roli Kościoła był nieunikniony, pisze nasz redaktor naczelny Jarosław Kuisz. Jego zdaniem czynniki takie jak wymienione wyżej, czyli między innymi afery pedofilskie, czy skostnienie pewnych elementów obecności religii w sferze publicznej, to tylko część głębszego problemu. W istocie polski antyklerykalizm jest nie do zatrzymania, ponieważ ściśle wiąże się z długotrwałym oddziaływaniem odzyskania przez nasz kraj suwerenności. Do 1989 roku Kościół katolicki odgrywał w Polsce rolę „zapasowego państwa”, koła ratunkowego zgodnie z tradycją „interrexa”. Dziś nie jest to już konieczne.

Obecna sytuacja w Polsce przypomina to, co kilka dekad temu działo się w Irlandii. Tam również Kościół dysponował ogromnymi wpływami, co pozwoliło politykom na wprowadzenie ultrakonserwatywnych rozwiązań. Tam również kler usprawiedliwiał pedofilów w swoich szeregach oraz narzucał swoją agendę w szkołach i wśród polityków. W ciągu kilkunastu lat ten obrazek uległ radykalnym przemianom, a Irlandczycy przegłosowali w referendum liberalizację prawa aborcyjnego. Jak do tego doszło?

O pozycji Kościoła w tym kraju i przemianach społecznych, które w ostatnich latach dokonały się w irlandzkim społeczeństwie, opowiada prof. Tom Inglis, socjolog z Uniwersytetu w Dublinie.

W rozmowie z Jakubem Bodzionym Inglis stwierdza, że „Kościół w Irlandii przyczynił się do własnego upadku. Hierarchowie skupili się na protekcji instytucji i jej członków, a nie na ofiarach. To okazało się jedną z kluczowych przyczyn sekularyzacji Irlandczyków. Postawa duchownych zniszczyła ich moralny autorytet i wpływ na społeczeństwo. Wcześniej to oni udzielali spowiedzi i decydowali o pokucie, teraz role się odwróciły i Kościół został zmuszony do wyznania grzechów”.

Czy taki scenariusz zrealizuje się również w Polsce? Wydaje się to coraz bardziej prawdopodobne.

Zapraszamy do lektury!

Nr 619

(49/2020)
17.11.2020

Jarosław Kuisz

Niepodległość Polski musi prowadzić do laicyzacji

W historii naszego kraju im słabsze było państwo, tym silniejsza stawała się pozycja Kościoła katolickiego. Polska jest jednak suwerenna od 1989 roku. W kolejnych dekadach w sposób nieuchronny będzie to prowadzić do jej laicyzacji.

Z Tomem Inglisem rozmawia Jakub Bodziony

Kościół w Irlandii upadł przez hierarchów

„Kościół w Irlandii przyczynił się do własnego upadku. Hierarchowie skupili się na protekcji instytucji i jej członków, a nie na ofiarach. To okazało się jedną z kluczowych przyczyn sekularyzacji Irlandczyków. Postawa duchownych zniszczyła ich moralny autorytet i wpływ na społeczeństwo”, mówi irlandzki socjolog.

PATRZĄC
WIĘCEJ
CZYTAJĄC

Paweł Majewski

Który to powiedział? O zawłaszczaniu, Zagładzie i poezji Grzegorza Kwiatkowskiego

Tom poetycki Grzegorza Kwiatkowskiego, w którym poeta umieścił starannie przemyślane „głosy/glosy” należące do sprawców, ofiar i świadków Zagłady, zbulwersował krytyków. Jedyny grzech autora polega na tym, że pozwolił sobie nie być jednoznacznym. W naszych czasach, tylko pozornie wielbiących różnorodność, to poważne wykroczenie.

WIĘCEJ

FELIETONY

Demokraci wygrali prezydenturę, ale przegrali wiele bitew

[Komentarz wideo] Czy to już polexit?

[Chiny] Chuda i idealna