Polska leży na granicy Wschodu i Zachodu. Jeszcze za mojej pamięci mówiło się, że Polska leży w Europie Wschodniej. Od pewnego czasu mówi się, że leżymy w Europie Środkowo-Wschodniej. Ta zmiana językowa odzwierciedla nasze ambicje, o których będzie mowa poniżej.
Rozmowy, które zebrał Mikołaj Grynberg, przypominają studium socjologiczne i niewątpliwie uzupełniają wiedzę o marcowych i pomarcowych prześladowaniach rasowych, bezradności ofiar, mendowatości prześladowców i bezprawiu, za które do dziś nikogo nie ukarano.
Szanowni Państwo! Ponad dwa lata, które upłynęły od ostatnich wyborów parlamentarnych, pokazały, że zdolność przewidywania politycznych konsekwencji swoich działań nie należy do najmocniejszych stron polskiego rządu. Echa wywołanego przez ustawę o IPN-ie kryzysu w stosunkach polsko-żydowskich jeszcze do końca nie wybrzmiały. Tymczasem przed nami kolejne wydarzenia, które mogą ten kryzys na nowo rozniecić. Obchody Marca […]
Odpowiedzialność za Marzec ponoszą przywódcy PZPR. Jednak ci, którzy wygnali z kraju kilkanaście tysięcy Polaków, też byli Polakami. Byli nimi również aktywiści partyjni, urzędnicy i zwykli pracownicy, przekonani komuniści i bezideowi konformiści, polujący na czarownice na zebraniach i składający donosy.
„Tym, co mnie przeraziło najbardziej podczas tego ostatniego miesiąca, a co trudno zrzucić na polityczną doraźność, była niebywała wręcz satysfakcja, jaka się ujawniła u ludzi, którzy nagle się dowiedzieli, że istniały judenraty i że dochodziło do żydowskiej kolaboracji. W Marcu też mówiono o żydowskiej kolaboracji, też podkreślano, że Żydzi są niewdzięcznikami. Teraz wydaje się, że taki dyskurs jest wszechobecny”, mówi Piotr Paziński, pisarz i eseista, redaktor naczelny „Midrasza”.
Gdybym miała wybierać z historii Polski wydarzenia do nauczania postaw obywatelskich, to byłby to właśnie Marzec, zaraz obok powstania warszawskiego – mówi socjolożka i historyczka z Uniwersytetu Warszawskiego.
Jak opowiedzieć o wydarzeniach Marca 1968 dzisiejszym studentom? W jaki sposób zdać sprawę, żeby pokazać tragedię tamtych dni? Jak uświadomić, że konsekwencje Marca polska nauka ponosi do dzisiaj? Jak wytłumaczyć, co to znaczy, że wyrosłam na Marcu, że wychowałam się w jego cieniu?
„Dzisiaj wielu może marzyć o kryzysie na miarę lapsusu językowego typu «San Escobar», który był śmieszny i niewinny. Obecna sytuacja jest kłopotliwa” – mówi były minister spraw zagranicznych w rozmowie z „Kulturą Liberalną”.
Najbardziej szokujące to jest to, że – mimo iż ta ustawa została przez polskie władze przyjęta – Izrael nie wezwał swojego ambasadora na konsultacje do Tel Awiwu. To znaczy, że nie było żadnego kryzysu dyplomatycznego, chociaż powinien być, ponieważ to bardzo poważna sytuacja.
Dlaczego Niemcy i Japończycy cieszą się powszechnym prestiżem, mimo nieporównywalnie gorszej przeszłości? Bo jej nie zaprzeczają i nie cenzurują. A byliby najgorszymi pariasami, gdyby to robili. Ustawodawcy wybrani w legalny sposób są w stanie popsuć Polsce reputację bardziej niż komunistyczni, podważyć jej status i przynależność do obozu państw demokratycznych, odizolować ją lub oddalić od najważniejszych sojuszników, a zwłaszcza Ameryki. Ta ustawa zaszkodzi wszystkim. Z oczywistym wyjątkiem Rosji.
Książka Boltanskiego to nie tylko historia jego własnej nietypowej rodziny. To także próba uwrażliwienia na to, jak łatwo ludzie stają się trybikami w społecznej machinie odrzucenia innego, i opowieść o trudnej historii asymilacji francuskich Żydów.
My, współcześnie żyjąca wspólnota Polaków, jesteśmy przez własną historię zaproszeni do wzięcia odpowiedzialności za miejsce, w którym się urodziliśmy. Miejsce – nie w znaczeniu fizycznym, ale w rozumieniu pamięci zła, jakie się tutaj wydarzyło. A także w rozumieniu narodowej świadomości.
Niektórzy Polacy zabijali. Ale już podczas wojny pojawiła się narracja oczyszczająca. Polacy ex definitione nie mogli mordować Żydów. Jeśli ktoś mordował, np. jacyś chłopi na wsi albo mieszkańcy małego miasteczka Jedwabne, to nie mogli być Polacy. To jest konstrukcja, którą można usłyszeć także dziś.
„Wypaliły się emocje smoleńskie, więc Jarosław Kaczyński potrzebuje nowego paliwa do budowania psychozy oblężonej twierdzy. I właśnie znalazł”, mówi Radosław Sikorski.
„Przypominam, że nie tylko Polska miała wstać z kolan, ale i wszyscy inni mieli paść na kolana przed Polską. Tymczasem Niemcy nie płacą odszkodowań, Rosja nie oddaje wraku tupolewa, a Ukraina upiera się przy tym, że Bandera był bohaterem. Jakiś sukces jest konieczny – no to pokażemy Żydom!”.