Mark Twain jest pisarzem wciąż aktualnym. Ale nie z powodu swoich opowieści o życiu na wielkiej rzece. Aktualność Twaina wynika głównie z jego humoresek, z setek drobnych utworów, w których zdiagnozował nowoczesną cywilizację znacznie trafniej niż niejeden myśliciel specjalizujący się w ciężkich traktatach.
Fabuła u Wallace’a jest głównie pretekstem do tego, aby mógł on w nieskrępowany sposób zalewać rzeczywistość słowami, którymi chce ją opisać. Zagadać ją, zapisać, zapisać siebie w niej. Zapisać się na śmierć, i to w taki sposób, żeby nie udzielić odpowiedzi na żadne z pytań, które się zadało. Jeśli literatura jest dzbanowatą instytucją mającą na celu mamienie naiwnych inteligentów wizją zrozumienia, DFW dokonał ostatecznego zdemaskowania tego dzbaństwa.
W unikalnym odautorskim wstępie do tomu swoich młodzieńczych opowiadań Pynchon stwierdza, że są to teksty słabe, niedopracowane i literacko marne. Co chciał przez to powiedzieć jeden z czołowych światowych prozaików, skoro są wśród nich takie, które zostały uznane za kanon amerykańskiego postmodernizmu?
„Kochanka Wittgensteina” jest powieścią. Jest to powieść bez fabuły, bez akcji, bez wydarzeń. Marksonowi udało się jednak coś niezwykłego – mimo głębokiej „nieliterackości” swojej książki stworzył w niej bohaterkę (jedyną osobę pozostałą na Ziemi) o wiele bardziej żywą i realną od większości szeleszczących papierem postaci zaludniających sensacyjną prozę.
W „Gniazdku dudków” Ashbery i Schuyler pokazują figę wszystkim poważnie nastawionym czytelnikom (oczekującym choćby śladowego napięcia fabularnego), badaczom (badającym sensy i znaczenia tekstu), krytykom (krytykującym je) oraz teoretykom literatury (teoretyzującym o nich). W taki sposób roztacza się dwuznaczny wdzięk ich utworów.
Wiele utworów literackich powstałych na pograniczu XX i XXI wieku wygląda dziś tak, jakby pochodziły z zamierzchłej epoki. To czas, kiedy nie było smartfonów, Donald Trump był telewizyjnym celebrytą, a nazwisko Marka Zuckerberga mówiło coś jedynie jego rodzinie. Jednak opowiadania Saundersa z tamtych lat nic nie straciły przez upływ czasu. Są pisane w stylu literackim, który można by nazwać „korkonceptyzmem”.
Emily Dickinson wolała wnikliwie obserwować rzeczywistość z bezpiecznego dystansu niż w niej aktywnie uczestniczyć. To jednak nie wystarczyłoby do uczynienia z niej pierwszej poetki amerykańskiej XIX stulecia. Trzeba było przynajmniej jeszcze jednego składnika – niepokoju.
Jeden z ostatnich tomów poetyckich Reznikoffa nosi tytuł „Holocaust” i składa się z autentycznych wypowiedzi sprawców Zagłady. Tom ten do dziś zbija z tropu, lecz może właśnie w nim ukryty jest klucz do zrozumienia twórczości Reznikoffa. Pod jego zadumanym, łagodnym spokojem tkwi lęk przed integralną potwornością tego świata.
Była ostentacyjnie katolicka, a jednak jako pisarka odrzucała wszelkie doktrynalne podpórki: „Kiedy katolicki powieściopisarz zamyka oczy i próbuje patrzeć oczami Kościoła, dorzuca kolejne źdźbło do sterty świątobliwej tandety, z której od jakże dawna słyniemy”.
Kiedy Europa dowiedziała się o istnieniu nosorożców? Jaki wpływ na sprawowanie rządów przez chińskich cesarzy miał wiatr? W niezwykłych, zapętlonych ze sobą esejach Eliot Weinberger przypomina o istnieniu rzeczy pierwszych – żywiołów natury, zwierząt, drzew, miłości i wreszcie – poezji.
„Gambit królowej” to coś więcej niż historia szachowej mistrzyni. Książka Tevisa jest przede wszystkim opowieścią o pasji i uzależnieniu, w której nie brak namysłu nad pozycją kobiet, samotnością czy amerykańsko-radzieckimi napięciami w czasach zimnej wojny.
On: pogardzający pracą zarobkową, żyjący na marginesie i nie stroniący od alkoholu samotnik. Oni: odrzucający wszelkie normy, szukający mistycznego oświecenia i eksperymentujący z seksem i narkotykami nonkonformiści. O różnicach i podobieństwach Charlesa Bukowskiego i beatników w setną rocznicę urodzin pisarza pisze Konrad Wrzesiński.
John Williams. Jeszcze kilka lat temu nazwisko tego pisarza nikomu nic nie mówiło. Dziś, opowiadając o literaturze amerykańskiej drugiej połowy XX w., nie można go pominąć. W cyklu „Lektury na czas kwarantanny” przypominamy tekst Jarosława Kuisza o najsłynniejszej powieści pisarza.
Dorobek pisarski Philipa Rotha jest ogromny. Pytanie, od czego zacząć lekturę, jest o tyle kluczowe, że książki amerykańskiego pisarza są nierówne. W cyklu „Lektury na czas kwarantanny” przypominamy tekst Jarosława Kuisza o trzech najlepszych powieściach Rotha.
Wspieram walkę o dobrostan ziemskiego klimatu z egoistycznej troski o samego siebie. Zdaniem Jonathana Franzena jestem więc „beznadziejnie samolubnym […] cynicznym realistą”. Cóż, wolę to, niż sentymentalizm, którym jego świeżo wydany w Polsce zbiór esejów, w znacznej mierze poświęconych katastrofie klimatycznej, jest aż nazbyt przepojony.
