Tybet się modernizuje. Pod rządami Chin budowane są nowe drogi, rozwija się sieć kolejowa, powstają centra przemysłowe i kopalnie wydobywające cenne metale ziem rzadkich. Pozostaje jednak kwestia kosztów. Czy ktokolwiek zapytał Tybetańczyków, czy to kierunek rozwoju, jakiego by sobie życzyli? I czy są gotowi zapłacić za to cenę swojej wolności?
Na rynek właśnie weszło polskie wydanie głośnej książki znanego singapurskiego intelektualisty i byłego dyplomaty, Kishore’a Mahbubaniego, „Has China won?”. Traktuje ona o rywalizacji amerykańsko-chińskiej i jej fatalnym wpływie na współczesny świat. Mahbubani to światowa intelektualna ekstraklasa, a jego dzieło jest ciekawe, zapadające w pamięć, zmuszające do myślenia – i do dania mu odporu.
Niektórzy geopolitycy mówią, że trzecia wojna światowa rozegra się na Pacyfiku. Jakie znaczenie w tym kontekście mają styczniowe wybory na Tajwanie oraz te nadchodzące w Stanach Zjednoczonych? Czy prawdopodobna jest wojna o tę wyspę między Chinami a Stanami Zjednoczonymi? Jak wynik wyborów może wpłynąć na dalszą postawę Chin? Czy mieszkańcy Tajwanu czują, że żyją w najniebezpieczniejszym miejscu na świecie? Opowiada o tym prof. Michał Lubina, z Instytutu Bliskiego i Dalekiego Wschodu UJ.
Izolowani przez świat zachodni przywódcy bojówek walczących z birmańską juntą szukają sojuszników wśród lokalnych watażków i dyktatorów na całym świecie. To właśnie z nimi stworzą „międzynarodówkę dyktatorów”. Nie zbudują lepszego świata, ale mogą podpalić ten, który już istnieje.
Fenomenalny skok cywilizacyjny, pozycja drugiego supermocarstwa świata oraz jednego z najważniejszych graczy politycznych i gospodarczych − dla Chin to wciąż za mało. Na drodze do „wielkiego odrodzenia narodu chińskiego” stoi niezależny Tajwan.
Parafrazując Donalda Trumpa, the art of the deal w wydaniu chińskim polega na tym, by zarobić, nie zrażając do siebie partnera. To się na razie Pekinowi w relacjach z Moskwą udaje. Głównie dzięki mieszance pochlebstw, gry na mocarstwowych tęsknotach Rosji, antyamerykańskich sentymentach, umiarkowaniu i samokontroli. Jednak wraz z pogłębiającą się słabością Rosji, pokusa wykorzystania sytuacji przez Chiny rośnie.
We wrześniu prezydent Biden spotkał się z przywódcami państw Azji Środkowej. W ten sposób Ameryka uderza w miękkie podbrzusze Rosji i wchodzi w obszar jej rywalizacji z Chinami. Czy ostatnie deklaracje amerykańskiego prezydenta zmienią układ sił w regionie?
Czy Indie mogą stać się liderem globalnego Południa? W przeciwieństwie do Chin czy Rosji, które od lat pretendują do tej pozycji, Indie współpracują ze światem demokratycznego Zachodu. Z jednej strony rozumieją więc interesy Południa, a z drugiej – są zakotwiczone w świecie zachodniej demokracji. To może być dla nich szansa.
Istnieje ryzyko, że hasła głoszone przez liderów globalnego Południa o wielobiegunowym, inkluzywnym i bardziej sprawiedliwym świecie pozostaną jedynie sloganami. Jeśli dominację Zachodu zastąpi dominacja Chin lub Indii, kraje, które dotychczas szukały własnej drogi, staną się ich wasalami.
Mówiło się kiedyś o kimś zbytecznym, że jest potrzebny jak wietnamski konsul w Reykjavíku. Albo, powiedzmy, armeński attaché wojskowy w New Delhi. Ale Wietnamczycy coraz częściej zatrudniają się jako marynarze, w tym na statkach łowiących ryby u wybrzeży Islandii, więc może się i konsul przyda. Ale reprezentant MON Armenii w Indiach?
Po co Biden miałby chcieć doprowadzić do zbliżenia Izraela i Arabii Saudyjskiej, reżimów, których nie lubi, i jeszcze zapłacić za to tak ogromny rachunek? Zapewne chciałby stanąć obok swych demokratycznych poprzedników, Jimmy’ego Cartera i Billa Clintona, jako architekt kolejnego izraelsko-arabskiego przełomu, z widokami na pokojowego Nobla. Mógłby tym samym przebić w dziele bliskowschodniego pokoju Donalda Trumpa, architekta porozumień abrahamowych i swojego najprawdopodobniejszego rywala w boju o prezydenturę. Ale zasadnicze powody są inne: chęć zapobieżenia ewentualnemu dalszemu zbliżeniu irańsko-saudyjskiemu i konsekwentne izolowanie Pekinu.
Trudno przesądzić, czy oficjalna wizyta premiera Indii w Stanach Zjednoczonych to przełom w relacjach indyjsko-amerykańskich. Z pewnością jednak Indie bardziej potrzebują sprzętu wojskowego i nowoczesnych technologii z Ameryki niż z Rosji.
Marek Meissner, analityk wojskowy, opowiada o tym, jak Ukraina stara się przełamać Rosjan. Jakie są cele kontrofensywy? Czy Krym leży w zasięgu możliwości Ukrainy? Co będzie sukcesem Kijowa, a co Moskwy? Jak skończy się wojna? Czy wynik ofensywy zadecyduje o kształcie rozmów pokojowych? Zaprasza Jakub Bodziony.
Li Ang to jedna z najważniejszych tajwańskich pisarek. Jej skandalizująca powieść z lat osiemdziesiątych, „Żona rzeźnika”, opowiadająca o zemście kobiety na mężu za brutalne znęcanie się nad nią, została właśnie wydana w Polsce. Z autorką o feminizmie, patriarchacie i tajwańskiej tożsamości rozmawia tłumaczka jej książki na język polski Maria Jarosz.
Analitycy indyjscy zdają sobie sprawę, że każdy dzień wojny sprawia, iż Moskwa staje się zakładnikiem Pekinu. A to dla Indii sygnał ostrzegawczy, nakazujący szukać innych sojuszników w rozgrywce indyjsko-chińskiej. Rosja zaczyna być problemem, bo poprzez swoją agresywną aktywność utrudnia Indiom utrzymanie owocnych relacji z szeroko rozumianym światem zachodnim.