„Obrazy bez autora” to opowieść o artyście tworzącym w III Rzeszy, NRD i RFN. Nie o pracę w różnych systemach politycznych tu jednak chodzi, lecz o intymne szczegóły z życia znanej postaci współczesnej sztuki.
„Niewielu chce powrotu do przeszłości. Zjednoczenie państw nie doprowadziło jednak do zbudowania jedności narodu w sensie mentalnym. […] Stało się coś, co zaprzecza w ogóle idei jedności”, mówi dyrektor warszawskiego biura European Council on Foreign Relations.
„Wtem nagle 9 listopada ojciec zostawił na stole kartkę: «Poszedłem na piwo do Berlina Zachodniego». Mama myślała, że to żart. Mur był dla nas raczej naturalną częścią krajobrazu, niż stworzoną przez ludzi budowlą, którą ludzie mogą także zburzyć”, pisze Felix Ackermann w swoich wspomnieniach z końcowych lat NRD.
Z narzekaniem na państwo jest trochę jak z narzekaniem kierowców na korek, w którym właśnie stoją. Nie zdają sobie sprawy, że korek tworzą właśnie oni sami – na co dzień decydując się wsiąść do samochodu. Znam takie korki i z Berlina, i z Warszawy.
Prawdziwa historia czy lukrowana opowieść o bohaterach? Lars Kraume nakręcił film o enerdowskich uczniach solidaryzujących się z powstańcami węgierskimi w 1956 roku. Spontaniczna minuta ciszy dla uczczenia poległych zmieniła biografie całej klasy.
Opinii Biura Analiz Sejmowych ws. reparacji nie należy traktować jako autorytatywnej. Ewidentnie pisana była na zamówienie polityczne. Oparcie na niej roszczeń w stosunku do Niemiec naraziłoby nas na śmieszność, a to ostatnia rzecz, na którą państwo w stosunkach międzynarodowych może sobie pozwolić.
W sferze prawnej ostateczną cezurą, która przesądziła o zakończeniu wszystkich kwestii związanych z II wojną światową, w tym reparacji, było zawarcie tzw. układu 2+4, czyli układu zakładającego zjednoczenie obu państw niemieckich, zawartego przez Republikę Federalną Niemiec, NRD i cztery dawne mocarstwa okupacyjne.
„Ani ustalenia poczdamskie, ani układ 2+4 nie załatwiły kwestii reparacji niemieckich względem Polski. Moim zdaniem to kwestia decyzji dzisiejszych władz III RP” – przekonuje prawnik i polityk PiS-u, prof. Grzegorz Górski.
Reparacje od Niemiec to jest humbug. Zajmujemy się czymś, co przypomina sprzedawanie Niderlandów przez Zagłobę.
„Osobiście nie mam pojęcia, ile powinny wynosić reparacje wojenne i jaką część tych pieniędzy rzeczywiście otrzymaliśmy. Wiem, że generacja moich rodziców i dziadków doświadczyła niezwykłego okrucieństwa i najczęściej utraciła wszystko, co posiadała. Jasne więc, że wszystkich szkód nie naprawiono, bo nie da się ich naprawić. Ale Kościół ma działać na poziomie metapolitycznym, a więc zasad oraz wartości” – mówi o. Maciej Zięba.
Czy nostalgia za NRD to jedyna strategia, którą posługuje się niemieckie kino w opowiadaniu o przeszłości? Współcześnie pamięć o transformacji okazuje się o wiele bardziej wybiórcza i odległa od medialnych wyobrażeń – czemu daje wyraz Andreas Dresen w filmie „W rytmie marzeń”.
W obozie dla uchodźców z NRD w Berlinie Zachodnim bohaterka filmu Schwochowa tkwi w zawieszeniu między przeszłością a nadzieją na lepsze życie na wolności. Obraz ukazujący niemoc uciekinierów to zarazem ważny głos w dyskusji nad aktualną polityką Niemiec dotyczącą imigrantów.
Członek korpusu dyplomatycznego przyznaje się, że w przeszłości fałszował paszporty, a następnie pisze na ten temat książkę, która zyskuje uznanie krytyków. Sam nie traci pracy i wkrótce zostaje ambasadorem w Rosji. Ta sytuacja mogła zdarzyć się tylko w Niemczech.
Integracja NRD z RFN kosztowała już ponad 2 biliony euro. Eksport polskich towarów na Ukrainę i do Rosji może zmaleć – za to wzrostu sprzedaży spodziewają się firmy zbrojeniowe. Natomiast Komisja Europejska publikuje najnowsze prognozy wzrostu gospodarczego krajów Unii Europejskiej.
„Jeszcze nie tak dawno większość polskiego społeczeństwa nie miała pojęcia nie tylko o urlopach, ale i o powszednim «czasie wolnym». Wstawano o świcie, kładziono się o zmierzchu, czas pomiędzy był pracą. Święto było świętowaniem. Siadano, oczywiście, na ławeczce przed domem, gadano – ale poczucia, że to czas wolny i w ten sposób wyodrębniony, nie było”, mówi historyk.