„Kochanka Wittgensteina” jest powieścią. Jest to powieść bez fabuły, bez akcji, bez wydarzeń. Marksonowi udało się jednak coś niezwykłego – mimo głębokiej „nieliterackości” swojej książki stworzył w niej bohaterkę (jedyną osobę pozostałą na Ziemi) o wiele bardziej żywą i realną od większości szeleszczących papierem postaci zaludniających sensacyjną prozę.
W „Gniazdku dudków” Ashbery i Schuyler pokazują figę wszystkim poważnie nastawionym czytelnikom (oczekującym choćby śladowego napięcia fabularnego), badaczom (badającym sensy i znaczenia tekstu), krytykom (krytykującym je) oraz teoretykom literatury (teoretyzującym o nich). W taki sposób roztacza się dwuznaczny wdzięk ich utworów.
Tylko o Bonapartem i Hitlerze napisano więcej prac niż o szesnastowiecznym władcy Filipie II. Głównie dlatego, że władał pierwszym imperium o zasięgu globalnym. Wartość biografii tego opętanego manią kontroli króla polega na ukazaniu przypadkowości, jaka przenika proces sprawowania władzy. Tylko w kiepskich filmach rządzenie wygląda tak, że jacyś ludzie pytają „szefie, to co robimy?”, a szef spokojnym, pewnym głosem wskazuje racjonalne rozwiązania.
Lata pięćdziesiąte to ważny moment w recepcji dzieła Prousta. To właśnie wtedy z pisarza dla elit, niedostrzegającego mizerii prostego ludu, Proust zmienia się w rewolucyjnego krytyka demaskującego hipokryzję wyższych warstw społecznych. To również w tym czasie ukazuje się głośny szkic Revela „O Marcelu Prouście”. Jego autor wkrótce stanie się czarną owcą lewicowych salonów.
Poetka, aktorka, autorka jednego z pierwszych łagrowych świadectw. Postać nieprzeciętna, porównywana przez jej współczesnych do Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej. Dziś jej twórczość przypomina Anna Piwkowska – autorka wyboru wierszy oraz biografii Beaty Obertyńskiej.
„Murphy” to historia łaknącego nicości człowieka, która pod piórem Zoli czy Dostojewskiego nabrałaby wymiarów epickiej tragedii ludzkiego losu. W ujęciu Becketta staje się makabrycznym skeczem.
„Unamuno to postać bardzo potrzebna – zwłaszcza w okresie wojen kulturowych. Jego myśl znajduje się gdzieś pomiędzy walczącymi ze sobą biegunami, zasypując przepaść oddzielającą od siebie odległe idee”.
Biografia papieża Grzegorza VII to nie tylko historia jednego z bardziej energicznych przywódców religijnych Zachodu. To również opowieść o średniowiecznym konflikcie supermocarstw, a także wspomnienie czasów, kiedy papieży wybierał lud rzymski albo wyłaniano ich w trakcie zdecydowanie świeckich negocjacji.
To nie J. Edgar Hoover wymyślił system trzymania w sejfie haków na każdego. Nie zrobili tego również towarzysze Jagoda i Jeżow. To Joseph Fouché – napoleoński minister policji i ojciec wszystkich europejskich specsłużb – uznawany jest za właściwego twórcę tej metody łamania bliźnim kręgosłupów w świecie nowoczesnym.
Antybohaterem „Eleutherii” jest Wiktor, postać odmawiająca odgrywania ról społecznych, które stanowią o przynależności pojedynczego człowieka do ludzkiej gromady. Nieustannie krąży on wokół nierozstrzygalnego problemu – jak przestać być „człowiekiem społecznym”, nie przestając być człowiekiem?
„Historia terroryzmu. Od starożytności do Da’isz” jest próbą ogólnego ujęcia kwestii tytułowej. Jednak ze względu na dyspozycję materiału – jest to raczej historia najnowsza.
Więzień Auschwitz, świadek powstania warszawskiego, w czasie wojny pracownik Biblioteki Uniwersyteckiej, który po 1945 roku ratował polskie zbiory z rąk zarówno Niemców, jak i Rosjan. Wspomnienia Bohdana Korzeniewskiego, krytyka i reżysera teatralnego – czyta się jak scenariusz wojennego filmu akcji z elementami grozy i groteski.
Italo Calvino jest jednym tych z pisarzy, dla których literatura była przede wszystkim wyrafinowaną grą, szaradą. Warto sobie jednak uprzytomnić, że ten przekonany lewak i postmodernista oddawał szczery, nieironiczny hołd zarówno przeszłości, jak i tradycji, nie dostrzegając żadnej sprzeczności w swojej postawie.
Michael Collins był twórcą Irlandzkiej Armii Republikańskiej i jednym z ojców terrorystycznych metod, jakie przyjęła w walce z Anglią na początku XX wieku. Zasłynął między innymi z opracowania znakomitych technik walk ulicznych, a jego pisma na ten temat studiował Mao. To jednak jako polityka czekało go największe wyzwanie.
Święty Bernard z Clairvaux to jedna z bardziej charyzmatycznych postaci publicznych XII wieku. Płomienny mówca, animator wypraw krzyżowych, mistyk i bohater cudu zwanego „laktacją świętego Bernarda”. Gdyby żył dzisiaj, byłby zapewne podporą któregoś z wpływowych prawicowych portali internetowych.