Kocia filozofia. Premiera nowej książki Johna Graya

Szanowni Państwo!

Temat wigilijnego karpia wrócił w tym roku w nieoczekiwanym kontekście. W mediach pojawiają się mianowicie informacje, że karp nie jest już tanią rybą dla każdego, a jego cena nieraz przekracza koszt zakupu łososia albo dorsza. Karp na święta to tradycja, która została spopularyzowana w okresie PRL-u – i być może również w tej sprawie czeka nas dekomunizacja.

We wcześniejszych latach kwestia karpia pojawiała się częściej w innym kontekście: praw zwierząt. Coraz większa grupa osób zwracała uwagę na skandaliczne warunki przechowywania żywych ryb w supermarketach. Temat uznawany z początku przez wielu za dziwactwo, z czasem stał się przejawem znacznie szerszej dyskusji, która w ostatnich latach zyskuje na znaczeniu i dotyczy szeregu aspektów naszego stosunku do zwierząt. Jak mówił w 2021 roku Jarosław Kaczyński, stosunek ludzi do zwierząt to element kultury: „czym ona wyższa, tym ten stosunek jest bardziej humanitarny i lepszy”.

Jedno pytanie dotyczy naszych osobistych nawyków żywieniowych – tego, co jemy. I nic dziwnego, że jest to zagadnienie, które budzi chyba najwięcej emocji. W tym kontekście niektórzy przekonują, że z powodów moralnych powinniśmy zrezygnować z jedzenia mięsa i produktów odzwierzęcych. Nie jest to na razie stanowisko większości obywateli, niemniej wegetarianizm i weganizm z pewnością zyskują w Polsce na popularności. Co ciekawe, w 2018 roku tygodnik „The Economist” zaliczył Warszawę do grupy wegańskich stolic świata.

Kolejny temat wiąże się z gospodarką i dotyczy między innymi warunków hodowli zwierząt. Prezes PiS-u zachęcał do lepszego traktowania zwierząt w kontekście tak zwanej piątki dla zwierząt, która obejmowała między innymi zakaz hodowli zwierząt futerkowych. Wtedy nie udało mu się jednak uzyskać większości w Sejmie. Była to jedna z niewielu kwestii, w których nie mógł zdobyć poparcia we własnej partii, a co więcej – ryzykował tym ruchem utratę części wyborców. W tym kontekście ujawnia się realny konflikt interesów – między rolnikami a zwierzętami. Hodowla bardziej etyczna okazuje się mniej opłacalna albo w ogóle niemożliwa.

Jest również kwestia polityczna. W demokracji jedna grupa nie może tak po prostu narzucić innej przestrzegania przykazań, które uważa za słuszne moralnie. Jako że zwierzęta nie mają własnej reprezentacji politycznej, jest szczególnie ważne, w jaki sposób kształtujemy w tym kontekście normy społeczne. Nie wszystko można rozstrzygnąć na poziomie ustawy. Jeśli więc zwierzęta mają być lepiej traktowane i chronione przed cierpieniem, to wszelkie posunięcia w kierunku poprawy ich sytuacji muszą zyskać poparcie większości w naszym codziennym życiu – w sferze obyczajów.

Wreszcie, jest i sprawa filozoficzna. Ludzie tradycyjnie próbowali się odróżnić od zwierząt za pomocą różnych kryteriów, takich jak rozumność. Wraz z rozwojem nauki dostrzegamy jednak również to, jak wiele łączy nas z innymi gatunkami. Patrząc na zwierzęta – zarówno na to, w czym są podobne do nas, jak i na różnice między nami – możemy dowiedzieć się również czegoś o sobie. Nic więc dziwnego, że dla wielu osób bliska relacja ze zwierzęciem jest istotną częścią życia. W 2022 roku widzieliśmy poruszające sceny, gdy uchodźcy z Ukrainy w sytuacji zagrożenia życia zabierali ze sobą zwierzaki domowe, tak jak zwykłych członków rodziny. Jednak podobnie jak na każdej wojnie, wiele zwierząt spotkało straszne cierpienie.

W nowym numerze „Kultury Liberalnej” rozmawiamy o tym, czego możemy nauczyć się od zwierząt.

John Gray, słynny angielski filozof, w rozmowie z Tomaszem Sawczukiem opowiada o swojej najnowszej książce „Kocia filozofia”, która właśnie ukazała się w serii Biblioteka Kultury Liberalnej. Jak mówi Gray, jeśli dodać do siebie dwie cechy kotów „brak strachu przed śmiercią i brak obrazu siebie”, to wyłania się z tego „rodzaj szczęścia i spełnienia, które jest poza zasięgiem człowieka”. Choć ludzie nie mogą być jak koty, to dzięki relacjom ze zwierzętami, możemy dowiedzieć się więcej o sobie samych. W numerze publikujemy również fragment książki „Kocia filozofia”, zawierający porady, jakich kot mógłby udzielić ludziom.

Karolina Kuszlewicz, adwokatka zajmująca się prawami zwierząt, w rozmowie z Zofią Majchrzak opowiada o stanie ochrony praw zwierząt w Polsce, a także wyzwaniach na przyszłość. Prawniczka opowiada się między innymi za utworzeniem urzędu rzecznika praw zwierząt, który na wzór Rzecznika Praw Obywatelskich mógłby interweniować w ważnych sprawach, a także zgłaszać projekty ustaw.

Polecamy również tekst Tomasza Sawczuka na temat „Kociej filozofii” Johna Graya.

Zapraszamy do lektury!

Redakcja „Kultury Liberalnej”

Skoro tu jesteś...

...mamy do Ciebie małą prośbę. Żyjemy w dobie poważnych zagrożeń dla pluralizmu polskich mediów. W Kulturze Liberalnej jesteśmy przekonani, że każdy zasługuje na bezpłatny dostęp do najwyższej jakości dziennikarstwa

Każdy i każda z nas ma prawo do dobrych mediów. Warto na nie wydać nawet drobną kwotę. Nawet jeśli przeznaczysz na naszą działalność 10 złotych miesięcznie, to jeśli podobnie zrobią inni, wspólnie zapewnimy działanie portalowi, który broni wolności, praworządności i różnorodności.

Prosimy Cię, abyś tworzył lub tworzyła Kulturę Liberalną z nami. Dołącz do grona naszych Darczyńców!

Wesprzyj Kulturę Liberalną