0000398695
close
W walce o demokrację nie robimy sobie przerw! Przekaż 1,5% na Fundację Kultura Liberalna WSPIERAM
close
Kultura Liberalna solidarnie z Ukrainą

PRZEKAŻ
1,5%
PODATKU
close

W walce o demokrację

nie robimy sobie przerw!

Przekaż 1,5% na Fundację
Kultura Liberalna

Przekaż 1,5%
na Fundację Kultura Liberalna
forward
close

KULTURA LIBERALNA > Czytając > JASINA: Polacy ciekawie...

JASINA: Polacy ciekawie o Rosji i „ruskim świecie”, czyli naukowo o kochanych sąsiadach

Łukasz Jasina

Polacy ciekawie o Rosji i „ruskim świecie”, czyli naukowo o kochanych sąsiadach

Mamy teraz nowe otwarcie w stosunkach z Rosją. Albo – jak mówią niektórzy – „podobno mamy”. Jednak na pewno istnieje obszar polsko-rosyjskich relacji, w którym pojednanie – właściwie niczym nie zakłócane – trwa od dawna. Jest nim tworzenie literatury naukowej o wspólnych dziejach.

Ostatnio w warszawskim wydawnictwie „Semper” ukazały się trzy publikacje: kolejny tom pewnej serii naukowej oraz dwie monografie. Wszystkie stanowią znakomitą ilustrację tego, jak w polskim świecie naukowym piszemy o wspólnej historii (choć nie tylko wspólnej, bo o historii samej Rosji również). Napisane są one językiem hermetycznym, jednak bardzo ciekawym.

„Studia z dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” ukazują się już od dłuższego czasu: w tym roku wydano czterdziesty piąty tom. Jest to uznane czasopismo naukowe – tworzone przez krąg intelektualny skupiony wokół Instytutu Historii PAN – w którego komitecie redakcyjnym zasiadają badacze o znanych nazwiskach. Może między innymi dlatego należy odnotowywać jego głos w dyskusji nad historią Rosji?

W najnowszym tomie, obok mnogości tekstów dotyczących naszego regionu, Bałkanów i terenów naddunajskich, znaleźć można sporo rzeczowych artykułów o „ruskim świecie”. Jest tu perspektywa polska, jak chociażby analiza postępowania polskich komunistów w Rosji czy stosunku niektórych polskich środowisk do Związku Radzieckiego. Są także doskonałe szkice o polityce historycznej białoruskich emigrantów i miejscu Polski w polityce Federacji Rosyjskiej epoki Jelcyna i Putina. Jak to w czasopiśmie naukowym, sporo pozytywnego fermentu sieje publikacja dokumentów. Odnotować należy tekst Piotra Eberhardta o ewolucji podziałów administracyjnych w Rosji, chyba największym imperium w historii świata.

Kolejnym wątkiem – tym razem w książce Marcina Cybulskiego – jest pisanie o obecności Polaków w Rosji. Nie znajdziemy odwrotnych opisów, bo Bolesław Prus starał się w „Lalce” nie dostrzegać Rosjan, a o stosunku Żeromskiego do Rosjan lepiej nie mówić. Przemiany następują bardzo powoli, choć już przed wojną Maria Kuncewiczowa w „Cudzoziemce” przekonała nas, że polsko-rosyjskie interakcje kulturowe na obszarze Imperium nie były wyłącznie czarno-białe. W świecie naukowym fundamenty pod nowe myślenie kładł prof. Andrzej Chwalba. W jego ślady poszedł Marcin Cybulski – młody badacz, absolwent lubelskiego UMCS, a następnie wieloletni pracownik rosyjskiego Uniwersytetu w Briańsku. Przedstawił Rosję w okresie największego nasycenia jej ziem Polakami – pomiędzy powstaniem styczniowym a rewolucją październikową – z ich perspektywy, przez analizę wspomnień. Wielu nie było zesłańcami, ale zwykłymi ludźmi – takimi jak brat Benedykta Korczyńskiego z „Nad Niemnem” – po których pozostały kościoły, groby i inne ślady od Charbinu po Sankt Petersburg.

Kto czytał wielką literaturę rosyjską wieku dziewiętnastego, ten wie, że sekciarstwo w jakiś dziwny sposób znalazło drogę do umysłów naszych wschodnich sąsiadów. Polacy i ich osiągnięcia – nawet z Towiańskim et consortes – nie dorastają im nawet do pięt. Szczególną ilość tego typu przedsięwzięć zwykł podejmować naród rosyjski w chwilach „smuty”. A z taką mieliśmy do czynienia w latach dziewięćdziesiątych, gdy na dalekiej Syberii milicjant z drogówki, Wissarion, ogłosił się Chrystusem. W ponad czterystustronicowej monografii Jędrzej Morawiecki, badacz i dziennikarz z Wrocławia, analizuje jego fenomen. Jakże różny od naszej miłej Stolicy Bożej i Barankowej, i tym podobnych. Dzieło jego jest suche i czasem nazbyt rzeczowe, ale czyta się to doskonale.

Książki:

„Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, tom XLV, Wydawnictwo Semper, Warszawa 2010

Marcin Cybulski, „Rosja i Rosjanie w pamiętnikach Polaków (1863-1918)”, Wydawnictwo Semper, Warszawa 2009

Jędrzej Morawiecki, „Syberyjska sekta wissarionowców jako fenomen społeczno-religijny”, Wydawnictwo Semper, Warszawa 2010

* Łukasz Jasina, historyk, publicysta, członek redakcji „Kultury Liberalnej”.

„Kultura Liberalna” nr 87 (37/2010) z 7 września 2010 r.

Skoro tu jesteś...

...mamy do Ciebie małą prośbę. Żyjemy w dobie poważnych zagrożeń dla pluralizmu polskich mediów. W Kulturze Liberalnej jesteśmy przekonani, że każdy zasługuje na bezpłatny dostęp do najwyższej jakości dziennikarstwa

Każdy i każda z nas ma prawo do dobrych mediów. Warto na nie wydać nawet drobną kwotę. Nawet jeśli przeznaczysz na naszą działalność 10 złotych miesięcznie, to jeśli podobnie zrobią inni, wspólnie zapewnimy działanie portalowi, który broni wolności, praworządności i różnorodności.

Prosimy Cię, abyś tworzył lub tworzyła Kulturę Liberalną z nami. Dołącz do grona naszych Darczyńców!

SKOMENTUJ

Nr 87

(38/2010)
7 września 2010

PRZECZYTAJ INNE Z TEGO NUMERU

KOMENTARZE



WAŻNE TEMATY:

TEMATY TYGODNIA

drukuj