Nowa wojna płci. Czy Polska potrzebuje Kongresu Mężczyzn?

Szanowni Państwo!

Czy w Polsce istnieje problem ignorowania praw mężczyzn – i czy w ogóle może on współcześnie występować? Czy mężczyźni są w społeczeństwie dyskryminowani albo czy istnieje przynajmniej trend zmierzający w tym kierunku? Można przecież powiedzieć, że mężczyźni od tysięcy lat mieli łatwiej – ale być może feminizm osiągnął tak duży sukces, że na horyzoncie widać już równość, a nawet odwrócenie sytuacji kobiet i mężczyzn?

Takie refleksje pojawiają się w ostatnich latach coraz częściej. Płyną one w szczególności ze strony kulturowej prawicy. Symbolami tego rodzaju przekazu stali się autorzy, tacy jak kanadyjski psycholog Jordan Peterson, autor popularnych książek z gatunku self-help. Podobną dyskusję można było zauważyć też w kontekście filmu „Barbie”, który zdaniem niektórych komentatorów ukazywał mężczyzn w złym świetle – jako bezradnych i beznadziejnych.

W Polsce dyskusja na ten temat rozwija się w szczególności w okolicach konserwatywnego Klubu Jagiellońskiego, który w 2021 roku wydał raport autorstwa Michała Gulczyńskiego pt. „Przemilczane nierówności. O problemach mężczyzn w Polsce”. Gulczyński był również współorganizatorem pierwszego Kongresu Mężczyzn, który odbył się ostatnio w Krakowie, a którego nazwa nawiązuje do organizowanego od lat Kongresu Kobiet. 

Czy zatem rozmawianie o problemach mężczyzn jest z natury działalnością konserwatywną albo czy sprzyja politycznie prawicy? Nad tym właśnie zastanawiamy się w aktualnym numerze „Kultury Liberalnej”. Z pewnością istnieje potencjał, żeby budować wśród części mężczyzn poczucie zagrożenia czy wykluczenia i wykorzystywać temat „praw mężczyzn” jako rodzaj kontry wobec feminizmu. A to nie byłoby korzystne. 

Jednak wymieniane we wspomnianym raporcie problemy nie zawsze związane są z konkretną ideologią polityczną. Mówimy choćby o różnicach w długości życia między kobietami a mężczyznami, nierównym wieku emerytalnym czy różnicach w wynikach edukacyjnych między chłopcami a dziewczynkami. Może zatem problemami, które dotyczą mężczyzn, powinny zajmować się wszystkie partie głównego nurtu, aby tematu nie przejęła wyłącznie prawica? I może między prawami kobiet a prawami mężczyzn nie musi być konfliktu?

W nowym numerze „Kultury Liberalnej” piszemy o tym, czy w Polsce istnieje problem dyskryminacji mężczyzn – i jak odpowiednio troszczyć się zarówno o potrzeby mężczyzn, jak i kobiet. 

Jak pisze Tomasz Sawczuk, szef działu politycznego „KL”, „wprowadzanie do debaty tematu „praw mężczyzn” u wielu osób budzi zrozumiałą konsternację, a nieraz frustrację. Przede wszystkim, nie można przecież powiedzieć, żeby kwestia przestrzegania praw kobiet została już w pełni załatwiona”. Ale jeśli po prostu powiedzieć, że „dzień mężczyzn jest codziennie, a ich ewentualne problemy są fikcyjne, taka odpowiedź brzmiałaby zbyt ideologicznie i nie całkiem demokratycznie – ostatecznie w demokracji każdy ma prawo do bycia wysłuchanym”. W sprawie potrzeba więc równowagi, aby dbałość o interesy mężczyzn nie miała miejsca kosztem praw kobiet. 

Michał Gulczyński, współtwórca Kongresu Mężczyzn i doktorant nauk politycznych na Uniwersytecie Bocconi, w rozmowie z Katarzyną Skrzydłowską-Kalukin przekonuje, dlaczego w Polsce należy zwrócić większą uwagę na problemy mężczyzn. Zauważa, że już tak się dzieje dzięki zainteresowaniu mediów Kongresem Mężczyzn. „Zaczyna się dostrzegać mężczyzn jako grupę społeczną, która może potrzebować wsparcia polityk publicznych” – mówi. „Część tej grupy ma problemy związane z płcią. Na przykład takie, że mężczyźni bez wyższego wykształcenia żyją znacznie krócej niż średnia społeczeństwa. Czyli krócej niż kobiety niezależnie od wykształcenia i niż mężczyźni z wyższym wykształceniem. […] Mówiąc o równości płci, nie możemy przemilczać tych nierówności, które szkodzą głównie mężczyznom”. Dodaje, że sposobem na rozwiązanie tych problemów „nie jest napisanie kolejnego tekstu o obalaniu patriarchatu ani powtarzanie, że mężczyźni są przemocowi. Mężczyźni od tego nie zaczną dłużej żyć, a chłopcy nie zaczną lepiej się uczyć. Trzeba wprowadzić konkretne rozwiązania”.

Do naszego Tematu Tygodnia odniosą się również Jarosław Kuisz i Tomasz Terlikowski w nowym odcinku podcastu „Kultury Liberalnej”, który opublikujemy wkrótce. 

Zapraszamy do lektury!

Redakcja „Kultury Liberalnej”